5-11 декабрьыште республикыштына шке тазалык нерген шонымо (диспансеризаций) арня эртаралтеш. Марий Эл Республикысе Тазалык аралтыш министерствын медицине профилактике шотышто тӱҥ внештатный специалистше Надежда Фролова диспансеризаций нерген каласкала:
– Тазалык – эн шерге поянлык. Профилактике шотышто шонаш гын веле тазалыкым пеҥгыдемдаш веле огыл, а мумо черым сайын да жапыштыже эмлаш лиеш.
Диспансеризаций профилактике шотышто мероприятий-влак коклашке пура. Тудо вӱр коштмо системе дене кылдалтше черым, осал пуалмашым, сакыр диабетым, шодын хронический чержым тӱҥалтыш стадийыште муаш полша. Нине черлан вияҥаш кугу давлений, вӱрыштӧ холестерин да сакыр шуко улмо, тамакым шупшмо, аракам чот йӱмӧ, таза огыл кочкышым кочмо, шагал тарванылме полшат.
Диспансеризацийым эртымылан оксам тӱлыман огыл. Тудым 18-39 ияш-влак кум ийлан ик гана эртышаш улыт, а 40 ияш деч кугурак-влак – кажне ийын. Тидлан шке поликлиникысе регистратурыш кайыман, пелен паспорт, полис лийшаш улыт.
РФ Паша кодексын 185.1 статьяж почеш, пашам темлыше (работодатель) диспансеризацийым эрташ тӱлыман каныш кечым пуышаш:
кум ийлан ик гана,
кок кечым кажне ийын – пенсионер да пенсий деч ончычсо ийготан-влаклан.
Диспансеризаций ик але кок этап дене эртаралт кертеш, тыште икымше этапысе результатым ончат.
Кок этапан диспансеризаций неле хронический черым жапыштыже муаш полша, тудо айдемым пашам ыштен кертдыме але колымаш марте шуктен кертеш.
Диспансеризацийын икымше этапыштыже онкологий чер скринингым ыштат. Кажне ийготлан тергалтме посна списке уло.
Эн поян программе – 45-50 ияш ӱдырамаш-влаклан. Ты ийготышто онкологий чер-влакым тӱҥалтыш стадийыште вашкерак муаш лиеш. Скринингым авагудо шейке, чызе да колоректальный раклан ыштат.
45 ияш ӱдырамаш-ланат, пӧръеҥланат гастродуоденоскопийым ыштат.
Пӧръеҥ-влаклан вич ийготышто (45, 50, 55, 60 да 64 ийыште) предстательный тусо ракым муаш простатспецифический антигенлан анализым налыт.
Марий Элыште кажне ийын 45 процент калык диспансеризацийым эрта, ӱдырамаш-влак чулымрак улыт.
2022 ийыште диспансеризаций да профилактический медтергымаш годым черым вияҥдаш полшышо тыгай фактор-влакым мумо: 1-ше верыште – уто кап нелыт, 2-шо верыште – холестерин шуко улмо, 3-шо верыште – пайдале огыл кочкышым кочмаш.
7338 еҥын хронический инфекционный огыл черым икымше гана мумо 2022 ийыште лу тылзыште, тидын шотыштак 208 еҥын – ракым.
Тазалыкым жапыштыже тергыман, тыге гына тудым арален кодаш, ӱмырым кужемдаш лиеш.