Мура ик мурышто Советский район Кужмарий селан шочшыжо, СВО-н участникше Алексей Пуртов. Тудын илышыштыже кугу вашталтыш лийын – пел ий ончыч Полина пелашыж дене когыньыштын икымше йочашт, эрге, шочын. Шукерте огыл Алексей отпускыш толын каен.
Санкт-Петербургысо Михайловский военный артиллерийский академийын выпускникше СВО-што – икымше кече гычак. Шочмо эл верч шогымаште патырлыкым, лӱддымылыкым ончыктымыжлан Россий Обороно министерствын «За боевые отличия» медальже, тыгак Суворовын медальже да Патырлык орден кугыжаныш награде-влак дене палемдалтын.
Еш деч тораште
Артиллерийский взводын командирже старший лейтенант Алексей Пуртов специальный военный операцийыште ыштыме сомылжо нерген тыгерак каласкалыш:
– Кызыт Запорожский областьыште боевой задачынам шуктена. Иктаж вес направленийыш колтымо годым эн ондак верым ойырен налшаш улына: тушто мине ынже лий, кумдык чодыран але уке, дрон-влак чоҥештылыт але уке, умылкалена. Тылеч вара самоходный артиллерийский орудийым вераҥдена да ориентироватлена.
Эн нелыже – еш, шочмо кундем деч тораште улмо, молыжым чыташ лиеш. Лишыл еҥ-влаклан эшеат неле, шонем. Ача-авамын тургыжланымашыштым умылем, вет СВО-што тӱрлыжат лийын кертеш, а мый ешыште ик икшыве гына улам. Эргым кызыт ачажым ужде кушкеш, пелашем мыйын верч эре ойгыра. Чыла тидым умылем, да чонлан эшеат йӧсӧ. Ты шижмашым нимо дене лыпландараш ок лий, тидын дене илен моштыман. Тыйым мӧҥгыштӧ вучат – тиде ешартыш вий да шкешотан стимул манын кертам. Садлан специальный военный операцийыште чылажымат уэш-пачаш шонкален, вискален ыштет – ончылнет шындыме приказ ден задачым шуктышаш, шке илышетымат арален кодышаш улат.
Мӧҥгӧ йыҥгыртен кутырымо эреак кумылым нӧлта. Йӧра, ожнысо семын кагаз лаштыкеш серышым возкален толашыман огыл. Мӧҥгӧ толам, да эргым мыйым пален ок нал манын шоненам. Уке, видеойыҥгыр дене кутырымо годым йӱкем колын, чурием кеч телефон экран гоч ужын, мыйым пален.
Кум ий жапыште койыш-шоктыш, конешне, пеҥгыдемын. Окмак веле ок лӱд, маныт. Меат лӱдына, но ты шижмашым сеҥаш тунемына. Арам огыл ойлат: герой трус деч теве мо дене ойыртемалтеш – трус лӱдеш да ок ыште, герой лӱдеш гынат, ышта.
А эн тӱҥжӧ – тиде кум ий жапыште Алексей тыныс илышым, еш дене жапым эртарымым чотрак аклаш тӱҥалын. Чаманен каласыман, отпускшо веле шуэн логалеш, вет пӧръеҥ боевой подразделенийыште задачыжым шукта. 2022 ий 24 февраль деч вара 11 тылзе наре мӧҥгыштыжӧ лийын огыл. Кокымшо отпускым 10 тылзе наре гыч веле пуэныт. Ӱмаште октябрьыште эргыже шочмо амал дене мӧҥгыжӧ колтеныт.
«Теве молан тушто улам!»
Гордей пел ийымат темен. Эргыже шочмо нерген уверым пален налмеке, самырык ачан чонжо куан дене темын.
– Икымше гана изи падырашым кидыш налмеке, мыйым каласен мошташ лийдыме шижмаш авалтен. Чукаем куанен ончем, тиде жапыште чыла нелылыкым, тургыжланымашым мондет. Да умылет: теве молан ме тушто шке пашанам ыштена – икшыве-влак ончыкыжым тыныс илышыште ласкан кушкышт.
Ме, икымше кече гычак тушто улшо-шамыч, ятыр йолташым йомдаренна, шукын сусыргеныт да инвалид лийыныт. Конешне, оксам тӱлат. Но йолташем-влакым илыше кодаш лиеш гын, тиде оксам мӧҥгеш пӧртылтем да эше тынарак ешарен пуэм ыле. Шке икшыве пелен лияш, кушмыжым, вашталтмыжым ужаш – нимогай окса дене от алмаште, – ойла А.Пуртов.
«Ты осал саманым пырля эртышаш улына»
Ялысе моло йоча семынак Алексей паша дене шуаралт кушкын. Такшым тудо пожарный лияш шонен, но Кужмарий села гычак йолташыже Александр Рябчиковым ончен, военный академийым ойырен налын. Чаманен каласыман, Александр СВО-што геройла колен. Алексейын Вечын села гыч школышто пырля тунемме йолташыже Александр Кудряшов тыгак Шочмо элым аралышыла вуйым пыштен. Параньга район Кугу Пумарий гыч йолташыже Игорь Гориноват…
Марий Элыш толмыж годым Алексей йолташыже-влакын шӱгарышкышт мияш, ешышт дене вашлияш эреак тырша. А ты отпускшо годым Игорь Гориновлан пӧлеклалтше гармоньчо-влак фестивальыште лийын. Йолташыжын уке лиймыж нерген уверым пален налмеке, СВО-што шинчавӱд йӧре возалтше мурым гармонь сем почеш мурен.
Отпускшо годым А.Пуртов СВО-ш гуманитарный полышым поген колтышо организацийлаш, шке районысо администрацийыш миен толаш да таум каласаш жапым эреак муэш. Тидын дене тудо эше ик гана ушештара: полыш ала-кушко огыл, а тыглай ялысе рвезе-земляк-влаклан миен шуэш. Тыгодым гармоньжымат пелен налеш да таум каласыме шотеш иктаж такмак семым шокталта.
– Нимом от ыште, жап тыгай. Мобилизоватлалтше, контрактник я офицер улат – тиде пашам кӧ-гынат ыштышаш. Но ты осал саманым пырля эртышаш улына. Ме тушто шке задачым шуктена, ешна мӧҥгыштӧ мемнам вуча, тургыжлана, кумалеш, – манеш Алексей Пуртов.
А тушто, специальный военный операций кайыме верыште, Юмылан ӱшаныдыме еҥ укеат. Алексейын палемдымыж почеш, сӧй пасу гыч илыше да сусыр деч посна лектын кертмеке шижат: мо-гынат тыйым арален коден.
Полина:
– Пелашем дене Йошкар-Олаште палыме лийынна. Тунам йолташ семын веле мутланаш тӱҥалынна, Лёша эше Питерыште тунемеш ыле. Вара, пандемий жапыште, нуным отпускыш ондакрак колтеныт. Тунам йолташ-шамыч дене вашлияш йӧн лектын. Тиде вашлиймаш деч вара утларак кутыраш тӱҥалынна. Тудо – Питерыште, мый – Марий Элыште. Йӧратет гын, нимо чаракым ок ыште, маныт. Тыге меат келшаш тӱҥалынна. Пелашем моткоч поро, кеч-кунамат шке мутшым куча, ответственный, шонымыжым эре шукташ тырша. Ӱшанле пелаш, поро ача.
Кугу патриот, шке элжым йӧрата, шочмо кундемже дене моткоч кугешна.
Мураш йӧрата, гармоньчо, шукерте огыл гитарым шокташ тунемын. Ятыр мурым мыланна пӧлеклен. Кум ий ончыч Йӧратыше-влакын кечыштлан мыйынат лишыл еҥемлан мурым пӧлеклаш шонымаш лектын – «Тораште тый» мурым возенна. Пелашем тидлан ӧрынын да моткоч куанен.
Лёшан шуко йолташыже уло, тудо кажныж дене кылым куча, кертмыж семын вашлиеш, полшен шога.
Еш альбом гыч налме фото-влак.