Ветеринар кажне вольык деке йӧным муын мошта, жапыште кӱлешан полышым пуа. Тудын пашаже шагал огыл, но кузе чыла шукташ? Вольыкым чер деч кузе аралаш? Лач тидын нерген Тумньымучаш ветеринар участкыште 33 ий ыштыше Любовь Самуткина палдара.
Изинек пален
Любовь Самуткина Кужэҥер районысо Пекесола ялеш шочын-кушкын. Коҥганур школ деч вара Ежово совхоз-техникумышто ветеринарлан тунем лектын.
– Авам фермыште пашам ыштен, мый тудлан полшаш чӱчкыдын коштынам. Туштак ветеринар профессий дене палыме лийынам да изинек ты пашалан кумылаҥынам, – палемда Л.Самуткина.
Совхоз-техникумышто тунеммыж годымак Любовь Васильевна ончыкылык пелашыже Виталий Владимирович дене палыме лийын. Нуно, кумшо курсым тунем пытарен, сӱаным ыштеныт.
– Ме районысо стипендият лийынна, сандене Кужэҥер районыш пашаш толшаш улына ыле. Мыйым кок вере ӱжыныт: Топкавлак селаш Свердлов лӱмеш совхозыш да Тумньымучашысе ветеринар участкыш. Шочмо ялем деке лишкырак лияш манын, кокымшо паша вержым ойырен налынам, – ойла ветеринар.
Лӱдыкшӧ огыл
Тумньымучашыште Самуткинмытлан пачерым вигак пуэныт, вара у пӧртым шке чоҥеныт. Шке пашаштым тыршен ыштеныт.
– Икымше паша кечем нигунам ом мондо. Ветеринар участкыште кум пашаеҥ лийынна, но нуно вызовыш каеныт, мый, самырык специалист, шкет кодынам. Пошкудо ял гыч ик кува полышым йодын толын, ушкалже ышташ тӱҥалын, да презыже шочын кертын огыл. Ондак мом ышташ, ӧрынам. Вара, совхоз-техникумышто туныктымым шарналтен, презым шупшын луктынна, – шарналта Л.Самуткина.
Лу ий пашам ыштымек, Любовь Васильевна, шинчымашым келгемдаш манын, Озаҥ оласе Н.Э.Бауман лӱмеш кугыжаныш ветеринарный медицине академийыш заочно тунемаш пурен.
– Тудо жаплан кум икшывына лийын, изиракше кок ийым гына темен ыле, но пелашем мыланем эре полшен, сандене тунемашем куштылго лийын, – ойла ветеринар.
Жап эртен, паша опыт ешаралтын. Таче кечылан Тумньымучаш ял шотан илемыш пурышо кандаш ялыште 160 тӱкан шолдыра вольык шотлалтеш. Любовь Самуткина кажныжым жапыштыже эмлаш тырша, тыгак Коҥганур ялыште верланыше колхозланат полша.
– Яллаште мыйым чыла вольыкат пала, сандене нимогай лӱдыкшӧ уке. Ныл ий ынде пелашем дене пырля пашам ыштена. Кандаш шагат эрден пашаш толына да кагаз паша дене шогылтына, эмым пуэдена, вара вызовыш лектын коштына. Шошымсо тӱҥ сомылым ыштен пытаренна. Чыла тӱкан вольыклан сибирский йора да орымо деч прививкым шынденна. Тыгак бруцеллез, туберкулёз, лейкоз деч тергымашым эртаренна.
Ынде вольык кӱтӱш лектеш, сандене кызыт пушкедаш ынже тӱҥал манын, ужар шудым изин-изин солен пукшыман. Тыгай эҥгек лийын каен гын, шинчалым пукшаш кӱлеш, – палемда Л.Самуткина.
«Вольыкым ашныме годым озаже могай тӱҥ йоҥылышым ыштен кертеш?» йодышлан ветеринар тыге вашештыш:
– Вольык черлана гын, вигак полышым пуыман. Сандене озаж деч мом пукшен, мом йӱктен манын йодыштат, но тудо ала-молан тидым шылта, огеш каласе. А вет жап йомеш. Тидыже, мыйын шонымаште, эн кугу йоҥылыш.
Любовь Самуткина нимогай паша деч огеш лӱд, вольыкым эмла, шочмо кундемжылан кугу пайдам конда. Пелашыж дене ушкалым, кум ӱшкыжым, комбым, лудым да чывым ашнат.