«Российысе сарзе да историй ушемын» Марий кундемысе пӧлкаже мер ушем-влак дене кылым пеҥгыдемда: кодшо арнян Марий калык конгресс да «Хутор Царевококшайский» обществе дене пырля пашам ышташ кутырен келшеныт.
76 ий ончыч, 3 сентябрьыште, СССР Верховный Советын Президиумжо Японийым сеҥыме нерген увертарен – Кокымшо тӱнямбал сар мучашлалтын. Садлан лач тиде кечын палемдыме организаций-влак дене ойпидышыш кидпалым пыштыме.
«Российысе сарзе да историй ушемын» пӧлкажым Марий Элыште 2018 ийыште почмо. Тылеч вара историй дене кылдалтше, патриотизм шӱлышан шуко паша ышталтын. Икымше тӱнямбал сарыште мемнан кундем гыч кредалше сарзе-влакын лӱмыштым серыман мемориал книгам конгресс дене пырля савыктыме, республикыште Россий кӱкшытан военно-исторический конференций-влак эртаралтыт да молат.
– Марий Эл – тиде ойыртемалтше кундем. Тыште тӱрлӧ йӱлам кучышо тӱрлӧ калык ятыр ий дене ваш келшен, икте-весым пагален ила. Марий, руш, татар веле огыл, моло калыкын шочшыжо тыште иза-шольо, ака-шӱжар семын илат. Кажне калык шке йӱлажым, кугезе коча-коважын эртен толмо корныжым палаш да перегаш тырша. А кумданрак ончалаш гын, эн ондакшым, ме кажныже Российысе историйын изирак ужашыже улына, – ойла «Российысе сарзе да историй ушемын» республикысе пӧлкажым вуйлатыше Евгений Кузьмин. – Шучко сарыште шочмо эл, Россий верч ача-кочана, кугезына-влак вӱрым йоктареныт, вуйыштым пыштеныт. Нунын порысышт мондалтдыме. Ме тидым эреак шарнаш тӱҥалына, а кӧ историйым луген, тудым «шемемдаш» тӧчаш тоштеш – тыгай-влаклан, уэмдыме Конституций дене келшышын, мут кучаш верештеш. Российыште кызыт историй чыным арален кодаш, патриот-влакым кушташ шуко ышталтеш. Сандене ме элын вуйлатышыже Владимир Путин да элнан тӱҥ партийже дене пырля чын корно дене кайымынам пеҥгыдемден ойлена.
Марий калык конгрессын вуйлатышыже Эдуард Иманаев пеҥгыдемден:
– Тӱрлӧ калык дене пырля келшен илаш – пиал. Лӱдыкшӧ сар пуламыр жапыште тушман ваштареш кредалмаште кӧ могай калык гыч улмым ончен огытыл, конешне, йолташла, иза-шольо гай икте-весе вачыш эҥертен, эрык верч талын шогеныт. Ик шонымаш гына лийын – тушманым сеҥаш. Тиде илыш историйым шотыш налын, мыланна кеч-кунамат икте-весылан ӱшанле лийман, ик элыште илен, ик чын корно дене кайыман.
— Мер ушем дене кыл лийын ончычат, но келшымаш документым подписатлымаш, утларак пашам ышташ кӱлмым пеҥгыдемда, — ешарен «Хутор Царевококшайский» обществын атаманже Максим Кулешов.
Тыге икоян лийына гын, ме вийна саркуралыште огыл, а келшымаште манын пеҥгыдемдена.
