14-17 январьыште Моско воктенысе «Патриот» конгрессно-выставочный рӱдерыште СВО ветеран-влакын «Вместе победим» форумышт кокымшо гана эртаралтын.
Кӧмыт миеныт?
Тушто 89 кундем гыч СВО-н 400 утла участникше, тыгак «Защитники Отечества» фондын регионласе филиалжым вуйлатыше, социальный координатор, кучемын еҥже ден эксперт-влак лийыныт.
Кундемна гыч форумыш «Защитники Отечества» фондын Марий Элысе филиалжым вуйлатыше, Патырлык орденын кавалерже Ренат Магсумов, СВО-н ветеранже-влак Звенигово, Медведево, Волжский районла гыч Андрей Николаев, Станислав Соловьёв, Валерий Ермолаев миен коштыныт.
Форум нерген Р.Магсумов деч каласкалаш йодна:
– Мый кодшо ийын июльышто эртыше форумыштат лийынам. Тунам Марий Турек гыч ветеран Алексей Суворов дене коктын миенна. Чылаже СВО-н 150 участникше лийын, тышеч иктаж 50 еҥжын кидшым але йолжым пӱчмӧ.
А кокымшо форум эше шукырак участникым иктыш чумырен. Тышке СВО-што вуйым пыштыше-влакын пелашышт, авашт, инвалид-шамыч, тыгак передовойышто да ты жаплан отпускышто улшо-влак погыненыт.
Форумышко ятыр палыме еҥ ден оҥай эксперт-влак толыныт ыле: Сергей Кириенко, Андрей Турчак, Татьяна Голикова, Павел Астахов, Анна Цивилева («Защитники Отечества» кугыжаныш фондым вуйлата), военкор Александр Сладков, армийын кок командующийже да молат. Нуно вашлиймашым эртареныт гына огыл, еҥ-влак дене посна мутланеныт да фотосессийыш ушненыт.
Экскурсий
– Икымше кечын историк, писатель Александр Звягинцев дене вашлиймаш, «На веки вечные. Роман-хроника времен Нюрнбергского процесса» книгажын презентацийже эртаралтыныт. Тудо СВО-н кажне участникшылан книгажым автограф дене пӧлеклен. Вара писательын Нюрнбергский процесс нерген произведенийже негызеш шындыме «Нюрнберг» фильмым онченна.
Мыланна «Патриот» паркыште экскурсийым эртареныт. Тушто «Дороги памяти» тоштер комплексыште лийна. Ик тоштержым «1418 шагов к победе» манын лӱмдымӧ. Лач тынар кечыште Кугу Отечественный сар годым сеҥымашке шумо маныт ончыкта. Тоштер ик километрат пеле кумдыкышто шуйналтын.
Тоштерыште коштын савырнымеке, рвезе-влаклан чоныштлан неле лийын да шӱлышышт петырныме гай чучын. Варажым ты паркыштак верланыше черкыш, Россий Армийын тӱҥ храмышкыже, пуренна, тушто моткочак келшен.
Ятыр пример
– Форумын тӱҥ шонымашыже – ветеран, инвалид, ава ден пелаш-шамычлан кугыжаныш да калык нунылан полшаш ямде. Эн ончычак – инвалид-ампутант-влаклан.
Мероприятийыш шуко ампутант-герой толын. Нунылан неле гынат, илаш вийым муыт да шке примерышт дене илыш тиддене пытен огыл манмым пеҥгыдемдат, спортышто шкем шуарат. Теве мемнан ветеранна Александр Николаев велосипед дене таҥасымаш дене Москосо паралимпийский сборныйыш логалын. Тыгак протезан марафонецна 40 утла километрым куржын. Тыгай пример дене нуно ончыко каяш кӱлеш манын ончыктат.
Рвезе-шамыч, чыла тидым колыштын да ужын, утларак патриотизм шӱлышан лийыт, шке эл верч утыр кугешнат да у сеҥымашке шуаш вий-куатым погат.
Российын Геройжо-влакат ятырын ыльыч. СВО-што порысым шуктышо-влак кокла гыч «Российын Геройжо» лӱмым эн ончыч сулышо Нурмагомед Гаджимагомедовын (тудо Дагестан гыч) аваже толын. Туддене икымше форумыштак палыме лийынам. Тыгак кумдан палыме «Ташкент» позывноян командирын ешыже ыле. Ты боец «Российын Геройжо» лӱмым пуымо марте ик кечым илен шуктен огыл.
Участник-влак тыште боевой йолташыштым вашлийыныт. Икмынярышт пытартыш гана окопышто, госпитальыште вашла ужыныт, а ты гана – форумышто. Сандене шукыштлан шинчавӱд йӧре вашлиймаш-влак лийыныт. Нуно икте-весышт дене эр марте мутланеныт.
Мо оҥайже: кастене телевизор дене Владимир Путинлан «А вы Путин?» манын йодышым пуышо рвезым ончышым, а эрдене тудым аваж дене форумышто ужым да миен ӧндальым, шупшальым, кутыралтышна, фотографийым ыштышна.
Пашам радамлыме
– Тыгак опыт дене пайлалтынна, самырык-влакым патриотизм шӱлышеш шуарыме, адаптаций, госпитализаций да моло йодышым каҥашыме. Мый протезирований площадкыште лийынам. Тыште Российыште санаторно-курортный эмлалтмаш, адаптацийым эрташ келшыше медицине тӧнеж-влак нерген каласкаленыт.
Москосо сосудистый рӱдерын пашаж дене тудым вуйлатышын каласкалымыже келшыш. Эмлымверыште вуйдорык эмганымылан кӧра 100 наре салтак комышто киен. Форумышко тиде клиникылан кӧра йол ӱмбак шогалше ветеран-влак толыныт ыле. Ик салтак дене мутланышым, кӧн илыше кодаш шансше улыжат вич процент гына улмаш. Клинике тудым икмыняр тылзыште йол ӱмбак шогалтен, угыч чылалан туныктен. Кызыт мутлана, но сайынжак огыл, туге гынат шуаралтеш. А тыгай полышышт пеш шуко.
Чылажат ик форумышто кум кечыште ышталтын. Тӱрлӧ ситуацийым лончыленна. Протезироватлыме шотышто тӱҥ предприятийын, ЦИТО-н, вуйлатышыже ыле.
Участник-шамычлан пайрем кас кочкыш лийын. Тушто «Любэ» группо выступатлен. Рвезе-шамыч огытат коч, а нуным гына ончат, колыштыт, фотографироватлат… Форумыш толшо ятыр еҥын йӧратыме группыжо лийын, вет тудо патриотизм, элна нерген да илыш гыч налме, чын историян муро-влакым мурат. Мыят тиде группым пеш йӧратем, тышке толмекышт, билетым налын шуктен омыл ыле. А тушто кас кочкыш годым мыланна мурат! Тидлан еҥ-влак чотак ӧрыныт да куаненыт.
Кумшо кечын ме, форумын участникше-влак, ВДНХ-се «Россий» ончерыш миен толынна да кӧ кушто илымым ончалын радамленна.
Тылеч посна «Защитники Отечества» фондын Марий Элысе пӧлкажын еҥже-влак форумышто «Поддерживаем своих», «Жить», «Герой нашего времени» проект-влак дене пашам ыштыме нерген каласкаленыт. А мемнан землякна Станислав Соловьёв деке ик боецын аваже лишемын да мутланаш тӱҥалын. Станислав эргыжын командирже улмаш. Варажым нуно кум кечыште икте-весышт деч ойырлен огытыл… Кызыт Станислав жапшым йӧратыме ешыж дене эртара, а лишыл кечылаште адак передовойыш миен шушаш.