Вӱдшӧ йога – серже кодеш

Э.Н.Сапаев – И.С.Палантай лӱмеш Марий музык училищын студентше. 1951 ий май.

Эрикын изи йоча жапше Морко селаште да Йошкар-Олаште эртен (1932 ий гыч Эрикын ачаже, Никита Никифорович, ВКП(б) Морко райкомын икымше секретарьжылан ыштен).

Вич ияшыж годым аваже да изаж дене пырля мемнан деке, Чобыксолашке, илаш толыныт.

Немда школым сайын тунем пытарымеке, У Торъял педучилищыш пура…

Кӧ шинча, ала, илен-толын, Эрик Никитич йоча-влакын йӧратыме туныктышышт лиеш ыле, вет тудо математикым, кум тӱрлӧ йылмым сайын пален, шуко сылнымутан книгам лудын, эше сӱретлаш, лозунгым возаш, тӱрлӧ наглядный пособийым ыштылаш, пырдыжгазетым сӧрастараш пеш кертын, кидышкыже мо логалеш, тудын дене – ковыж але скрипке, балалайке але мандолине, гармонь але баян, гитар денат – тӱрлӧ калык мурым шокташ уло кумылжым пуэн.

1947 ий январьын ик теле кастене мемнан деке Чобыксолашке вучыдымо уна-влак тольыч. Ме пӧртыштӧ шинчена ыле. Пеле сокыр лампе йӱлен. Эрик теле каникуллан педучилище гыч скрипкым конденат, кажне кастене шӱмеш логалше семым шоктен.

Кенета, йӱштӧ южым пуртен, пӧрт омса почылто. Пурен шогале кок еҥ: иктыже кӱкшӧ капан илалшырак пӧръеҥ, весыже – рвезе. Саламлалтыч.

– Мыйжым паледа докан? – шыргыжале рвезе. – Часамласола гыч Вӧдырын эргыже улам.
– Каврий, тый улат? – Эрикын аваже рвезын тупшым вӱчкалтыш. – Кузе илет-шӱлет? Ола гыч толат мо?

– Ола гыч. Торъял корнывожыш шумеш – автобус дене, умбакыже – йолын.
– Коло кок меҥгым топкен улыда?
– Чобыкыш шумеш 29 меҥгым, – рвезе вӱдым йӱаш йодо. – Тиде мыйын туныктышем – Георгий Сергеевич Гусев.

– Мыланем Эрик нерген Таныгин (Г.Ф.Таныгин вара палыме дирижёр лийын) корно мучко ойлен тольо. – Георгий Сергеевич скрипкым ӱстембаке пыштыше рвезе деке лишеме. – Шокталте иктаж мурым.
– Могайым? – Эрик скрипкым кучен шогале, ыш сӧрвалыкте.

– Йӧратыме муретым. Рвезе шӱвыр семым скрипке дене оҥарен пуыш. Вара рушла да марла ятыр мурым шоктен ончыктыш.

– Пеш сай! – мокталтыш Георгий Сергеевич.

– Музыкальный данныет моткоч чапле! Мемнан деке музыкальный училищыш тунемаш каяш от шоно?

– Айда, Эрик, – Таныгинат темлаш пиже.

– Мемнан тушто фортепиано уло, тӱрлӧ оркестр.

– А педучилищыже? – Эрикын чонжо кокыте шелалтын: вет пел идалык педучилищыште тунемын… Келшен тудлан педучилище, ондак ачажат туныктышо лийын… Эрикат туныктышо лияш шонен…

– Мо лиеш лийже, каен ончем, – шоныдымын-вучыдымын келшыш Эрик. Эрикын аваже ӱстембак погаш тӱҥале…

Умбакыже 4-ше мартыште лекше номерыште лудса.

 

Василий САПАЕВ, 1982 ий.
(М.Матукован «Икымше марий опер «Акпатыр» книгаж гыч налме).