Марий муро аланыште «Каче-влак» группо шукылан ик эн йӧратыме лийын шуктен. Медведево район Пӱнчерсола ялын эргыже, «Марий памаш» ансамбльын уста куштызыжо, опытан сварщик Сергей Поповын тыршымыж дене коллектив 2009 ийыште чумыралтын.
Ятыр ий жапыште «Каче-влак» группын составше вашталын. Кызыт тыште Сергей Попов ден Михаил Басов мурат. Таче ме тендам уста мурызо Сергей Попов дене лишкырак палымым ыштена.
Мураш-кушташ изинек мастар
Сергей Поповын йоча пагытше мӱндыр Сибирь кундемыште, варажым Медведево район Пӱнчерсолаште эртен. Чолга рвезе кок коллективыште мастарлыкшым нӧлтен.
– Ачам военный лийын, сандене кок ияшем годым ешге Сибирьыш илаш кусненна. Туштак тӱҥалтыш класслаш коштынам. 5-ше классыште тунемме годым Марий Элыш, Медведево район Пӱнчерсолашке, пӧртылынна.
Авам мураш йӧрата. Ачамынат йӱкшӧ пеш яндар ыле. Чаманаш логалеш, тудо икмыняр ий ончыч илыш дене чеверласен. Мыят нунын гай мураш йӧратенам. 9-ше класс марте «Изи памаш» ансамбльыш коштынам. Ты коллективын музыкальный вуйлатышыже Валентин Васильевич Архипов лийын. Тиде жапыштак тудо «Марий памаш» ансамбльын аккомпаниаторжылан ыштен. Тудо мыйым да пырля тунемме йолташем Анатолий Ивановым ты кугу коллективыш ӱжӧ. Ынде коктынат 30 ий тыште улына.
«Марий памаш» ансамбльыш пашаче профессиян, мураш-кушташ йӧратыше-влак погынат. Студент-влак кызыт шагалын улыт. Ятыр ий жапыште тӱрлӧ вере лийынна. Урал кундемыш миен коштмо икымше гастрольым тачат порын шарнен илем. Эше Финляндийыште, Венгрийыште да моло вереат лийынна, – мане Сергей Попов.
Каче-влакым иктеш чумырен
Сценым йӧратымыже, мураш-кушташ мастар улмыж дене Сергей Васильевич тӱвыра паша дене кылдалтше профессийымат ойырен налаш шонен. Но ешыште лекше нелылык ты шонымаш деч кораҥаш таратен. Сенькан школ деч вара тудо Йошкар-Оласе ик училищыште электрогазосварщиклан тунемын. Туге гынат усталык пашажымат йӧратен, тудын дене волгалт илен. Чолга рвезе «Каче-влак» группым чумырен. Тений июльышто ты коллективлан 14 ий темеш
– Тунам самырык, тале лийынам, чыла вере шуынам. Тыгай коллективым чумыраш «Марий памаш» ансамбль вий-куатым ешарен. Но эн чот Марий Эл Радион ончычсо редакторжо, кызыт Марий тӱвыра рӱдерым вуйлатыше Наталья Пушкиналан таум ойлымо шуэш. Чолга улмем шотыш налын, илышыш могай-гынат шонымашым пурташ темлен. Тудо «Каче-влак» группым чумыраш шӱкалтышым ыштен.
«Марий памаш» ансамбльыш коштшо-влак гыч «Каче-влак» группо шочо. Валерий Чиванов, мый да Сергей Романов икымше гана калык ончыко лекна. Мо кумылым волта: Сергей Романов, Валерий Чиванов, Илья Якимов коллективым коден кайышт. Нуным пеш йӧсӧ колташ ыле. Вет ме чыланат икте-весе деке тунем шуынна, иза-шольо гай лийын шуктенна ыле. Кызыт Михаил дене коктын сценыш лектына. Илья илыш корныжым военный паша дене кылдыш, кызыт Карелийыште служитла. Туге гынат ме икте-весе дене кылым йомдарен огынал, чӱчкыдын мутланена. Коллективыш уэш толеш манын, моткоч вучена.
Ме профессиональный мурызо огынал. Икте-весынам мураш йӧратыме кумыл иктеш ушен.
Кызыт ондакысе семын шуко концертым огына ончыкто, районлашке лектын огына кошт. Таче ме у альбомым ямдылена, муро-влакым возена. У концерт программым ямдылен шуктымеке, калык дене утларак вашлияш шонена.
13 ий жапыште коллектив дене тӱрлӧ вере лийынна. «Кугарня» газетлан поснак таум ойлымо шуэш. «Шийгорно» проект дене Татарстан, Удмуртий, Башкортостан республиклаш, Киров кундемыш пырля лектын коштынна. Москошто, Санкт-Петербургышто, Ектеринбургышто, Пермьыште, варажым Озаҥыште ме икымше гана марий дискотекым эртараш тӱҥалынна, – мане С.Попов.
«Каче-влак» группын репертуарыштыже таче 40 наре муро уло. Утларакшым калык мурым мурат. Нуным кызытсе жаплан келшыше аранжировко дене келыштареныт. Тидыжак ты группым моло деч ойыртемалтшым ышта. Мурылан шомакым шукыж годым мурызо Влад Николаев, поэтессе Татьяна Пчёлкина, мурызо да поэтессе Татьяна Соловьева возат. Южо мурыжым солист-влак концертыште гына мурат.
Еш – илышын рӱдыжӧ
«Марий памаш» ансамбльыште Сергей Васильевич ончыкылык пелашыжым, Еленам, вашлийын. Тудо Марий Турек район Косолап селаште шочын-кушкын, варажым Йошкар-Олашке илаш куснен. Тачат нуно ты ансамбльын ик уста куштызыжо улыт. Вате-марийын шочшыштат ача-ава гай мастар. 13 ияш Илья Йошкар-Оласе 14-ше №-ан гимназийыште, 11 ияш Мария И.С.Палантай лӱмеш тӱвыра да сымыктыш колледжын Калыкле сымыктыш гимназийыштыже тунемыт. Илья «Шокто, гармонь» йоча фолькор ансамбльыш коштеш, ончыкыжым «Марий памаш» коллективыш ушнаш шона. Мария гимназийыште виолончель дене шокта.
Каныш кечылаште Поповмыт Медведево район Пӱнчерсолашке кудалыштыт.
–Ялыште авам ила. Сандене кажне канышлан тушко каена. Тыгодым шкенан мланде участкына уло. Пӧртым ачален шогена, пакчагӧргым шындена, вет мыланна пакчаште шогылташ келша.
Маша ӱдырем дене коктын тӱрлӧ кочкышым ышташ йӧратена. Иктаж-кушто рецептым муына гын, вигак ты пашалан пижына. Ме тортым, тӱрлӧ когыльым кӱэштына, тыгак ятыр салатым, шыл кочкышым ыштена, – ойла С.Попов.
«Марийскавтодор» предприятийыште Сергей Васильевич 27 ий тырша. Коллективыште тудо эн опытан специалист. Кеҥеж тургымышто пашаш 6 шагат эрден лектын кая да кечыгут сварке дене шогылтеш. Пашаже неле, лӱдыкшӧ. Южгунамже кид-йолжат, капкылжат когарга, туге гынат ойырен налме пашажым сайын шукта. А муро тудлан вий-куатым ешара.
«Каче-влак» группо ончыкылан кугу концертым ончыкташ шона. Ты группын усталык корныжо умбакыжат тыгаяк волгыдо лийже да тӱзланен толжо.