Морко районышто Унчо кундемын кум уреман да 150 утла пӧртан Шлань ял дене палыме лияш эре шоненам. Шукерте огыл тушко миен савырнаш йӧн лекте.
Унчо могырым толаш гын, ял Школьный урем дене тӱҥалеш. Тӱвыра пӧрт воктене пушеҥге лоҥгаште сӧралын койын шинчыше ончычсо тӱҥалтыш школ ожнысек Шланьын визитный картычкыжлан шотлалтеш. Коҥга дене ырыктыман, кумда коридоран пу оралте кызыт Калык усталык пӧртышкӧ савырнен.
Калык тыште сай, пашам йӧратыше. Тиде кундем гыч кодшо курымын 50-ше ийлаштыже 70 утла рвезе армийыште пограничник лийын. А погранвойскашке сай тазалыкан, ӱшанле еҥым веле налыныт. Тушто тынар шуко еҥ служитлыме дене уло Российыштат пеш шагал кундем кугешнен кертеш. Шочыныт тиде ялыште республикыште палыме, кожмак предприниматель Иван Ефремов да «Марий Эл» газетын тале журналистше Алевтина Байкова.
Шланьыште газ уке. Сандене пӧртла воктенысе левашлаште пу артанам шуко ужаш лиеш. Нуно ик шотшо дене ял сӱретым сӧрастарат, йоча годсо пагытым шарныктат. Школ деч тораштак огыл, у пӧрт воктене, кӱжгӧ пырня дене руэн ыштыме чапле монча шинчалан вигак перна. Тудым кидмастар, мер да тӱвыра пашаеҥ Василий ыштен. Шкешотан архитектур дене ойыртемалтеш, эше мланде ком леведышан. Леведыш ӱмбалне шаршудо кушшо манын, вӱдым шавыман. Тиде озалан уто пашам луктеш гынат, оҥайлыкше дене шкеж деке сымыстара.
Шӱргӧ могырышкыла ошкылмеке, ял тӱрыштӧ икмыняр мотор пӧрт шинчашке перна. Иктыштыже Галина Ефремова ила, весыштыже – Озаҥ олаште пашам ыштыше Иван Иванов. Йыванын «Беларусь» тракторжо уло. Плугшо, косилкыже да моло ӱзгарже дене тудо тӱрлӧ мланде пашам ыштен кертеш. Пошкудыжо-влакланат кӱлеш годым полша.
Ял мучаш деч тораште огыл пашам ыштыше бульдозер йӱк солна. Тиде Морко район администрацийын заказше почеш «Стройснаб 12» ООО-н корно пашаеҥже-влак Шӱргӧ гыч Шланьышке корным нӧлтен толыт. Тиде пашаште 33 ий экскаваторщиклан ыштыше В.Л.Петров КамАЗ да «Китаец» самосвал дене шупшыктымо ошмам моштен тӧрлен шара.
Рӱдӧ уремысе 90 ияш Чачий Кугергинан пӧртшӧ воктене мый тудын 73 ияш Валерий эргыж ден да июль мучаште 70 ийым темыше Людмила шешкыжым вашлийым. Нуно таче куаныше улыт. Ӱдырышт, уныкашт, Валерийын шӱжар лийшыже Озаҥ гыч толыныт.
Кугергинмытын ойлымышт гыч Шлань «шылан» мут гыч лектын. Шукерте ожно тиде ялын кок пӧръеҥже эҥер вӱдыштӧ шылтен пыштыме шылым муын. Шуко шоныде, нуно тиде мумо шылым кӱсотышко наҥгаеныт да Юмылан пӧлек семын «апашке» колтеныт. Тыге кундем ончыч Шылан лӱмым налын. Эркын дене Шланьышке савырнен.
Тысе калык кызытат кӱсотышко кумалаш коштеш. Шукыштын еш дене кумалме шнуй пушеҥган шке верышт уло. Изи огыл ялыште 70 утла ушкал кӱтӱшкӧ лектеш. Газ уке, вӱд шотыштат нелылык шижалтеш гынат, Шлань калык вуйым ок саке. Эрже-касше эре мом-гынат ышта.
Кумшо уремыште, тудо У (Новая) маналтеш, мый 77 ияш Асылвий Кузьмина ден 64 ияш Любовь Васильева дене палыме лийым. Нунынат суртыштышт таче куан: эргышт, уныкашт ола гыч унала толыныт. Сандене нуно кевытышке йӧратыме унашт-влаклан тамле йӧрварым налаш миеныт ыле. Мыйымат чай йӱаш ӱжыч. Поро кумылыштлан тауштен, мый умбакыла тарванышым. Ваштарешем – корнывож воктене кок пачашан мотор полат. Тудым тысе качымарий Володя Иванов чоҥен, маньыч.
Иван Речкин.
Авторын фотожо-влак.
