Тений йоча-влакын школыш кайыме жапышт поснак тургыжландарыше лие. Пандемий пагытыште дистанционно тунеммаш шуко еҥын кумылыштым волтен. Тылеч вара ача-ава-влак школын кӱлешлыкшым у семын аклаш тӱҥалме нергенат ойлат. Но 1 сентябрь куандарыше лие: республикысе чыла школ-влак очно пашам ышташ тӱҥалыныт. Тыгодым лӱдыкшӧ деч аралалтме шотышто мероприятий-влак шукталтыт. Йоча-влак икте-весышт дене шуэнрак вашлийышт манын, школлаште чыла йӧным кучылтыт.
У тунемме ий шотышто да тачысе образований системыште улшо вашталтыш-влак нерген Марий Эл Республикысе образований да шанче министрын алмаштышыже Н.Б.Антоничева каласкала.
Мо нерген куанен ойлаш лиеш?
- 1 сентябрь гыч республикысе чыла школлаште тӱҥалтыш класслаште тунемше-влакым оксам тӱлыде пукшат.
- У тунемме ийыште класс вуйлатыше-влаклан федеральный бюджет гыч ешартыш 5000 теҥгем тӱлат.
- «Образований» нацпроектын «Современная школа» регионсыо проектше почеш республикысе 14 муниципалитетыште гуманитарный да цифровой профилян «Точка роста» рӱдер-влакым почмо.
- «Цифровая экономика РФ» национальный программе почеш 51 школыш писе скоростян интернетым пуртымо.
- 52 школышто компьютер да интерактивый оборудований-влакым келыштарыме. Ик комплектын кокла акше – 2, 2 млн теҥге.
- Кугыжаныш стандартлан келшышын, кыдалаш да тичмаш образований план почеш тунемше-влаклан шке проектыштым ямдылаш йӧным ыштыме.
- Республикысе тунемме вер-влак финанс грамотность, кибербезопасность да шахмат турнир дене Российысе программыште участвоватлат.
- Тунемше-влак профессиональный ориентаций программе почеш профессиональный организацийлаште мастарлыкыштым нӧлташ тÿҥалыт. Тидыже «Молодые профессионалы» да «Траектория» проект-влак почеш ышталтеш.
- Тунемше да самырык туныктышо-влаклан IT-отрасль дене кылдалтше шинчымашым пуышо программе-влак шукталтыт.
- Йошкар-Олаште школым да Медведево посёлкышто йочасадым почмо. Лишыл жапыште Волжск оласе 5-ше №-ан школ пелен у корпус почылтеш.
Карантин уэш лиеш гын, тунемме учреждений-влак
дистанционно туныктыш ямде улыт мо?
– Образований системе тыгай ситуацийлан ямде лийшаш. Школ-влакын дистанционно тунемме опытышт уло. Адак карантин лиеш гын, кодшо ийын тӱҥалме социально-образовательный проект-влакым умбакыже шуяш лиеш. Икымше – МЭТР телеканалыште «Школа дома» проектым почмо. Тудым виктараш образований министерстве ден Поволжский кугыжаныш технологический университет полшат. Кокымшо – Марий кугыжаныш университет ден тунемме организаций-влак «Мудл» электронный платформышто тунемме йӧным кучылт кертыт. Кумшо – «Сбербанкын» тунемме организаций-влаклан полшымыжо. Кодшо тунемме ийыште у цифровой платформо-влакым кучылтын ончымо. Лӱмын келыштарыме программе дене школ-шамыч шуко данныйым иканаште терген кертыт. Тыгай программе-влак расписанийым келыштарымым, тунемме планым ыштымым, тергыме пашам шуктымым куштылемдаш полшат. А туныктшо ден тунемше-влак кызытсе илышлан келшыше, модыш элементан контентым пален налыт.
Дистанционно тунемаш логалеш гын,
начарын илыше еш-влаклан кузе лийман?
– Марий Элыште 2687 еш начарын илышылан шотлалтеш. Тышеч ик пелыже – нужна, вес пелыже – шуко йочан. Тӱҥ шотышто туныктышо организацийым вуйлатыше-влаклан ме теве мом темлена: школлаште улшо компьютерный техникым тыгай ешлан жаплан пуаш. Тыгак ме предприниматель, мер ушем да начарын илыше еш-влаклан полшаш шонышо еҥ-шамыч дене кылым ыштена. Ӱмаште чыла нине йöным кучылтмо. Еш-влак полышлан моткоч куаненыт ыле. Мутат уке, тунам чылажыт вучыдымо лийын. Садлан кенета тыгаяк нелылык ынже лий манын, мыланна ончылгоч ямде лийман. Ты шотышто «Сбербанк» полышым ыштен шога. Тений тудо 343 комплект техникым пӧлеклен, 7 сентябрьысе данный почеш, тышеч 242 техникым начарын илыше да шуко икшыван ешлаш колтымо. Садлан ты йодышлан тӱткыш уло, ме тыгай ситыдымашым эркын дене тӧрленак шогена.
Ончылно могай рашемдышаш йодыш-влак улыт?
– Туныктымо организацийлаште кадр-влак огыт сите. Таче кечылан 400 наре вакансий уло. Ты шотышто «Земский учитель» федеральный проект полышым пуа. Тений ты программе почеш Марий Элысе школлаш тÿрлö регионла гыч 13 туныктышо толын. Нуно пашам ышташ тÿҥалыныт. Кугыжаныш могырым ты программылан 13 млн теҥге ойыралтын. Шушаш ийлаштат ты конкурс почеш специалист-влакым налаш тÿҥалына: вес ийын 12 млн теҥге ойыралтеш, 12 туныктышым налына.
Целевой приём программе почеш Марий кугыжаныш университетыш 29 абитуриентым бакалавриатыш тунемаш налме. Тылеч посна илышыште эн кÿлешан кадр-влакым ямдылыме шотышто паша шукталтеш. Ме тÿнямбалысе стандартлан келшыше да ончыл технологий-влакым палыше кадр-влакым ямдылышаш улына. Ты шотышто тений 3000 студентым ямдылена.
У тунемме ийыштат нацпроект почеш пашам умбакыжат виктараш тÿҥалына. Промышленный инженерный технологий направлений почеш Марий радиомеханический техникумышто кÿкшö технологий оборудованиян ныл мастерскойым почына.
Тыгак профессиональный образований системе ончылно таче кок задаче шога: паша верым муде кодын кертше тÿшкаш пурышо выпускник-влаклан пашаш пураш полшаш. Тыгайже тений 28 еҥ уло. Ты йодышым рашемдаш ме калыклан паша верым пуымо службо, тÿрлö предприятий да организацийла-влак дене кылым кучышаш улына. Весе – коронавирус инфекцийлан кöра нелылыкыш логалше еҥ-влаклан (тыгайже – 350 наре) ешартыш профобразованийым налаш полшышо проект-влакым шуктыман.
Таче кечылан республикыште кокла-профессиональный образованийым пуымо 25 образовательный организаций пашам ышта. Тышеч латиндешыже образований да шанче министерстве пелен шотлалтеш. У тунемме ийыште 12 тÿжемат пеле студент парт коклаш шинчын. Тышеч 4 тÿжем утлаже икымше курсыш толын.
Авторын фотожо.