30 сентябрь гыч 1 октябрь марте Йошкар-Олаште Т.Дмитриева лӱмеш регион-влак кокласе «Тывырдык» марий куштымаш фестиваль эртаралте. Тушко Пошкырт, Чуваший, Марий Эл республикла гыч 22 коллектив ушнен.
Ты фестиваль Марий Эл Республикысе Калык усталык да культурканыш паша шотышто республикысе шанче-методик рӱдерын ончычсо вуйлатышыже Тамара Дмитриевалан пӧлеклалтын. Ты фестивальым эртараш тудак темлен, марий куштымаш-влакым шындымаште да шымлымаште тудын надырже кугу.
«Тывырдык» ынде кокымшо ий эртаралтеш. Тудым 30 сентябрьыште Йошкар-Оласе Сеҥымашын XXX идалыкше лӱмеш тӱвыра полатыште почмо.
Икымше кечын кажне коллектив кок куштымашым ончыктен. Шкенан республикысе да Пошкырт вел гыч толшо марий ансамбль-влак кок марий куштымашым ончыктеныт гын, пошкырт, чуваш коллектив-влак марла да шке калык куштымашым аклаш конденыт. Ты кугу мероприятий тӱрлӧ вер гыч толшо коллектив-влакым иктеш ушен, шукылан поро шарнымашым коден.
Борис Дмитриев, калык усталык рӱдерын методистше:
– Кодшо ийын фестиваль пандемийлан кӧра онлайн лийын. А тений икымше гана калык ончылно эртаренна, шуко коллективым иктеш погенна. Фестиваль сайын эртен. Икымше кечын 10 гыч 14 шагат марте жюри куштымашым аклен, эн сайжым ойырен. Вес кечын эн виян коллектив-влак дене пырля гала-концерт лийын. Тушто сеҥыше-влакым палемдыме, дипломым кучыктымо.
Фестивальын кӱлешлыкше моткоч кугу. Теве, мутлан, Уфа ола гыч «Айтуган» виян башкир коллектив фестивальлан кӧра кок марий куштымашым ямдылен. Варажым, илен-толын, тиде нунын репертуарыштышт аралалт кодеш. Куштымашым могай сай сем дене пойдарыме! Башкир-влак шкешотан семым, аранжировкым ыштеныт. Колышташ путырак оҥай ыле.
Ончыкылан фестивальым кок ийлан ик гана эртараш шонена. У положенийым ямдыленна. Тудын почеш, марий коллектив-влак кок марий куштымашым, национальный ансамбль-влак ик марий да шке ойырен налме куштымаш-влакым ончыктышаш улыт. Тидыже нуным утларак пашам ышташ кумылаҥда. Марий вургемым ургаш, марий куштымашым шындаш, семым шонаш тӱҥалыт. Тыгак ме эше фестивальыш йоча номинацийымат пурташ палемденна. Тений йоча-влак лийыныт, но ончыкылан эше утларак ушаш шонена. Республик, регионла гыч йоча коллектив-влак шкеныштым тергаш тӱҥалыт.
«Айтуган» – виян коллектив
Уфа гыч толшо «Айтуган» калык куштымаш ансамбль фестивальыште мастарлыкше дене шуко еҥым ӧрыктарен да куандарен. Коллектив 2017 ий апрельыште Уфа оласе кугыжаныш авиационно-технический университет пелен чумыралтын. Тушко ты университетыште да Уфасе топливно-энергетический колледжыште тунемше студент-влак коштыт. Коллективым кӱшыл категориян педагог-хореограф Альфия Анваровна Сайфуллина вуйлата. Ансамбльыште Пошкырт калык фольклор почеш шындыме постановкылан кугу тӱткышым ойырат. Репертуарыштышт тыгак пошкырт, руш, татар, чуваш, марий да казак куштымаш-влак улыт.
«Айтуган» ансамбль тӱнямбалсе да Российысе тӱрлӧ фестивальышке, конкурсыш, Пошкырт кундемысе мероприятийлашке чӱчкыдын ушна. Европо марте шуын. Сеҥымашыже ятыр. 2018 ийыште ансамбль Российысе «Студент шошо» национальный премийым сеҥен налын да эн сай куштышо студент коллектив лӱмым сулен. А 2019 ийыште Сербийысе Белград олаште эртыше International FIDAF folk dance&music festival Belgrade awardм XII тӱнямбал конкурсышто Гран-прим, а Болгарийыште Folk dance тӱнямбал конкурсышто икымше верым налын.
Марий Элыште ты коллектив икымше гана лийын. Сандене рӱдола нунылан пеш келшен.
Гран-прим Уфа ола гыч «Айтуган» калык куштымаш ансамбль налын.
1-ше вер дене Йошкар-Оласе «Эрвел марий» муро да куштышо ансамбль ден Стерлитамак оласе «Солнышко» калык хореографий театр-студий палемдалтыныт. 2-шо верым Йошкар-Оласе «Онар» йоча куштышо да Пошкырт кундем Краснокам районысо «Яндар памаш» хореографий коллектив-влак суленыт. 3-шо верым Курыкмарий районысо «Топотушки» калык куштымаш да МарГУ-со «Марий мурсем» фольклор ансамбль-влак налыныт. Специальный дипломым Пошкырт кундемысе, Краснокам районысо «Таныптӱр сем» этнофольклорный ансамбльлан кучыктымо. Моло коллективлан тӱрлӧ дипломым пуымо.
Марий куштымаш – шочмо калыкнан тӱвыра поянлыкше. Фестиваль марий куштымашым аралаш, тудым вияҥден, саемден толаш кугун полша.