Советский район Кӧрдемтӱр да Кӧрдемучаш ялла коклаште, пӱртӱс лоҥгаште, мотор пу храм волгалт шинча. Ты верым Неделька (Шабашан) маныт. Кӧрдемучаш ялышке миен шуде, пасу корно дене кок меҥгым пурлашке кудал пурыман. Но кугу йӱр деч вара изи машина дене тышке пураш огеш лий, вигак пижын шинчат. Тиде сылне верышке каяш кеч шаргӱан корным ыштат гын, тушко логалаш куштылгырак лиеш ыле.
XIX-XX курымлаште ты верыште Казанский Шочынава лӱмеш часамлам чоҥымо. Тудо Люперсоласе черкылан шотлалтын (кызыт Кужмарий села). 1918 ий тӱҥалтыште ты часамлам уэмден ыштыме, алтарьым ешарен чоҥымо, храмым Ӧрша селасе Косьма да Дамиан приходышко ушымо. 1941 ийыште чыла тидым шалатыме. 2008 ийыште храмым уэш чоҥаш тӱҥалыныт. Пу оралтым чоҥаш кум ий кӱлын. Службым Ӧрша черкын протоиерейже Сергий Мошкин эртара.
«Храмысе омса велышке туп дене савырнен шогалын, йӱдвел могырыш ончалыда гын, ончылно келге вынем коеш. Ожно тудын пурла могырыштыжо Садовская ял лийын, а шолаштыже – Неделька», – ойла Сергий ача.
Храм кудывечышке пураш мотор плитке дене тошкалтышым ыштыме, йолгорнышкат тудым оптымо, йырымваш тӱрлӧ тӱсан пеледыш-влак койыт. Памаш вӱд йыргыктен лектеш. Тудо черым эмла, вий-куатым ешара, маныт. Посна атышке ший оксам кудалтат, корка дене вӱдым налыт, эм лийже манын подылыт, кид-шӱргым шӱалтат. Вара вӱдым атышке темен, мӧҥгышт наҥгаят.
Пурымаште тошто кӱжгӧ арама-влак кушкыт. Кумалаш толшо еҥ-влак ты пушеҥгымат куатым, тазалыкым пуышылан, шнуйлан шотлат. Тудым ӧндал шогалын, мом йодат – чыла шукталтеш, маныт. Воктенак ӱдырамаш ден пӧръеҥ-влаклан посна йӱштылаш пураш пырня дене чоҥымо купель уло.
А храмышке пурен шогалмеке, вигак чон ласкалыкым, куаным шижат. «Ондак ик рушарнян Ӧрша селаште службым эртарена ыле, вес рушарнян – ты храмыште. Но еҥ-влаклан тыге кошташ йӧнан огыл. Кызыт Неделькысе храмыште службым пайремла годым эртарена, а рушарнян – Єрша черкыште», – ойла Сергий ача.
Святой Троице пайрем деч вара Святой Шӱлыш кече пайремлалтеш. Ты кечын службым Неделька храмыште марла эртарат. Тидлан лӱмын Йошкар-Оласе Православный рӱдерын хоржо толеш.
А 21 июльышто Шабашан храмыште Казанский Шочынава лӱмеш кугу пайрем лиеш. Тушко тӱрлӧ кундемла гыч пеш шуко еҥ толеш. Тунамак «Святой источник» патриотический, духовный муро фестиваль лиеда.
Кеҥежым черкышке йоча-влак толыт
Ӧршасе черке пелен Рушарня группо уло. Тиддеч посна кеҥежлан йоча-влаклан ача-авашт дене пырля черке пелен канаш князь Александр Невский лӱмеш семейно-паломнический поселенийым чумырымо.
«Рушарня школым почаш устав лийшаш, туныктышо-влак кӱлыт. Тидлан кӧра Рушарня группым гына погенна. Тидлан матушка Руфина Борисовна Мошкина вуйын шога. Занятий шуматкече еда эртаралтеш.
А поселений 15 ий ондак ышталтын, июнь гыч август марте пашам ышта. Йоча-влак Медведево, Советский районласе Рушарня школла гыч толыт. Ик сменышке вожатый дене пырля 60 еҥ погына. Военно-патриотический, духовный шӱлышан мероприятий-влак лийыт. Йоча-влак тыште ача-авашт дене пырля илат. Икымше вожатый-влак пединститут, Марий кугыжаныш университет гыч лийыныт. Кызыт Рушарня школын кугурак тунемшыже-влак йоча группышто пашам ыштат. Кугыеҥ-шамычын мутыштым колышташ, пашам йӧраташ туныктена. Мемнан деке уда койыш-шоктышан йоча-влакымат кондат. Тыште илен, осал койышышт йомеш», – ойла протоиерей С.Мошкин.
Шыде, осал еҥ пиалан ок лий
Сергий ача илышыште шкем кузе кучаш, чын корно дене каяш, тыматле койышан, поро чонан лияш кӱлмє шотышто кужун туныктен ойлыш.
Аза шочмеке, Юмо тудлан чыла пуа: тынысле илыш корным, пиалым. Но южо еҥ йоҥылыш корно дене ошкылеш, осал пашам ышта, торжа койыш-шоктышым ончыкта. Тыге шке кидше дене Пӱрышын пуымыжым шӱкалеш. Сандене сулыкым ышта, тӧр корно дене огеш кай. Сырыше, еҥым шотлыдымо, осал чонан айдеме тыгодым эше пиалан лийнеже, улан илынеже. Уке шол. Ондак шке койыш-шоктышым ӧрдыж гыч ончалаш тунемман, чын корно дене каем мо манын, шоналташ кӱлеш. Жапыште шке йоҥылышым умылен шуктен, черкышке каен, сулыкнам касарена гын, Юмо ончылно яндар лийына. Тидын шотышто Сергий ача дене шуко мутланенна. Тудын ойлымыж почеш, айдеме шке илышыжым кузе локтылмым шижын шуктышаш. Тидым умылыман, сай велышке вашталтман.
Сергий ачан ойлымыж почеш, ача-аван сулыкыштлан кӧра йоча-влак черланат. Йочам але кугыеҥым тынеш пуртымо годым Юмо чыла сулыкнам проститла. Но кеч яндар лийынна гынат, тукымышто улшо сулык мыланна куснен кертеш. Тиде Юмо ончылно касарыдыме сулык 3-4 тукымлан кусна улмаш.
Еҥым шотлыде, кӧранен илен, шыде чонан лийын, айдеме шканже мыняр сулыкым налеш. Илышна пиалан, тӧр лийже манын, шуко поро пашам ыштыман, тыматле койышан, яндар чонан лийын моштыман гына огыл, тыгак тидлан тунемман. Вет ме чыланат Юмын кидыште улына.
Марина Чермакова.
