Оршанке посёлкыш пурымаште корно воктене вераҥдыме Поклонный ыресым православийын символжылан шотлат. Тудым 2015 ий июльышто Юмынаван Казанский юмоҥажын кечыж вашеш шогалтыме. Тылеч вара, ойлат, корнышто аварий шагалрак лиеда. Тиде памятник сынан ырес эртен кайыше ден кудалше еҥ-влакым коштмо корныштышт арала, Юмын закон почеш илаш кӱлмӧ нерген ушештара.
«Пытартыш жапыште Оршанке районышто ятыр памашым эрыктыме. Кугу Ӧршаште Виталий Яковлевич Миронов ила. Тудо аваж дене пырля Орша эҥер воктене вич памашым эрыктен. Варажым еҥ-влак полшымо дене купельым келыштареныт. Тыгак памаш ден часамлам Изи Кугланур ден Ушаково ялла, Упша села воктене ыштыме», – ойла Оршанкысе Иоанн Предтечан шочмыж лӱмеш храмыште молитвам лудшылан пашам ыштыше марий пӧръеҥ Анатолий Афанасьевич Елькин.
Кажне ийын районышто кандаш крестный ход лиеш. 22 майыште молодёжный крестный ход эртаралтеш. Оршанке посёлко гыч Кугу Ӧрша ялышке 150 наре тунемше ден студент каят. Тыгак черке пелен 2015 ийыште айык йӱла шотышто приходский обществым ыштыме. Еҥ-влак, поснак самырык тукым, таза илыш-йӱлам кучышт манын, шуко пашам ыштат. Кандашымше крестный ходшо лачак Айык улмо кечылан пӧлеклалтеш.
А Оршанке черкыште, службыш мийымеке, алтарь воктене полшышо йоча-влакым ужына. Нуно посна вургемым чият. Теве Ефремовмыт еш нерген поснак каласыман. Кова, ача-ава да вич шочшышт чыланат черкыш коштыт. Рвезе-влак бачышкалан алтарьыште полышкалат, Галина клиросышто псаломым лудеш.
Историй гыч
Оршанке посёлкышто черкым 1865 ийыште чоҥаш тӱҥалме. Тудын кеҥежлан келыштарыме йӱштӧ храмжым 1876 ийыште ыштен шуктымо, телылан келыштарыме шокшо храмым – 1904 ийыште. 1932 ийыште черкым шалатеныт. Яра верыште тӱрлӧ производствым ворандареныт, ик жаплан кевытыш, вара райпон складышкыже савырыме.
А 1990-ше ийлаште кундемыштына черке-влакым уэш нӧлташ тӱҥалыныт. 2001 ий тӱҥалтыште черкым угыч ыштыме нерген пунчалым луктыныт. 2002 ийыште Оршанкыш иерей Дмитрий Вылекжаниным колтеныт (2017 ий годсек протоиерей). Тудо тыште чумыр пашам ворандараш тӱҥалын.
2006 ийыште черкывуйым ыштыме, а вес ийынже 12 оҥгырым сакыме. Йӱштӧ храмым 2010 ий марте ачален шуктымо да черкым ты ийын 31 октябрьыште освятитлыме. Тудо вич престолан, библиотеке уло.
Схимонахиня Магдалина
Алтарь шеҥгелне Любушка Оршанскаян – схимонахиня Магдалинан – шӱгарже верланен. Ты марий ӱдырамашын чын лӱмжӧ – Любовь Михайловна Зыкова. Тудым кочаже ончен куштен. Люба изиж годымак калеке лийын, чот окшаклен. Колымаш деч шуко гана Юмо утарен коден. 60 ияшыж годым Оршанкыш толын, черке пелен илен. Тудын деке шукын полышым, ой-каҥашым йодаш толыныт. Любушка пеш ушан, поро еҥ да шинчанужшо лийын маныт.
Совет жапыште тудын шӱгаржым мланде дене тӧремденыт гынат, еҥ-влак тышке эре толын кумалын. Тений Дмитрий бачышкан благословитлымыж почеш, тудлан святыня семын кумалаш лийже манын, ты шӱгарым кӱнченыт да мощьыжым черкыш вераҥденыт. Кызыт схимонахиня Магдалинам святой-влак радамыш пурташ документ-влакым ямдылат. Кажне рушарнян шӱгарже воктен лития эртаралтеш.
Куд святой кокла гыч иктыже
2002 ийыште Марий кундемыште куд святой еҥ улмо нерген шкешотан пунчал лектын. 2005 ийыште нунын кокла гыч иктыжым, священномученик пресвитер Сергийым, Оршанке черкыште чапландареныт. Лач тышке Сергий Стрельниковым 1916 ий 20 январьыште служитлаш кусареныт улмаш, да эре тыштак служитлен. Тудым 1937 ий 26 июльышто контрреволюционный агитацийым эртарет манын арестоватленыт. А 8 августышто протоиерей Стрельниковым лӱяш пунчалым лукмо да ты кечынак Мендур чодыраште лӱен пуштмо.
Икмыняр ий эртымеке, святойын мощьыжым ты чодыраште муыныт да черкыш конденыт. Кызыт тудын деч полышым йодаш толын кумалыт, юмоҥажым да мощьыжым шупшалыт. Кажне ийын 8 августышто С.Стрельниковым шарныме лӱмеш кугу литургий эртаралтеш, тылеч вара прихожан-влак Мендур шӱгарлашке коштыт.
Паша ятыр
Черкыште ышталтше паша нерген регент, черке хорым вуйлатыше Светлана Сергеевна Наумова деч пален нална. Теве мом тудо ойлыш:
– Чыла пашам храмын настоятельже Дмитрий Вылекжанинын вуйлатымыж почеш шуктена. Икымше кугу службым тудо Кугечылан 2002 ий шошым эртарен. Тунамак тыште Оршанке педколледжыште (мый тушто туныктенам) музыкантлан тунемше студент-влак хорыш чумыргеныт ыле. Кызыт ты пайремлан Оршанке тӱвыра пӧртыштӧ Пасхальный фестивальым эртарена.
Бачышка черкыш тӱрлӧ ийготан еҥ-влак толышт манын тырша. Кажне тылзын вашлиймашлашке лектеш, шуматкече еда студент-влак дене мутлана, Филарет, Пушкин лудмаште участвоватла, Йошкар-Оласе, Москосо Православный рӱдерла гыч толшо еҥ-влак дене вашлиеш.
Катехизаторлан пашам ыштыше Алевтина Падерова республикысе Есенин лудмаште участвоватла. Тудо «У Мурочки» студий-театрым, Н.Лузгинов лӱмеш калык театрым да «Спутник» молодёжный театрым вуйлата. Нунын выступленийыштым православный пайремлаште чӱчкыдынак ужаш лиеш. Алевтина Александровна черкыште тынеш пураш, кресава лияш кумылан еҥ-влаклан лекцийым лудеш. Тыгак Рушарня школысо воспитанник-влаклан занятийым эртара.
Израильыш кайынешт
Кажне ийын Оршанке черкыште иктаж у мероприятий лиеда. Теве икмыняр ий почела черке воктене уремыште Ӱярням ужатат, «Прощёное воскресенье» манме кечым пайремлат. Кодшо ийын Иванын кечыжым икымше гана палемденыт. Храм Иоанн Предтечан шочмыж лӱмеш маналтеш, сандене 7 июльышто кугу пайрем лиеш.
У ийлан ёлкым, Рошто вашлиймаш-влакым эртарат. Эн ончыч тышке удан илыше ешла гыч йоча ден инвалид-влакым ӱжыт. Ондак С.С.Наумова Йоча творчестве рӱдерыште «Капель» эстрадный студийым вуйлатен. Сандене ты студий, тыгак тусо театральный студий, хореографический коллектив-влак толаш тӱҥалыныт. Кызытат мероприятий-шамыч еҥ-влаклан келшышт манын тырша.
«Службышко йочасадласе группо-влак чӱчкыдын толын коштыт. Нуно пырчешым подылмо деч ончыч юмоҥам шупшалаш кӱлмым сайын палат, черкыште шып коштыт. Нуным ончен, чон йывырта. Мыйын шкемын 11 уныкам уло. Уныкамын группыжо ок тол гын, мо лиймым умылен налам. Службыш коштмо шотышто ме йочасад, школ, Оршанкысе шуко профилян колледж дене графикым пырля ыштена», – каласыш регент С.С.Наумова.
Д.Вылекжанин Оршанке районышто илыше да православий йӱлам кучышо еҥ-влаклан паломник семын святой верлашке кошташ темлен. Шукерте огыл нуно Дивеевысе монастырьыш миен толыныт, а лишыл жапыште Свияжскыш корным кучат.
Бачышкан планже пеш кугу. Тудо Израильысе святой верлашке миен толаш, Иисус Христосым тойымо верым шке шинча денак ужаш темла. Кызыт Оршанке районысо прихожан-влак лач тыгай кугу шонымаш дене илат.
Эльвира Терентьева.
