Вашке тунемше-влак шошо каникулыш каят. Кумшо чырык мучашке лишемеш. Тудыжо тунемме идалыкыште ик эн кужулан да нелылан шотлалтеш. Журналыште отметкат моло чырык дене таҥастарымаште утларак. Ятыр ача-аван палемдымышт почеш, кугурак класслаште тунемше йочаштын уда отметкышт шукырак. Икшыве тыршыже манын, мом ыштыман? Мом шотыш налман? Тунемме идалыкым сайын мучашлаш йочам кузе кумылаҥдыман?
Йодыш-влаклан вашмутым Марий кугыжаныш университетын студентше-влаклан социальный да психологический полышым пуышо рӱдерым вуйлатыше, психолог Ольга Николаевна Макарова пуа.
Йӧным ыштыман
– Эн ончыч икшывылан тунемашыже да илашыже сай йӧным келыштарыман. Тыгак тазалыкшым пеҥгыдемдымылан тӱткышым ойырыман. Ик тургым гыч весыш куснымо годым айдемын организмыштыже тӱрлӧ вашталтыш лиеда. Тыгайже ньоганат, кугыеҥынат вашлиялтеш. Садлан подросткын мом кочмыжым да йӱмыжым эскерыман. Рационышкыжо тӱрлӧ витаминым, свежа фруктым да пакчасаскам, колым, пӱкшым да моло пайдале кочкышым пуртыман.
Шинчымашым изин пойдарыман
Шинчымашыже начарештын, отметке-влак куандарыше огытыл гын, тудлан вигак уто нагрузкым пуаш вашкыман огыл. Тунемшын могай предмет дене проблемыже улмым рашемдыман. Мутлан, тудын икмыняр предмет дене шинчымашыже начаремын гын, графикым чоҥыман. Тыге кажне кечын тӱрлӧ предмет дене шинчымашыжым изин пойдарыман. Тыгодым йоча шке жапшым чын кучылташ тунемеш, уто лӱдмаш да нелылык деч кораҥеш. А ача-ава-влаклан йочаштын тунемме идалыкым уда отметке дене мучашлымышт верч тургыжланаш огеш логал.
Мокталташ ида мондо
Ача-ава шке икшывылан тӱткышым кажне кечынак ойыраш тыршышаш. Ты але вес предмет дене мом ум пален налын, молан тунемын шуын, умылкалыман. Кӱлеш годым полышым пуыман, сайын тыршымыжлан мокталтыман. Кунам кугыеҥ-влак шылталат, тыгай годым йоча-шамыч шканышт ӱшаным йомдарат. Тидыже кушшо ӱдыр-рвезылан моткоч кугу эҥгекым ышта: нуно ты илышыште нимом ыштен кертдыме еҥлан шкеныштым шотлаш тӱналын сеҥат.
Садлан подростко дене ваш ӱшаныме да икте-весым пагалыме койышым пеҥгыдемдыман. Нунылан чон шокшыдам да йӧратымашдам чаманыман огыл. Тидыжак ӱдыр-рвезым тӱрлӧ кӱлеш-оккӱл паша деч кораҥдаш, вияҥ кушкаш да сайын тунемаш полша.
Ончылно эше ик чырык. Тугеже, йоча-влак тунемме идалыкым сайын тунем пытарышт манын, мыланна, ача-ава-влакланат сай полышым пуыман да йӧным келыштарыман. Тӱҥжӧ – икшыве пелен лийман.
О.Макарован альбомжо гыч налме фото.