30 апрельыште Российыште Пожарный охране кечым палемдат.
Тул дене кучедалаш подвигым ыштыме дене иктак. Садлан пожарный-шамыч герой улыт, нуно кеч-могай неле задачымат шуктат.
Профессионал пайремышт вашеш икмыняр тыгай герой дене кутыренна. Нуно шке пашашт нерген каласкалат.
Николай Шашков, Йошкар-Оласе 4-ше пожарно-утарыме частьысе отделенийын командирже:
– Тул ваштареш шогымо службышто 2009 ий годсек тыршем. Чӱчӱэм – пожарный, тудо мыланем герой гай лийын. Формым чиен коштмыжым кажне гана куанен да кугешнен онченам. Да, кушкын шумеке, шкежат ты профессийым ойырен налынам – тыге йоча годсо шонымашем шукталтын.
Пашаш толмем почеш икымше смене пешыже шарналт кодын огыл, тунам вызов лийын огытыл. А 2010 ийыште пӱжвӱдым сайынак йоктараш логалын – тудо ийын кеҥежым республикыштына чодыра йӱлен. Торфан мландыште тул ваштареш кучедалаш поснак йӧсӧ. Адакшым тул ӱлнӧ веле огыл, кӱшнат йӱла да мардеж дене ик пушеҥге гыч весыш пеш вашке кусна.
Тений февральыште Йошкар-Оласе Авиаций уремыште кок пачеран частный пӧрт йӱлаш тӱҥалме годым лач мыйын сменем ыле. Шуко шочшан ешын тиде туткарыш логалмыж нерген СМИ-лаштат, интернетыштат шуко возеныт. 11 шагатат 44 минутлан вызов пурен. Миен шумеке, кокымшо пачаш йӱлен. Оралте гыч еҥ-влакым утараш пижынна. А икымше пачаш окнаш ончална – тушто озавате плита воктене кочкаш шолтен шога, пӧртшӧ йӱлымӧ нерген огешат пале. Пожарым ныл шагат наре йӧртенна, тушто илыше-шамычым эвакуироватленна.
Шуко пачашан пӧртла гыч еҥ-влакым утараш нелырак. Южо еҥ пожарный тошкалтыш дене волаш лӱдеш, тыгай годым нуным сӧрвалашат логалеш. Илалше еҥ-шамыч пожар годым ӧрткат, нунымат эмыратен моштыман.
Кеч-могай неле ситуацийыште пожарный шкем кидыште кучен моштышаш да чылажымат инструкций почеш ыштышаш. Тыгай годым эмоцийлан эрыкым пуыман огыл: ойгырен, еҥ-влак верч тургыжланен шогаш жап уке. Физический подготовко сай лийшаш, вет дежурный караулышто улшо еҥ, вызов пурымеке, спецвургемым 20 секундышто чиен шуктышаш.
Ты профессий дене кылдалтше тӱрлӧ палылан ӱшаныде ок лий. Мый, мутлан, дежурство деч ончыч йолчиемым ик ганат ом эрыкте. Кодшо смене деч вара тидым ыштен шуктен отыл да эрдене, пашаш толмеке, йолчиемым эрыкташ пижынат – смене годым вызов лиешак. Пожарный машинаште маякым ӱштмаш уке – тидат нимо сайым ок сӧрӧ.
Альберт Вишняков, Йошкар-Оласе 6-шо пожарно-утарыше частьын пожарныйже, пожарный охранын ветеранже:
– Самырыкем годым куштылго атлетике дене заниматленам, тунам тренер мыланем тул ваштареш кучедалме службыш пашаш пураш темлен. Ты частьыш ныл ий ончыч кусаралтынам, тылеч ончыч визымше частьыште ятыр ий тыршенам. Адакшым Алексей эргым дене ик вере пашам ыштена, тудат – пожарный.
1980-шо ийлаште, службыш толмем почеш, Йошкар-Олаште ятыр пу оралте ыле. Садлан вызов икте почеш весе пурен. Икымше смене годымак ты профессийын шере-кочыжым пален налын шуктенам. Тунам Чехов уремысе пу сарай-влак йӱлаш тӱҥалыныт. Тудо пожарыштак самырык рвезе йӱлен колен. Чехов уремыште пожарым чарен гына шуктенна, Чигашевыште кок пӧрт йӱлаш тӱҥалын манын увертареныт…
Ты профессийыште пашам ыштымемлан тений 45 ият лиеш. Жапше годым спорт дене кылым кучымем службыштем сайынак полшен. Кызытат капкылем пеҥгыдемдаш тыршем. Пожар – эре шучко, садлан тыгай годым кӧргӧ виян лийман, кунам да мом кузе ыштыман, раш палыман. Ме вет команде дене тыршена, садлан икте-весылан эре полшыман.
Паша верыштем тӱрлӧ палым кӱлынак шуктем манаш ок лий. Туге гынат, смене тӱҥалмеке, служебный машинам ом муш да йолчиемым ом эрыкте. Тыге ышташ кӱлмым практике дене пеҥгыдемдыме.
Виталий Орзаев, 29-ше пожарно-утарыше частьын (Шернур посёлкышто верланен) начальникше:
– Ятыр эрге йоча, кушкын шумекыже, пожарный лияш шона. Вет ты профессийыште лӱддымӧ, виян, тале пӧръеҥ-шамыч тыршат. Мыят йоча годсо шонымашым илышыш пурташ шоненам да 2013 ий майыште МЧС-ыш пожар ваштареш кучедалме службыш толынам.
Эн неле сменылан икымше пожарым йӧрташ мийымым шотлем. Кечывалым йыҥгыртеныт да Мустай ялыште пӧрт йӱла манын увертареныт, а озаже кушто, огыт пале. Тулым йӧртет, тунамак пӧртын озажым кычалат. Вуй ӱмбалне шифер пудештылеш. Адакшым икымше вызов, чылажымат ӧрынрак ыштет. Опыт жап дене толеш.
Марий Пыжайыште кугу пожар ыле. Ты ял пожарный часть деч 17 меҥге наре тораште верланен, миен шумылан тул сайынак ылыжын. Садлан, чаманен каласыман, кок еҥым утарен шуктен огынал.
Пожарный капкыл денат, кӧргӧ чон денат пеҥгыде лийшаш, шонем. Кеч-могай ситуацийыште писын шонен моштышаш да чылажымат кӱлеш семын ыштышаш.
Пожарный частьыштына коллегем-влак дене ик палым шуктена: сменыш у вургемым чиен огына тол. Пашаште у вургемым пуат гын, мутлан, тудым ончыч мӧҥгӧ наҥгаен мушман але икмыняр кече кийыктыман.
Пожарный-влакым да тул ваштареш кучедалмаште тыршыше-шамычым шушаш профессионал пайремышт дене саламлена! Тек кажне паша сменыда куштылгын эрта!
Фото-влакым Россий МЧС-ын Марий Элысе тӱҥ управленийжын архивше да еш альбомла гыч налме.