Ятыр самырык еҥ ончыкылык профессийым налаш ончылгоч ямдылалтеш: репетитор дене шинчымашыжым нöлта, тÿрлö курсышто вияҥеш, литературым лудеш, научный книга-влакым шымла.
Морко район Унчо кундемын ÿдыржö Лена Петрова Россий МЧС-ын кугыжаныш службыжын пожар ваштареш кучедалме академийышкыже тунемаш пураш пел ий утла ямдылалтын. Школым 2007 ий июньышто тунем пытарен гын, ты ийынак январьыште документым погаш тÿҥалын. Тушко физике, математике, руш йылме да физкультур предмет-влак дене экзаменын баллыштым онченыт, тыгак вступительный экзаменым кучаш кÿлын. Ленан Марий Эл Республикысе МЧС службо гыч целевой направленийже лийын. Ты направлений почеш, дипломым налмеке, шке кундемыштак пашам ыштыман.
Студент пагытше нерген Л.Петрова тыгерак шарналтыш:
– Академийыште физически виян, нелылык деч лÿддымö ÿдыр-рвезе-влак веле тунемын кертыт, очыни. Студентын яра жапше укеат манаш лиеш. Кече куд шагат эрдене зарядкым ыштыме дене тÿҥалын, вара куржталаш лектынна. Эр кочкыш деч вара куд шагат кас марте тунемынна. Тылеч вара личный жап пуалтын: кевытыш миен толаш, кочкаш да эше иктаж-молан. Малаш вочмо деч ончыч адак куржталаш лектынна, физподготовкышто шуаралтынна.
Школым тунем пытарыше ялысе икшывылан, очыни, кугу олаште, йöршеш йот еҥ-влак коклаште неле лийын? Могай нелылык дене тÿкнаш логалын?
– Кугу ола лÿдмашым утларак луктын. Такшым мемнан группышто чыла ÿдыр-шамыч лийыныт, садлан икте-весе дене мутланыме, келшыме шотышто нелылык шижалтын огыл. Адакшым академийын начальникше марий пöръеҥ лийын. Тыгай годым поддержке улмым утларак умылет. Рвезе-влак семынак меат пожарный вургемым чиен коштынна, пожарно-прикладной спорт дене экзаменым кученна, тошкалтыш дене шуко пачашан пöртышкö кÿзенна, пожарный машинашке рукавым пÿтыренна, вÿдым шыжыктенна. Тидыже ÿдыр-влаклан куштылгынжак огеш пуалт. Садлан нелылык шотышто тидым палемден кертам.
Академийым тунем лекмеке, дипломан самырык специалист Морко посёлкысо эскерыме да профилактике паша отделыш дознавательлан пашаш пура. Пожарын молан ылыжмыжым, кушеч тÿҥалмыжым шымлаш тÿҥалеш. Идалык гыч Санкт-Петербург олаште дознаватель квалификацийым нöлтымö курсышто шинчымашыжым келгемда. Моркышто вич ий тыршымыж годым самырык ÿдырлан тÿрлö неле ситуаций дене тÿкнаш логалын.
– Лу ий жапыште могай гына шучко сÿретым ужын омыл. Кызыт коваште «кÿжгемын» манын кертам. Пожар годым еҥ-влакын колышо капыштым ужаш эн йöсö. Илаш шонышо, тидлан шкенжым утараш тöчышö еҥым иктаж лукышто верештат, чонлан ву» чучын колта, шинчавÿд толеш.
Садланак МЧС пашаеҥ-влак пожар деч аралалташ кÿлмö нерген чÿчкыдын ойлат. Ме тÿрлö социальный объектым, кевытлам да калык-влакын чÿчкыдын лийме верлам пожар лÿдыкшö деч эреак эскерен шогена.
2017 ий 2 январьыште Лена Йошкар-Оласе эскерыме да профилактике паша шотышто управленийыш пашаш толеш. Тушто кызыт старший инспекторлан ышта, службо кöргысö капитан.
– Кызыт утларакшым документ дене пашам ыштем. Муниципиалет-влакым пожар деч кузе аралалташ лийме шотышто координироватлем. Пожар шошо-кеҥежым, шыже-телым лиеда. Кеҥежым да шошым шокшо игечылан кöра тул ылыжын кертеш гын, шыже-телым – коҥгаш олтен ырыктымылан. Кызыт ял-влак пожар годым икымше полышым пуаш ямде улмыштым тергена, профилактике сынан мероприятийлашке лектын коштына, илыме кумдыкла воктене кукшо шудым, куштырам эрыктымым, вÿдым шонымо семын налаш лийме-укем эскерена.
Шучко пожар айдемым нимо деч посна коден кертеш, эсогыл илышымат налеш. Лена еҥ-влак шке илышыштым, илемыштым, тÿрлö погыштым шагалын страховатлат манын палемдыш. Тидын шотышто, очыни, еҥ-влаклан сайынрак шоналтыман. Вет тулшолым кагазеш вÿдылаш ок лий.