2020 ийысе идалыкымат иктешлаш жап шуын. Тений ме Марий Элын 100 ияш лӱмгечыжым пайремлышна. Тудым марий-влак тӱрлӧ вере палемденыт. Теве 7 ноябрьыште Эстонийын рӱдолаштыже, Таллиныште, Туныктышо-влак пӧртыштӧ (эстонла Õpetajate maja) Марий Эллан 100 ий да Эстонийысе марий обществылан 30 ий теммылан кугу пайрем эртаралтын.
Тидын нерген Таллинысе Марий ушемым ынде куд ий вуйлатыше Людмила Ямурзина тыгерак каласкалыш:
– Пайремыш пандемийлан кӧра шагалрак еҥ миен кертын, 50 наре еҥ ыле. Тушто Таллинысе да Тартусо Марий ушем-влакын, Фенно-Угрийын, моло калык-влакын ушемыштын еҥышт лийыныт. Тыгак Эстонийыште калык-влак кокласе кыл да фольклор сомылым шуктен шогышо вуйлатыше-влак, Финляндий гыч ӱжмӧ уна-влак толыныт.
Погынышо-влакым кок чапле лӱмгече дене чуваш, мордва калыкын представительышт, Эстон тӱвыра министерствын еҥже Анне-Ли Реймаа, Эстон кугыжаныш погынышто (Riigikogu) Финн-угор калык-влаклан полшышо тӱшкам вуйлатыше Райво Тамм, Эстонийысе калык-влак ассоциацийым вуйлатыше Наталия Ермакова, «Фенно-Угрий» ушемын директоржо Кади Раудалайнен саламленыт.
Чылаштлан пӧлекым ямдыленна. «Марий Эллан – 100 ий» манын возымо кугу тортым, тыгак кундемна ден ушемын логотипышт дене шоколад кампетке-влакым лӱмынак заказатленам ыле. Кок тӱрлӧ кампетке дене пырля «Mari leht» газетым (марий газет манын кусаралтеш) лӱмынак савыктен луктынна.
Тушто Васли Николаев Марий Элым ыштыме нерген статьям возен, мый – марий-влакын Эстон мландыште икте-весе дене келшен илымышт нерген, тиде темымак финн-угор тӱняште палыме чолга еҥ Йаак Прозес лончылен, а Курыкмарий кундемын шочшыжо, филолог да кусарыше Юлия Куприна кумло ий ончыч Марий Эл гыч Эстонийыш тунемаш толмыж шотышто шарналта, кызыт тудо Финляндийыште ила.
Уна-влаклан пуымо пӧлекышке Марий Элын 100 ияш лӱмгечыж вашеш Алексей Алексеевын ямдылыме «Аралтыш» дискшым (тушто марий-влак нерген кум документальный фильм уло) але Анна Мишинан «Тошкалме тошкалтыш» дискшым (тушко эрвелмарий-влакын калык мурыштым чумырымо, 16 муро) пыштенна.