Морко посёлкышто илыше И.Э.Эргубаева кажне паша кечын Кокласола ялыш пашаш кудалыштеш. Тудо ты ялысе врачебный амбулаторийыште участковый терапевт. И.Эргубаева дене ялысе ФАП-ште терапевтын пашаж нерген мутланышна.
И.Э.Эргубаева Морко район Изи Кожлаял ялыште шочын. Кум ияшыж годым ешыж дене Морко посёлкыш илаш кусненыт. Ӱдыр ончыч физико-математический профилян классыште тунемын, а 10-шо классыште биологий ден химий урок-влаклан шӱмаҥын, репетитор дек коштын. Тыге школ деч вара Ижевскысе медакадемийын студентше лийын. 2013 ий августышто Морко район Кокласола ялысе врачебный амбулаторийыш участковый терапевтлан пашаш толын.
– Инна Эриковна, олаште илаш, тусо иктаж поликлиникыште пашам ышташ кумылда лийын огыл?
– 2014 ийыште Москошто кардиолог специальностьлан тунемынам. Группынам тусо ик медучрежденийыш консультант семын колтеныт ыле. Мыланем тушто пашаш кодаш темленыт. Пелашем Москош илаш куснаш тореш лийын, садлан мыят шочмо верыш пӧртыльым. Частный клиникылашкат ик гана огыл пашаш ӱжыныт. Но чонем ялышкак шупшеш.
– Участковый терапевтлан пашам ышташ тӱҥалмыда почеш могай нелылык дене тӱкнаш логалын?
– Самырык специалистлан паша корным тӱҥалаш куштылго огыл. Калык дене кутырен моштыман, специалист семын полышым пуыман, тыгак документ-влак дене пашам ыштыман – сомыл ятыр. Нелылык-влак лийыныт гынат, пырля пашам ыштыше-влак каҥаш дене эре полшеныт. Нунылан кугу таум каласем. Амбулаторийыштына коллектив пеш сай, тыгай еҥ-влак дене пашам ышташ эре куанле.
–Ты амбулаторийыш мыняр ял гыч эмлалташ коштыт?
– Кандаш шагат эр гыч 15 шагат марте пашам ыштена. Калык эре уло. Коло наре ял, посёлко да селалам шотлаш лиеш. Кабинетыште приёмым эртарена веле огыл, тыгак илалше пациент-влак деке мӧҥгышкышт лектын коштына. Южгунам вызов пура, тушко кудалына.
– Ийготым шотыш налаш гын, тендан деке могай пациент-влак полышым йодын толыт? Могай чер нуным орландара?
– Самырыкат, илалше-влакат толыт. Диагнозым шындыме шотышто мом шекланенам: ик посёлкышто илыше-влак, мутлан, шӱлымӧ системе орган-влак эмганыме дене толыт. Вес ялыште илыше-влак шӱм-вӱргорно системе чер-влак дене орланат. Пытартыш жапыште онкологий чер утларак еҥын вияҥеш.
– Ялыште илыше еҥын иктаж-можо коршта гын, иканаште врач дек кая мо але, «эрта» манын, кидым лупшалеш да чот коршташ тӱҥалмешкыже чыта. Тидын шотышто сӱрет могай?
– Тӱрлӧ семын лиеш. Пытартыш марте чытыше еҥ-влакат улыт. Тыгай пациентлан йыҥгыртена да тудым приёмыш ӱжына. Полиций участковый уполномоченный дене пырля пашам ыштена. Мӧҥгышкышкат кудал миена. Теве шукерте огыл ик ялыш мийышна. Но саде еҥ капкажым тӱкылен, мемнам ыш пурто. Окнам тӱкалтена, пакчашкыже миен кычкырена. Уке, южо еҥым ӱшандараш неле.
– Еҥ-влак шке тазалыкышт нерген молан огыт тургыжлане, шуялтыме полыш кидлан молан тупынь лийыт?
– Тӱрлӧ еҥ дене пашам ышташ логалеш. «Мыланем йӧра», манеш икте. Весе «иктаж-мом шӱралтем да эрта» манын шона да врач дене каҥашыде мӧҥгыштыжӧ эмлалтеш. А жап эрта, чер вияҥеш. Вара кынервуй тыштак, да пурлаш ок лий – приёмыш толыт да шинчавӱд дене шке черышт нерген ойлат. Нунымат умылаш лиеш, ялыште паша нигунам ок пыте: сурт сомылка, пакча, вольык. Олаште илыше еҥлан тидын шотышто каньылрак. Адакшым районышто иктаж процедурым эртыман гын, райрӱдӧ марте але олашкат кудалман. Но вет тазалыкна икте, тудым нимогай окса дене тӱлен налаш ок лий. Садлан пациентем-влаклан, иктаж-могай процедурым эрташ кӱлеш гын, тидым ышташ кӱлешлык нерген умылтарем.
Кызыт диагностике йӧн шукырак. Лу ий ончыч, пашаш толмекем, компьютерный томографийым пешыжак огыт ыште ыле. А кызыт еҥ-влак шке гыч каят да частный клиникылаште компьютерный томографийым, УЗИ-м ыштыктат. Вара результат дене приёмыш толыт да тудын почеш нелылык деч посна диагнозым шындаш лиеш.
– Ятыр ий ялысе амбулаторийыште пашам ыштен, кабинетыш пурен шогалмекыжак, пациентдам паледа, очыни: кушеч тудо, можо коршта?
– Тыге. Декрет отпуск деч вара пашаш лекме почеш коллегем-шамыч деч шке пациентем-влак нерген йодыштам ыле, поснак илалше-влак нерген палыме шуын: кузерак улыт, тазалыкышт могай. Сай уверым колмеке, чонлан ласкан чучеш, нунын верч мыят куанем. Вет приём годым полышым йодын толшо еҥ чер нерген веле огыл каласкала, тудо шке илыш ситуацийже нерген ойла, чонжым почеш. Садлан южгунам психологат лияш перна.
– Паша практикыштыда поснак шарналт кодшо случай лийын?
– Амбулаторийыш пашаш толмо икымше кечынак полиций участковый уполномоченный йыҥгыртен да Кокласолаште корно воктене айдеме кия манын каласен. Медшӱжар дене сумкам нална да тушко куржна. Чот шокшышто айдемылан йӧсӧ лийын улмаш. Пашаште тӱрлыжат вашлиялтеш. Чаманен каласыман, южгунам полышым пуаш вараш кодына. Тыгай ситуацийым варажым кужу жап вуйышто кучем, шке семынем кажне татшым лончылем.
– Калык дене пашам ышташ куштылго огыл, сайынак ноялтеш?
– Южгунам жап эртен кайымымат ом шиж. Эрдене толам, пашалан пижам. А вара шагатым ончалам – паша кече мучашкат лишемеш. Неле манын каласен ом керт. Йӧратыме сомыл нигунам ок нойыктаре.
– Пашаште эн кугу сеҥымашлан мом шотледа?
– Черым сеҥымеке, пациент-влак приёмыш толыт да черым жапыштыже пален налмылан, полышым пуымылан тауштат. Поснак операций деч вара айдеме приёмыш толеш да ужат: тудо ончычсо семын ок орлане, сынжат сай могырыш вашталтын. Тыгай годым чон куана.
– Пациентда-влаклан могай тыланымашда лиеш?
– Шке тазалыкым перегаш, иктаж-мо коршта гын, жапым муын, приёмыш толашак тыршыман. Уремыште пошкудыдам але палыдыме айдеме кийымым шекланенда гын, йӱшӧ манын, эртен ида кай – тудлан полыш кӱлеш лийын кертеш.