Тиде модыш дене шукын модын онченыт. Тудо ик эн чот вийым налше спортын видшылан шотлалтеш. Ӱстембал теннис дене тӱняште эн шукын модыт. 2017 ийыште спортын ты видше дене тӱнямбал федерацийыште 226 эл лийын. Марий Элыштат ты модышым йӧрата. 22 сентябрьыште «Политехник» спорткомплексыште республикысе ӱстембал теннис федерацийын кубокшо верч таҥасымашын икымше этапше лиеш. Тушто районла гыч толшо ятыр участник вийжым тергаш тӱҥалеш. Нунын коклаште иктыже – самырык марий рвезе, тренер, Марий Элысе ӱстембал теннис федерацийын членже Геннадий Николаев. Турнир деч ончыч спортсмен дене вашлийын мутланышна.
– Геннадий, ӱстембал теннис дене шукертсек заниматлет? Молан лачак спортын ты видшым ойырен налынат?
– Ӱстембал теннис дене тӱняште эн шуко еҥ модеш. Спортын тиде видшым поснак чот Китайыште, Корейыште, Японийыште, Европышто йӧратат. Амалже: ӱстембал теннис дене йочат, самырыкат, шоҥгыеҥат, ӱдырамаш ден пӧръеҥат модын кертыт.
Мый туныктышо ешыште кушкынам. Ачам – физкультурым туныктышо, авам –математикым (Юбилейный школышто пашам ыштат). Параньга район Элпанур ялыште иленна. Кок ияш улмем годым Медведево район Юбилейный посёлкыш илаш кусненна. Ачам – тале куштылго атлет, тылеч посна ече дене коштеш. Садлан изинек мый ече дене коштынам, куржталыштынам. Но спортын нине видше-влак чонемлан лишыл лийын огытыл. Школ коридорышто теннис дене модаш ӱстембал шоген. Перерыв годым йоча-влак, тудын йыр погынен, черет дене модына ыле. 9-ше классыш Руэм посёлкысо шуко профилян лицей-интернатыш тунемаш каенам. Тусо тӱшкагудышто тыгаяк ӱстембал лийын. Лачак тыште спортын ты видшым йӧратен шынденам. 10-шо классыште тунеммем годым физкультурым туныктышо Николай Дмитриевич Шестаков ӱстембал теннис дене таҥасымашлаш мыйым ямдылаш тӱҥалын. Районысо турнирыш икымше гана лектынам да тушто икымше верым налынам ыле. Тунам спортын ты видше дене эшеат чот кыртмен заниматлаш кумылаҥынам.
– Школ годсек ӱстембал теннис дене модат. Спортын иктаж-могай вес видше сымыстарен огыл?
– МарГТУ-ш (кызыт ПГТУ) тунемаш пурымеке, ик жап ӱстембал теннис дене секцийыш коштынам ыле. Тыгодым куштылго атлетике дене заниматленам, футболла модынам.
– Налме профессиет спорт дене кылдалтын огыл. А тренерлан пашам ыштет. Кузе вара спорт аланышкыже логалынат?
– Политехым стандартизаций шотышто инженерлан тунем пытарымеке, ятыр жап пашам кычалынам. Силовой структурыш пашаш пураш ямдылалтынам. Но пӱрымаш вес векыла савырен. Медведево посёлкысо спортшколын директоржо мыйым йоча-влакым ӱстембал теннис дене тренироватлаш пашаш ӱжын. Мый келшенам. Специализированный спортивный образованием лийын огыл, садлан эн ончыч тренировкышто йоҥылыш-влакымат ыштенам. Но тидын дене опытым погенам. Кум ий гыч кӱшыл квалификациян тренер лийын кертынам. Тунемшем-влакат Медведево районысо, республикысе конкурслаште призовой верыш лекташ, Юл кундем федеральный округысо турнирлаште участвоватлаш тӱҥалыныт. Тылеч посна ПГТУ-што ӱстембал теннис да мини-футбол дене тренер улам. Мини-футбол дене кок группым: ПГТУ-н тӱҥ командыжым да вес элла гыч толшо студент-влакым – тренироватлем.
Тренер семын мастарлыкем, шинчымашем нӧлташ тыршем. Тений МарГУ-со физический культур, спорт да туризм факультетым магистратурым тунем пытаренам да аспирантурыш пуренам.
– Кызыт мыняр тунемшет уло?
– 8-10-шо класслаште тунемше ӱдыр-рвезе-влакым тренироватлем. Тений эше икымше классыш коштшо йоча-влак дене группым погем. Мыняр еҥ улмым раш ойлаш огеш лий. Таче ик йоча ӱстембал теннис дене занятийым шуен каен кертеш гын, вес кечын вес йоча спортын ты видышкыже толеш.
– Начар тазалыкан йоча-влак ӱстембал теннис дене модыт?
– Спортын ты видше тазалыклан эҥгекым огеш кондо. Тений инвалид-влакын III всероссийский кеҥеж спартакиадыште ошкылмо-тарванылме шотышто йӧсланыше ик ӱдыр тунемшем участвоватлен. Призовой верым налаш изиш очкожо ситен огыл гынат таҥасымаште шкенжым сайын ончыктен.
Аспирантурышто тунемам да научный пашамым адаптивный спорт дене кылдаш шонем. Тушто ӱстембал теннисын тазалыклан могай пайдам кондымыжым ончыктем.
– Шкеже тренер семын огыл, а спортсмен семын могай кӱкшытыш шуынат?
– Ятыр турнирыште вием тергенам да тергем. Но тунемшем Кира Тойшева дене пырля тений республикын чемпионжо лийме дене эн чот кугешнем. Кира – 14 ияш. Ик эн чолга спортсменкем. Тудым мый кум ий тренироватлем.
Ӱстембал теннис дене Марий Элын сборныйыштыжо улам. Россий кӱкшытыштӧ шуэн участвоватлена. А Юл кундем федеральный округысо турнирлаш чӱчкыдын лектын коштына. Но, чаманен каласыман, тушто сай результат дене эше моктанен ом керт.
– Ешан улыда. Ончыкшым икшывыдам ӱстембал теннис дене секцийыш кондеда?
– Икшывем але кок ийым веле эртен. Ӱстембал теннис дене модшо еҥын реакцийже саемеш, шӱм-вӱргорно системыже пеҥгыдемеш, мелкий моторике вияҥеш. Садлан йочам спортын ты видше дене заниматлаш кумылаҥеш гын, мый куанем веле.
– Могай турнир, мероприятий шарнымашеш кодын?
– 2017 ий 14-22 октябрьыште Сочиште самырык тукымын да студент-влакын XIX фестивальышт эртаралтын. Тушко 180 утла эл гыч 25 тӱжем участник толын ыле. Марий Эл гыч фестивальыш 120 наре участник миен. Мыят лийынам. Мероприятий сай да поро шарнымашым коден. Тушто ӱстембал теннис дене турнирыште участвоватленам. Кокымшо верым налынам. Киргиз рвезылан модын колтенам.
– Тендан шонымаште, сеҥымашке мо конда?
– Пурла могырым топ-спин. Топ-спин годым спортсмен ракетке дене мечым ӱлычын кӱшкыла пера. Тидлан кӧра мече чот пӧрдеш. Садлан ваштареш модшо спортсменлан тудым налын кораҥдаш моткоч неле. Таҥасымаште лӱддымылыкым ончыктыман. Дисциплине лийшаш. Тренировкыш чӱчкыдын коштман. Чыла тидыже спортсменым сеҥымашке конден кертеш.