Шыргыжал колта гын – кумылет нӧлталтеш, муралтен колта – уло чонетым тарвата… Тыге ойлаш лиеш эрвелмарий мурызо Лилия Матвеева нерген.

Лилия кызыт Калтаса селаште ила да районысо тӱвыра полатыште методистлан пашам ышта.

— Шочынам мый ты районысо мотор Кӱшыл Качмаш ялыште. Авам ден ачам колхозышто пашам ыштеныт. Ешыште куд йоча лийынна, мый кокымшо улам. Индеш класс деч вара Нефтекамск оласе ик профтехучилищыш маляр-штукатурлан окаш пурышым. Туштак «Чолман» ден «Рвезе кумыл» марий ансамбльлашке мураш-кушташ коштынам, — манеш Лилия.

Ӱдырын сайын мурымыжым уста гармонист Роберт Ишмурзин пален налын да тудым посна мураш туныктынеже улмаш. Но тудо вучыдымын колен колтен. Вара ӱдырлан солист семын мураш темленыт. Тыге Лилия эн ондак гармонь почеш мураш тӱҥалын. 1997 ийыште Нефтекамскыште эртыше «Чолман йӱк» фестивальыште икымше гана кугу сценыш лектын да «Эн сай дебют» диплом дене палемдалтын. Ты фестивальыштак 1998 ийыште «Ончышо-влакын призыштым» пуэныт. Варажым ты олаштак эртаралтше «Мурпамаш» фестивальыште вӱдышӧ лийын да тыгодымак мурен. Тунам ӱдырым Калтаса районысо вуйлатыше-влак ужын шуктеныт да Калтаса РДК-шке пашаш ӱжыныт. Тидлан 21 ият эртен каен.

«Штукатур-маляр профессием дене пашам ыштенат омыл манаш лиеш. Но тӱвыра паша мыйын чонемлан эшеат чот келшен шинче. Тыгодым шижынам: музыкальный образований деч посна нелырак, садлан тунемаш каяш шонен пыштышым», — ойла Л.Матвеева. Ик жаплан ты сомылым шеҥгекырак шӱкалашыже пернен, вет самырык ӱдыр марлан каен. Верысе каче, Володя Матвеев дене, келшен илаш тӱҥалыныт. Ик жап гыч эрге шочын. Шке шонымаш деч кузе кораҥат! Эргыжлан кум ий теммеке, Лилия Стерлитамак оласе Пошкырт тӱвыра техникумын (кызыт тӱвыра ден сымыктыш колледж) хор пӧлкашкыже заочно тунемаш пурен. Самырык ӱдырамашлан тыште тунемаш моткоч келшен, тушто келге шинчымашым пуэныт. Ты жапыштак, кумшо курсышто тунеммыж годым, тудо кокымшо йочам – Элина ӱдырым – ышта. «Шарнем, диплом пашам возен шуктыман. А мыйын кидыштем – пел ияш йоча. Тудым нигӧлан кодымо шуын огыл, садлан Стерлитамакыш пеленем Оксана шӱжаремым наҥгаенам ыле. Тудо йочам ончаш полшен», шыргыжале Лилия Матвеева.

Тунемме жапат шеҥгелан кодеш. Тыге 2007 ийыште Калтаса районысо тӱвыра полатыш тудо дипломан специалист лийын пӧртылеш.

Техникумышто тунеммыж жапыштак 2005 ийыште Элина ӱдыржӧ дене мӱшкыран ӱдырамаш Йошкар-Олашке толеш да «Ший памаш» конкурсышто кокымшо гана мастарлыкшым ончыкта. А икымше ганаже ты конкурсышто тудо Женя эргыж дене ава лияш ямдылалтмыж годым выступатлен. Лач тунамак композитор Вениамин Захаров дене палыме лийын, вет Лилия тудын мурыжо-влакым мураш чот йӧратен да тачат тудым ик эн шыма, ныжыл муро-влакым возышо композиторлан шотла.

Таче Лилия – кӱын шушо мурызо, манаш лиеш. Тудым шочмо районыштыжо да Пошкырт велне шукын палат. Ешыж дене Калтаса селаште шке пӧртыштышт илат. Владимир пелашыже – полиций майор, уголовный розыскышто пашам ышта. Ешыште кум икшыве кушкеш. Женя эргышт школ деч вара Йошкар-Олашке толын, Волгатехыште компьютерщик-айтишник направлений дене кокымшо ий тунемеш. Элина ден Камилла ӱдырышт школышто шинчымашым погат, тыгак аваштын чумырымо “Солнечный лучик» ансамбльыш мураш коштыт. Лилия ондак йоча-влаклан «Кечыйол» коллективым ыштен улмаш. Икшыве-влак марла муреныт. Но йоча-шамычлан марий муро-влак шагаллан кӧра ик ий гыч ансамбльым «Солнечный лучикыш» кусарен. Кызыт тушко 10 йоча коштеш. 13 ияш Элинан марла мураш кумылжо уло. Аваже туныкташ шона. Элина тыгак тӱвыра полат пеленысе “Эрвий” куштышо да мурышо калык ансамбльыште кушта. Камилла пошкудо Красный Холм посёлкысо «Радуга» йоча усталык рӱдер пеленысе ансамбльыште выступатла. Лилия Володя пелашыжымат мураш туныктен. Тӱрлӧ конкурсышто, фестивальыште ава-ача да кум йоча пырля ятыр гана выступатленыт. Кызыт эргышт пеленышт уке, садлан нылытын сценыш лектыт.

Лилия тачат РДК-ште методистлан ышта, утларакшым марий мероприятий-влаклан вуйын шогат, нуным эртараш сценарийым воза, шкеак вӱда. Палемдаш лиеш регион-влак кӱкшытан «Ший кандыра» фестивальым, У ий вашлиймаш касым. Тыгак тудо Калтасаште марий активын чолга еҥже. Делегат семын Йошкар-Олашке чумыр марий калыкын погынышкыжат толын.

«Мый изинекак мураш йӧратенам. Мемнан ешна пӱтынек музыкальный еш манаш лиеш, — ойла Лилия, — Авам, Зоя Антиповна Пакриева, сайын мура. Оксана шӱжарем (кызыт Миннебаева) тыгак мураш мастар. Снежанна акамат мура. Ешыште чылан мурен-куштен, пашам ыштен илена», — шыргыжале Лилия Матвеева.

Тек мотор Калтаса села ӱмбалне эре марий муро йоҥга, вет тыште марий-влак шукын илат. Тек марий мурым колын, шочмо йылмыштым да калыкыштым эше чотрак да чотрак йӧраташ тӱҥалыт.

Фотом еш альбом гыч налме.