2023 ийым Российыште Туныктышын да наставникын идалыкышт манын лӱмденыт. Кундемыштына образований аланыште тений шагал огыл паша ышталтын, тачат тудо шукталтеш. Тидын нерген Марий Элысе Образований да науко министерствыште рашемдышна.
Школлам уэмдыме
Тений федеральный программе почеш 13 школым капитально олмыктымо. Тачысе жаплан келшыше арверым, мебельым, оборудованийым вераҥдыме. Тиде Советский районысо Ӱшнур, Советский посёлкысо 2-шо №-ан, Шернур районысо Зашижемье, Юрино районысо Марьин, Морко районысо Шеҥше, Параньга посёлкысо, Параньга районысо Пӧртанур школ-влак да У Торъял районысо школ-интернат. Школ-влакын негызыштым, фасадыштым, водоснабжений системыштым, школ кӧргыштым (тыгак спортзалым, пищеблокым) ачалыме, электромонтаж пашам шуктымо.
Ты пашалан федеральный бюджет гыч 850 млн теҥгем ойырымо. Марий Элым Вуйлатыше Ю.Зайцев, уэмдыме школлаште кудывечым тӱзаташ манын, республикысе бюджет гыч ешартыш оксам ойырен.
Тиде программе почеш тыгак инфраструктурым уэмдыме, книга-влакым наледыме, туныктышо-влакын квалификацийыштым нӧлтымӧ.
Нацпроект
«Образований» нацпроект почеш 2019 ий годсек кугу лектышыш шумо.
- Марий Элыште «Кванториум» йоча технопаркым Йошкар-Оласе 29-ше №-ан школышто да «Бауманский» лицейыште почмо, эше ик тыгай йоча технопарк тений сентябрьыште Волжск оласе лицейыште почылтын. Тушто эртаралтше мероприятийлашке чылаже 4 тӱжем йоча коштеш.
- «Точка роста» рӱдерым школлаште почыт. 2020 ий гыч тачысе кече марте кундемыштына 79 тыгай рӱдер уло. Тений 6 сентябрьыште кундемна мучко 21 «Точка роста» рӱдерым почмо. Изи олалаште да селалаште 43 тыгай рӱдерыште 10 утла тӱжем тунемшылан мероприятий лиеш.
- Цифровой образовательный кумдыкым ышташ манын, 214 тунемме организацийыште материально-технический базым уэмдыме. Цифровой шинчымашым пуышо «IT-куб» рӱдерым почмо. Тачылан кум тыгай рӱдер уло. Тушто 2000 утла йоча шкенжым вияҥда.
- Колледжлаште да техникумлаште кызытсе жаплан келшыше 25 мастерскойышко кӱкшӧ технологиян оборудованийым вераҥдыме.
- Ешартыш шинчымашым налаш 6140 верым ыштыме. 2022-2023 тунемме идалыкыште ешартыш шинчымаш программе дене 74 тӱжем утла йоча тунемын.
- Вес кугу паша: 6 сентябрьыште рӱдоласе «Бауманский» лицейыште регионышто «Волгенче» (снимкыште) икымше рӱдерым почмо. Тудо йоча да самырык еҥ-влакын мастарлыкыштым пален налаш, вияҥдаш кугун полша.
- Тений у тунемме идалыкыште 150 школышто, профессиональный шинчымашым пуышо 23 организацийыште воспитатлыме да йоча мер ушем-влак дене пашам ыштыше советник-влак тыршаш тӱҥалыныт.
- Тений 1 сентябрь гыч туныктышо-влакын пашадарышт 15 процентлан кӱзен. Профессиональный мастарлыкым нӧлтымӧ республикысе конкурсышто сеҥышыш лекше-влаклан ешартыш окса тӱлалтеш.
- Вес ийын, цифровой тунемме кумдыкым ышташ манын, материально-технический базым уэмдаш, спортзал-влакым ачалаш тӱҥалыт, тыгак 26 «Точка роста», «IT-куб» рӱдерлам, кум «Кванториум» йоча технопаркым почыт.
- «Образований» нацпроект почеш Марий Элыште Йошкар-Оласе «Восточный» микрорайонышто да Медведево район Руэм посёлкышто школ-влакым чоҥат. 2024 ий 1 сентябрьыште нуно почылтшаш улыт. Таче кок школыштат чоҥымо паша ушнен толеш. Йошкар-Оласе «Восточный» микрорайонышто кызыт ныл пачашым чоҥымо, леведышым ыштат. Декабрьыште зданий кӧргыштӧ отделке пашам шукташ тӱҥалыт.
Руэм школ ныл блок гыч шогаш тӱҥалеш. Иктыжым чоҥен пытарыме, кокымшым нӧлташ тӱҥалме.
Тӱрлӧ конкурсыш ушнат
Тунемше-влак кажне ийын регионысо, Российысе конкурслашке ушнат. Нунын кокла гыч икмыняржым палемдаш лиеш.
Теве «Патриотическое воспитание» федеральный проект почеш эртаралтше «Большая перемена» Российысе конкурсыш ушнаш манын, тений 5 тӱжем наре йоча регистрацийым эртен, заданий-влакым шуктен. Сеҥыше-влак программе кӱшеш тӱрлӧ верыш миен коштын кертыт. Мутлан, Волжск ола гыч ик тунемше М.Иванова тений 25 августышто Владивосток – Санкт-Петербург маршрут дене корныш миен коштын.
«Без срока давности» федеральный проект почеш сочиненийым серыме, шымлыме проектым возымо конкурс-влак, школласе тоштер экспозиций фестиваль лийыныт. Тений 1,5 тӱжем утла тунемше Российысе проектын регионысо йыжыҥышкыже ушнен.
Кугу Отечественный сарыште кочаштын, кугезе кочаштын подвигыштлан пӧлеклалтше 60 утла пашам аклаш пуымо. Медведево 3-шо №-ан, Волжск оласе 6-шо №-ан, Йошкар-Оласе 15-ше №-ан школлаште тунемше ӱдыр-рвезе, Оршанке посёлкысо И.К.Глушков лӱмеш шуко профилян колледжыште тунемше студент-влак сеҥеныт.
Шымлыме проект паша конкурсышто Кужэҥер посёлкысо 2-шо №-ан, Звенигово район Красногорский 2-шо №-ан школла, тыгак Строительно-промышленный колледж гыч икымше верыш лектыныт.
2022-2023 тунемме идалыкыште Российысе олимпиадылашке ушнымо дене Марий Эл 76 регион кокла гыч 29-ше верым налеш.
Тений 542 сеҥышым, 2537 призёрым палемдыме. Марий Эл Республик гыч олимпиадын пытартыш йыжыҥышкыже 21 тунемше каен.
Кугу конкурс-влак радамыш тыгак «WorldSkills» «Молодые профессионалы» чемпионатым, «Абилимпикс» чемпионатым шотлыман.
Образований системе кажне ийын вияҥ толеш, кызытсе илышлан келыштаралтеш. Туныктышо-влаклан пашам ышташ, йоча-шамычлан тыршен тунемаш, мастарлыкым нӧлташ сай условий ышталтеш.
Марий Элысе Образований да науко министерствын сатйше гыч налме фото-влак.