Шоптырым телылан ямдылена

Российысе ялозанлык рӱдерын специалистше-влак шоптырвондым телылан ямдылыме шотышто икмыняр ой-каҥашым пуат.

Укшым пӱчкедыман. Тиде вес ийын саска лектышым кугемдаш полша. Шемшоптырым саскам поген налмеке пӱчкедыман гын, йошкаршоптыр ден ошшоптырым – шыжым «каныме» жапыштышт.
Ӱяҥдышым пуыман. Кумияш лийше вондер-влакым кажне шыжым ӱяҥдыман. Тидлан органический ден фосфорно-калийный ӱяҥдыш-влак вартышым кучылтман. Ик кугу вондылан 10-13 кг перегной, 130 г суперфосфат, 40 г сернокислый калий кӱлыт. Шыжым свежа терысым але органический ӱяҥдышым шуко оптыман огыл. Тыгай ӱяҥдышлан кӧра кушкылын ужар ужашыже гына чот кушкеш да йӱштылан чын ямдылалт огеш шукто.

Вӱдым шавыман. Сентябрь мучашыште шоптыр чот кушкаш тӱҥалеш, вожшо сайын вияҥеш. Ик кугу вондылан 30-50 литр вӱдым оптыман. Мландыш 40 см деч шагал огыл келгытыш вӱд сайын витышаш. Вӱдым шавымеке, мульчам пыштыман, тыге вӱдыжгӧ кужу жаплан кучалтеш.

Чер да осал копшаҥге деч обработкым ыштыман. Эн ончычак 15 см деч шагал огыл келгыт марте мландым кӱнчыман. Тыгак мландым калий пергамент раствор дене азныктыш деч эрныктараш лиеш. Тидлан 10 литр вӱдлан 3  г пергаментым налман. Кушкылым чер але копшаҥге пытарыме палым шекланенда гын, шоптырвондым специальный препарат дене обработатлыман. Тыгак медный купоросым профилактике шотеш шыжыктыман. Тидлан 10 литр вӱдлан 50-100 г купоросым налман, ик вондыш 1,5 литр наре ямде вартышым кучылтман. Тыгак бордоский жидкостьым шыжыкташ лиеш: 10 литр вӱдлан 100 г медный купоросым, 100 г гаситлыдыме известьым налман. Тиде вартыш лу вондылан ситышаш.