Газетнам лудшо-влак мутын эмлен я сусыртен кертмыж шотышто мом шонат? Тыгай ситуацийыш логалыныт мо?
Эльвира Максимова, Морко район:
– Мут эмла манмаште. Сай, кунам тылат поро шомак дене туныктен ойлат, но самырык годым тидым умылен огына мошто, тупела ыштылына. Вара илыш южгунам чот кыра, шке йӧратыме айдеметак чонетым сусырта. Тунам шижат: мом ойлаш лиеш да ок лий. А южо еҥ ӱмыржӧ мучко икте денат осал шомак дене огеш пелеште. Нуным ончен, примерым налат.
2010 ийыште племянницем, Росанна, унала толын, тудо тунам иктаж 7-ше классыште веле тунемеш ыле. Пареҥге пакчаште шӱкым кӱрына. Тунам кукшо игече, чыла вере шикш шога ыльыс. Мый тургыжланем, ынде тений пареҥгынат ок шочыс манам. А Росанна мыланем ойла: «Ит ойгыро, чыла сай лиеш». Тунам тиде ӱдыр мыйын шинчам почо, вет йоча тыгай сай шомак дене мыйын чонем куандарыш. Жапыштыже каласыме мутшо лийын. Чынжымак, тудо жапым илен, чытен лекнас. Тачат мутшым ом мондо.
Оксана Глушкова, Йошкар-Ола:
– Товатат, ик мут эмлен, ик мут кошартен кертеш. Илышыште шуко гана тыгай ситуацийыш логалынам. Латкандаш ияш годым шоненам, вигак шинчашке ойлет гын, тиде чын. Кызыт шонымаш вашталтын. Шке шоныметым луктын каласынет гын, чотрак шоналтыман.
Людмила, У Торъял район:
– Осал мутым пелашем деч шуко колаш логалын, но мый «Орадылан ушым ом пурто да 60 ийыш шушо еҥым тӧрлатен ом керт» манмым шоналтемат, чыла проститлем. А тудо йылмыжлан кӧра кызыт пеш чот орлана – инсульт. Но адак мыйымак титакла, пуйто мый тудым тыгайыш шуктенам. Йӧра манам, Юмо ужеш, Юмо тӧрла. Ны ом вурседыл, ны ом каргаше. А Юмо тудым огыл, мыйым наказатлен, чыла паша ынде мыйын ӱмбакем возын. Чытышем гына ситыже.
Зоя Петрова, Волжский район:
– Тиде ой пеш чын. 1988 ийыште эмлымверыште илаш-колаш киенам. Врач толеш да мый денем эре мутланен шинча ыле. Тудын поро мутшо дене черем пуйто кудашалт возо. Тунам икымше почеламутемат шочо:
Поро мут, ласка ончалтыш –
Чыла тиде тый дечет.
Черлыжат вашке тӧрланыш,
Тӱрлӧ эм дечын посна.
Мут – эн шерге. А вет чыла еҥ дене мутланыме огеш шу. Айдеме чот титакан гынат, чонжым сусырташ ом йӧрате, сай дене гына ойлем. Но южо еҥ чонетымак кочкеш.
Мый чапле пӧртыштӧ ом ыле, марием колымыланат 20 ий эртен, нимо денат моктанен ом керт, эргым дене илена. Мемнан деке эре уна-влак толыт. Тидланат южо еҥын чонжо коршта. Икана памашыш вургемым шӱалташ каенам. Ик пошкудем миен, мый денем лӱшкаш пижын. «Тый декет чапле машина дене толыт. Шӱкшӧ пӧртышкыжӧ эре унам кӱштен кия, а нуныжо вара мыскылен веле каят», – манеш. Мом гына ойлен ыш пытаре. Нимом ом пелеште. Вӱд тӱрыштӧ вурседылаш сай огыл. Вургемем оптышым, шӱргем шӱалтышым, мӧҥгӧ кайышым. Капкам пурышым веле – мӱгырен шортам, ведра дене шинчавӱдем йога. Шке семынем ойлем: «Тудын ончылно нимогай титакем уке». Осалын ойлымылан ик ганат вашештымаш уке, шке семынем гына каласем. Мом ойлымым шотыш налман, осалже шкан пӧртыл кертеш.