Шернур – Йошкар-Ола кугорно гыч Советский район Вечын села воктеч Ӧрша села могырыш кайыме корно ӱмбалне Шогале лӱман ял логалеш. Тудо Роҥго изи эҥер воктене верланен.
Ял-влакын историйыштым шымлыше-влакын ойышт почеш, тиде илем ХIХ курым кыдалне шочын. Икте ял лӱм тыште эн ончыч илаш тӱҥалше Шога лӱман еҥ деч лектын манеш гын, весе чара пасу покшелне ыштен шогалтыме омаш гай койшо изи илем мут дене кылда.
Эн ончычшо тыште марий-влак иленыт. Икмыняр жап гыч нуно, ты кундемым кудалтен коден, эрвел могырыш: Урал, Пошкырт кундемлашке – каен пытеныт. Ты вер руш-влаклан
келшен. Сандене тиде ял рушышко савырнен да кодшо курымын 60-70-ше ийлаже марте тыгаяк 45-50 пӧртан лийын, «Заветы Ильича» колхоз артельыш пурен.
Тыште кыдалаш школ, медпункт, почто да кевыт лийыныт. Варарак тысе «Рассвет» озанлыкыш ушна. Тышан клубым чоҥат. Шогальышке ятыр марий еш илаш кусна. Вольык ашныме вӱта, ферме, техникым аралыме да ачалыме гараж, мастерской ешаралтыт.
Шогале ял гоч мыланем тӱрлӧ сомыл дене ик гана веле огыл эртен каяш логалын. Моло ял деч ойыртемалтмыла чучын огыл. А кодшо арняште тиде ялыште корно воктене сӧрастарен шындыме сурт-печым ужмеке, шым чыте, машинам тышак чарышым.
Ял кыдалне тиде пӧрт шке арулыкшо дене поснак чот ойыртемалтын. Пӧртым нарын-
че чия дене чиялтыме, да умбачынак волгалт шинча. Окна ончылысо кушшо шудым солымо, ты верым сайын йытырайыме. Пӧрт ваштареш урем воктенысе кумдыкышто тӱрлӧ тӱсан чиялтыме машина тыртыш-влакым оптен йӧнештарыме. Орава-влак покшеке пеледышлам шындылме. Тиде яллан сӧрал тӱсым суртоза З.С.Музурова, тудын ӱдыр-веҥыже Маргарита Ивановна ден Валерий Степанович Соколовмыт келыштареныт.
Зоя Степановна – У Торъял кундемыште шочшо ӱдыр. Шогальыште Йыван пелашыж дене (чаманен каласыман, тудо шукертак уке) 70-ше ийла кыдалне илаш тӱҥалыныт д «Рассвет» колхозышто пашам ыштеныт. Зоя фермыште тыршен, пелашыже механизатор лийын. Кок икшывышт шочын. Эргышт ӱмыр лугыч лийын. Рита – социальный пашаеҥ,
Кундыштӱр интернатыште пашам ышта. Валерий пелашыж дене йочапӧрт гыч 8 икшывым налын ончат. Нунын кокла гыч нылытынже кушкын шуыныт, тӱрлӧ тунемме заведенийыште тунемыт: мутлан, ик эрге – военный училищыште, вес ӱдыр – медицине академийыште. Чыланат пашам йӧратыше улыт.
З.Музурова кугу кумдыкан, шуко культуран пакчам куча. Тений 30 сотык мландеш пареҥгым шындыме. Пеш чапле сорт эҥыж, шоптыр, ковышта, шуко олмапу кушкыт. Пеледыш-влакым гын чылан йӧратат. Кажне кечын гаяк тушко вӱдым оптат. Ушкал ден кок сӧснам, чывым ятырым ашна.
Эше Зоя Степановна кутыркалаш пеш йӧрата. Тудын землякше улмем пален нале да мый декем эше чот кумылеште. Тудын дене ме, мотор Торъял кундемнам шарналтен, тусо сем дене лудыш мурымат муралтышна.
Икманаш, поро, кумылзак ӱдырамаш.
Иван РЕЧКИН.
Авторын фотожо-влак.