Кундемыштына илыше еш-влак тӱнямбал кӱкшытан «Мамы и дети в национальных костюмах» фотоконкурсыш кажне ийын ушнат. Тений ты конкурсышто Йошкар-Ола гыч марий шӱлышан Кузнецовмыт ешат таҥасен. Нуно финалист-влак радамыш логалыныт.
Кӧ улмынам палыман
Кузнецовмыт ешыште кум икшыве кушкеш. Ача ден ава йоча-шамычын могай калык гыч улмыштым палымылан, шочмо йылмым тунеммылан, тӱвырам да йӱлам пагалымылан кугу тӱткышым ойыра. Нуно пырля тӱрлӧ мероприятийыш, театрыш коштыт. Ты еш нерген сайынрак пален налаш манын, Мария дене вашлийна. Тудо тыгерак каласкалыш:
– Мый олаште шочын-кушшо марий еҥ улам. Пелашем, мӧҥгешла, – ялысе еҥ. Мемнан чонышкына марий улмына пеҥгыдынак шыҥен. Йошкар-Оласе 14-ше номеран гимназийыште тунемынам. Тушто марий йылмылан утларак кумылаҥынам. Варажым Марий Эл телевиденийыште «Шонанпыл» передачым ик жап вӱденам. Тыгак «Зеркало» театральный студийын марий группыштыжо шуаралтынам. Олаште иленам гынат, марла сайын кутыренам. Индешымше класс деч вара Оршанке посёлкысо педколледжыш тунемаш каенам. Тушто ялла гыч толшо ӱдыр-рвезе-шамыч дене ик группышто тунемынам. Тыге мыйын марий йылмем утларак вияҥын. Александр пелашем изи годсек марла кутырен моштен.
Пашажым йӧратыше туныктышо
Педколледж деч вара Мария Йошкар-Оласе ик техникумышто педагог-организаторлан тыршен. А 2007 ийыште шочмо гимназийышкыже пӧртылын, тӱҥалтыш класслам туныкта, тыгак школыш каяш ямдылалтше икшыве-шамычлан шуматкече еда занятийым эртара.
– Гимназийыш толмеке, национальный классыште тунемше ӱдыр-рвезе-шамыч дене пашам ыштенам. Тунам нуно нылымше класс лийыныт. Тушто марий интеллигенцийын йочашт тунемыныт. Нунын дене тӱрлӧ мероприятийыш, конкурсыш коштынна… Но ты классым лукмеке, гимназийыште тетла тыгай классым погаш йӧн лийын огыл. Туге гынат марий шӱлыш эреак пеленем лийын. Моло икшыве-шамыч денат чыла вере шуынна. Шкежат туныктышо семын чолгалыкым ончыкташ тыршенам. 2010 ийыште республикысе «Педагогический дебют» конкурсышто сеҥенам. Шочмо йылмым туныктышо семын республикнан чапшым Российысе конкурслаште араленам.
Ты ийынак Мария Самырык тукым слётыш икымше гана ушнен. Тушто тудым лужавуйлан ойыреныт. Самырык туныктышын пашам ответственно шуктымыжым ужын, тудым Мер Каҥашыш пашаш ӱжыныт. Тыге Кузнецова кок вере тыршен. Палемдыде огеш лий, Мария Сочи олаште эртаралтше Телымсе Олимпиадыште, Озаҥ олаште универсиадыште волонтёр лийын.
Ача-аван пиалже – кум икшыве
2014 ийыште Мария ончыкылык пелашыже Александр дене келшаш тӱҥалын. Александр Медведево районысо Нужъялыште кушкын. Тудо Политехым тунем пытарен. Профессийже дене – чоҥышо. Кызыт «Хроматэк» фирмыште пашам ышта.
2015 ий тӱҥалтыште ешым чумыреныт. Ты ийынак нунын икымше икшывышт, шочын. Кирилл спорт дене пеҥгыде кылым куча, триатлон дене заниматла. Арняште вич кечым тренировкылан ойыра. Йошкар-Оласе 14-ше гимназийыште тунемеш. Тыгак гимназий пеленысе «Шокто, гармонь» куштышо ансабльыште шуаралтеш. Юля Йошкар-Оласе 29-ше номеран «Ший оҥгыр» йочасадыш коштеш.
– Ты йочасад мыланна моткоч келша. Вет тышке шуко марий йоча коштеш. Калыкнан тӱвыраже, йӱлаже деке тӱткыш утларак ойыралтеш. Мутат уке, ме икшывына-шамычлан тидын нерген мӧҥгыштӧ шуко ойлена. Но кунам школышто але йочасадыште калыкнан ойыртемже дене палдарат, эшеат сай. Юля почеламутым лудмо конкурслашке чӱчкыдын ушна. Тидын дене йылме лывыргылыкше вияҥеш, – мане ава.
2023 ийыште Кузнецовмыт ешыште кумшо икшыве, Виктория, шочын. Мариян ойлымыж почеш, йоча-влакым ончаш аваже полша. Тудо кеч-кунамат куржын толаш ямде. Вет Мария кажне икшывыж дене талукат пелым эртымешкышт веле шинчен, пашашке лектын. Эшежым кок смене дене туныктен. Кызытеш школыш каяш ямдылалтше икшыве-шамычлан шуматкече еда занятийым эртара.
Еш дене слётышто
– Ме пелашем дене коктын 35 ияш лӱмгечыланна шканна пӧлекым ышташ шонен пыштенна – марий тувырым ургыкташ. Мыланем Шернур районышто илыше кидмастар Лидия Веткинан тӱрлымыжӧ моткоч келшен. Садлан Александр дене тудын деке лӱмын миенна.
Ургыктымо тувырнам тений финн-угор лагерьыште чиенна. Ты лагерь жапыштак финн-угор тӱшкаш пурышо калык-влакын ешыштлан слёт эртаралтын. Мемнан ешлан ты слётын участникше лияш пиал шыргыжалын. Тушто еш-шамыч дене психолог-влак пашам ыштеныт: тренинг да моло мероприятий эртаралтыныт. Йоча-шамычлан тушто моткоч келшен, нуно шуко ум пален налыныт, – каласкалыш Мария Кузнецова.
Кажне татше шергакан
Кузнецовмыт ешыште эрден эрак Марий Эл радио йоҥга. Аван ойлымыж почеш, тидат йоча-шамычлан пайдам пуа. Вет нуно марий мурым, марла кутырымым колыштыт. Тидын дене мутвундыштым пойдарат.
– Йоча-шамычын яра жапышт мыняр шагалрак, тунар нунылан сайрак. Тыгай ойыш шуынна пелашем дене коктын. Садлан ешыштына кажныжлан кече режимым келшышын чоҥымо, манаш лиеш. Школ, йочасад, кружок, тренировко-влак да молат. Лач кастене ме чылан пырля лийына. Тидыже мыланна поснак шерге тат. Кас кочкышым ыштыме годым икте-весыланна кечына кузе эртыме нерген радамлена. Куандара, йоча-шамыч нимом шылтыде, нунын дене мо лийме нерген ойлат. Иктаж-мом йоҥылыш ыштеныт гын, тунамак тудым лончылена. Вес гана тыгай ситуацийыш логалаш огыл манын, мом ыштыман, каҥашена. Тыгак ешыштына кажне кастене книгам лудына. Тидыже йӱлаш пурен. Рушарня – эшеат куанле кече. Ты кечын ме чылан пырля улына. Пырля пӱртӱсыш лекташ, театрыш кошташ, подкогыльым тӱрлаш йӧратена. Кеҥежым ола воктенысе садыштына шуко жапым эртарена, – каласкалыш шуко шочшан ава.
«Кугу ешын пашажат кугу» манеш калык. Чынжымак, кеч-могай сомылым ыштет гын веле тудын лектышыже коеш. Лийже тудо кеч изи, я кугу. А Кузнецовмыт ешыште тидыже сайынак шижалтеш.
Еш альбом гыч налме фото-влак.