Шкем чаманыде пашам ыштен

 

Ты пӧръеҥым ончыч марий концертлаште чӱчкыдынак ужынам, но туддеке лишемаш ӧрынам. А шукерте огыл Г.И.Андреев Морко район Унчышто эртаралтше Угинде пайремыш миен ыле. Сценыште Татарстанысе  Балтаси район Улисъял вате-влакын «У ял» ансамбльыштлан гармоньым шоктыш.

Геннадий Иванович тиде коллективыш икмынярымше ий коштеш улмаш. Машина дене кудалыштмыжым пален, вате-шамыч тудым гармонь шокташ ӱжыныт. Тений Марий Турек район Арбор вел пӧръеҥ Татарстанысе марий-влакын Семык пайремышкышт, Киров кундемыш да моло вереат выступатлаш миен шуын.

Г.И.Андреевлан пашаче улмыжлан кӧра йолжым йушто налын. Ынде коляскыште шинчашыже перна. Тидлан кок шочшан ача огеш ойгыро. Тӱрлӧ тӱшка мероприятийлашке, пайремлашке лектын коштеш. Тыште 71 ийым темыше Геннадий кочай куаным муэш.

Пелашыж деч Геннадий Иванович 23 ий ончычак ойырлен каен. Тунам тудо Марий Турекысе «Сельхозхимий» предприятийыште пашам ыштен. Эн ончыч «Сельхозтехника» ден «Сельхозхимий» предприятий-влак ик вере верланеныт улмаш. Кокымшыжлан ремонтный мастерскойым чоҥаш тӱҥалме годым фундаментым ыштыше, тудым кольмо дене кӱнчышӧ вич еҥ коклаште Г.И.Андрееват лийын. Ты предприятийыште 23 ий пашам ыштен. Сайын пашам шуктымыжлан ешыжлан кок пӧлеман пачерым пуэныт.

«Эн ончыч бригадым пашаш шупшыктенам, варажым самосвал дене тӱрлӧ грузым – цементым, удобренийым, торфым. 2-3 шагат эрдене кынелын, самосвалыш грузитлаш манын, черетым налаш коштынна. Дежурный тракторист черланен але йӱшӧ лийын гын, машинашке шке грузитлет, пижын шинчат да кольмо дене кӱнчен луктат. Вургем нӧра, кап кылма», – каласкала Геннадий чӱчӱ.

Тылеч вара Марий Турек военкомым кум ий шупшыктен. Такшым марий пӧръеҥ 1967 ий годсек рульым пӱтыра. Армийыште Грузийыште служитлымыж годым химический веществам шупшыктен. Сержант званийым налын.

«Морко СПТУ-што механизаторлан кок ий тунемынам, – ойла Геннадий Иванович. – Шочмо кундемыш пӧртылмеке, Киров лӱмеш совхозышто мылам ДТ-20 тракторым (ялыште тудым пут-пут монь маныт) пуэныт ыле. Армийыш каяш повестке толмеке, тракторымат пӧрт воктек шогалтен коденам».

Геннадийын илышыже шуко йыжыҥан. Эше кум ияшыж годым ачаже армийыш каен, Австрийыште служитлен да пӧртылын огыл. Аваже кандаш ий вучымеке, весылан марлан лектын. Изи Генюм коваже аваж деке колтен огыл. Вет кочаже Генан кум ияшыж годым колен. Ава ты ялыштак, Памашъялыште, илен, эргыж деке толын коштеден. Вес марийже дене кум йочаже шочын.

Коваже мӱкшым ончен. Геннадият тудлан изи годсек полышкален. Кызыт ты суртышто родо-тукымжо ила. А шкеже Геннадий Иванович тукым шольыжо Альберт Терентьевич Пушкин дене пырля Арбор кундемын вес мотор ялыштыже, Лӱсэҥерыште, ила.

Геннадий плотник пашамат устан шуктен. Родо-тукым акажын тошто пӧртешыже мастерскойым почын. Ныл еҥан бригадым чумырен, эн ончыч шке районыштыжо еҥ-влаклан окна рамым монь ыштылын, вара республик мучко коштын. Тыге Оршанке район Ивансола ялышке миен лектын. Тыште ик ӱдырамашлан плотник пашам шуктен. Ты ӱдырамаш Геннадий Ивановичлан келшен шинчын да туддене 12 ий илен. Ты жапыште озаватын сурторалтыжым чаткан гына уэмден, мончам сайым келыштарен.

Но илыш пӧрдем Г.Андреевым уэш шочмо Арборышкыжо конден. Тунам икана ик амалкалчылан КамАЗ дене Йӱдвелышке шурным наҥгаяш келшен.

«Йӱдвел мландыште кукшо йӱштӧ игече шога. Тунам автомашина пудырген, ачалаш кӱлын. Ачален толашыме годым йолварням йӱштӧ налмым шижын шуктен огынал. Пырля улшо водительынат йолжым йӱштӧ налын ыле, но варажым тӧрланен. А мыйым гангрене  витараш тӱҥале. Тыге 2006 ийыште шола йолемым, 2014 ийыште пурла йолемым пӱчкыч», – каласкалыш Геннадий Иванович.

Мутланыме годым ты еҥ деч ик ӧпке шомакымат шым кол, иктымат ок титакле. Ӱмыр мучко пашам ыштен ила. Ленин орденым сулен налше родо-тукымжо нергенат уло кумылын каласкала. Геннадий чӱчӱлан кужу ӱмырым да ятыр куанле кечым тыланена.

Эльвира Терентьева.