Тений гыч 28 мартыште Марий Элыште Шуко шочшан ешын кечыжым палемдаш тӱҥалме. Куандара, кундемыштына тыгай еш ятыр уло. Нунын коклаште – Звенигово районысо Чакмарий селаште илыше Григорьевмыт еш.
Ныл икшыве – ача-аван пиалышт
Ксения ден Антон ныл шочшан самырык ача-ава улыт. Кугурак Камила ӱдырышт кокымшо классыште тунемеш. Аван ойлымыж почеш, тудо ныжылге, вожылшырак койыш-шоктышан кушкеш. Камила – Кужмарий музыкальный школын Чакмарий филиалжын хорыштыжо мура. Тыгак Звенигово оласе тӱвыра рӱдерын «Арт-гранд» образцовый хореографический студийыштыже мастарлыкшым нӧлта. Данил – 6 ияш. Тений тудо икымше классыш кая. Койышыж дене акаж гаяк, но изиш чоярак, манеш Ксения. Рвезе Звенигово олаште бокс кружокышто мастарлыкшым тапта. Идалык ончыч самырык ача-аван йыгыр икшывышт шочын. Талукат пелаш Мирон ден Милана тӱрлӧ улыт.
– Йыгыр йочана-шамыч чот ойыртемалтыт. Эргына пушкыдо кумылан, чӱчкыдын ӧндалеш, шупшалеш, чаманен колта гын, Милана, мӧҥгешла, койышланаш йӧратыше, вашке сырыше. Йыгыр-влакым ончаш изиш нелырак гынат, кушмыштым эскераш оҥай. Нуно коктын шке йылмышт дене мутланат, вашла чаманат. Авам ден авалийшем йоча-влакым ончаш полшат. Тений шыжым йочасадыш каена, шонем, – мане Ксения.
Аван ойлымыж почеш, кажне йочан – шке ийготшылан келшыше койышыжо. Камила дене шуко жапым уроклан ойырыман, Данил дене школыш каяш ямдылалтыт, буквам тунемыт, шотлат, возат. Адакшым нуным тӱрлӧ кружокыш кондыштарыман. Ава изирак-шамыч пелен шогылтеш гын, ача ты жапыште кугурак-шамычым занятийлаш коштыкта. А кастене Ксения ден Антон нылыньышт дпелен улыт.
– Модын, урокым терген, тунемын шуктыман. Антон иктышт дене гын, мый – весышт дене. Тыгодым шканем эре ойлем: «Нуно эре изи огыт лий, жап эрта, кушкыт, тӱҥжӧ – ушан-шотан, кугуракым пагалыше да изиракым чаманыше лийышт», – чонжым почо самырык ава.
Шке сурт, пакча, монча…
Ксения ден Антонлан пӱртӱс лоҥгаште илаш келша. Садланак нуно Антонын шочмо кундемыштыже, Чакмарий селаште, пӧртым чоҥеныт. Ты сомылым вораҥдараш кок могырымат ача-авашт чот полшеныт.
– Ача-авана-шамычлан ӱмырна мучко тауштен илаш тӱҥалына. Нуно мемнан тӱҥ эҥертышна улыт. Кертмышт семын эреак полшат. Ме палена, ялыште нигунам паша огеш пыте. Мутлан, чоҥымак налаш, эреак иктаж-мом тӧрлен шогыман. Садлан алят чоҥена.
А шке пакчан, мончан улмыжо мом шога?! Пакчаштына тӱрлӧ саскам, емыжым куштена, садыштына ятыр пеледышым шындена. Эр эрдене садыш лектын, йыраҥ гыч тӱрлӧ кушкылым кӱрлын налын, ешлан тамле сийым ямдылымылан нимо огеш шу. Йоча-шамычланат пайдаже шуко: нуно эре яндар южышто улыт, кудывечыштак модыт. Тыгодым иктаж сомылым ыштыме йӧре нуным эскераш йӧнан, – каласкала Григорьева.
Кеч-могай сомылым Григорьевмыт пырля ыштат. Вет ялыште, чынжымак, паша ситышын. Пареҥгым да моло пакчасаскам Антонын ача-аваж дене пырля куштат. Вольык кокла гыч самырык еш кызытеш чывым веле ашна. Еш оза Звениговысо электросетьыште тырша, Ксения декрет отпускышто гынат, Чакмарий да Эсмекпляк тӱвыра пӧртлаште тӱрлӧ сомылым вораҥдараш полша.
Пӧлекым ышташ йӧратат
Кеч-могай ешыште У ий эн вучымо да куанле пайрем. Ксениян ойлымыж почеш, нунынат тыгак. Икшыве-шамыч дене пырля самырык ава ты пайремлан пӧртым сӧрастара, икте-весылан пӧлекым ямдылат, тамле сийым ыштат. Тыгак Григорьевмыт Кугечым жаплат. Йоча-влак ты пайремлан муным чиялташ йӧратат, кугурак йоча-шамыч шке коклаштышт эсогыл кӧ эн моторынрак чиялта, таҥасат.
– Кугече эрдене еш дене черкыш каена. Вара лишыл еҥна-шамыч деке вашла унала коштына. Тыгак ты кечын кресава ден кресачам вучен вашлийына. Тыге икте-весылан пӧлекым пуэна. Икманаш, ешыштына ваш-ваш тӱткышым ойыраш тыршена, – мане Ксения.
Келшен илыман
Самырык авам ме шукынжо мурызо Ксения Юркина семын палена. 2010 ийлаште тудын йоҥгалтарыме «Кид эҥертышем», «Йӧратет гын, умылет» мурыжо-шамыч ятыр еҥын чоныштым савыреныт. Варажым мурызын репертуарже илыш, лишыл еҥ-влак нерген муро дене пойдаралтын. Кызыт шуэнрак гынат, калык ончыко мурсаскажым лукташ тырша. Шукерте огыл Диана Ямбаршева дене дуэтым войзен.
Ксения ден Антон 2016 ийыште ешаҥыныт. Самырык ӱдырым Антон колыштын моштымыжо, кеч-кунамат полшаш ямде улмыжо, тӱрлӧ каҥаш дене лыпландарен кертмыж дене сымыстарен.
– Тудо моло качымарий деч ойыртемалтын. Проста, поро, кумылзак, кӧлан тыгай рвезе огеш келше? Кызыт Антон – мыйын пелашем. Койышыжо нимынярат вашталтын огыл. Конешне, вате-марий коклаште тӱрлыжат лиеда, но тӱҥжӧ – икте-весым колыштын, умылен моштыман. Шонымашат икгай лийшаш, шонем. Мутлан, йочам воспитатлымаштак ача-ава, икойыш шуын, икшывыштым куштышаш улыт. Икте иктым ойла, весе весым гын, шот огеш лий. Тыгай годым йоча ава але ача деке пагалымашым йомдара. Садлан чылажымат ик семын, кутырен ыштыман. Тунам веле лектыш куандара.
Кунам коклаштына иктаж томаша лийын кая, коктынат шке шонымашнам луктын каласена. Вара тудым рашемдаш икте-весыланна жапым пуэна. Жап эртымеке, лекше умылыдымашым ласкан кутырен тӧрлена. Эрлашыжым тидын нерген огынат шоналте. Икте-весылан сырен коштын, сайыш от шу. Садлан чылажымат иканаште, жапым утыжым шуйкалыде, тӧрлаш тыршена, – палдара самырык ава.
Кызыт шуко шочшан еш-влаклан кугыжаныш могырым тӱрлӧ полыш уло. Григорьевмытлан икшыве-влакым йочасадыш коштыктымылан тӱлымӧ окса роскотын 50 процентшым мӧҥгеш пӧртылтат. Тыгак коммунал услуго дене пайдаланымылан, школышто тунемше икшыве-шамычлан корно роскотын ик ужашыжым мӧҥгеш пуат.
Ксениян ойлымыж почеш, икшыве-влакын кушмыштым эскераш – кугу куан да пиал. Тидын дене келшыдежат огеш лий, шонем. Вет шке тукыметын шуйнымыжым ужаш да тудын вияҥме да пеледмыж верч тыршымаш, чынжымак – пиал!
Еш альбом гыч налме фото-влак.