Свердловск областьысе Красноуфимск район Кӱшыл Сарсаде ялыште илыше мастар кидан Нина Кимаевам шуко вере палат да тудын верч куанат. Москош, Санкт-Петербургыш, Владикавказыш, Чечняшке кидпашаж дене коштын. Тений кидмастарым Китайыш да Эстонийыш ӱжыныт. Йӧн лиеш гын, ноябрьыште Китай марте миен толаш шонкала.
Курчакше-е-е!
Тенийысе Пеледыш пайрем годым кидпаша ярмиҥгашке кондымо кугу ончержым ужмеке, лишемше еҥ-влак икте-весыштлан «Ончал-ончал, могай мотор курчак да паша-влак!» манын, куанен да кугешнен, кугу йӱкынак пелештеныт. Нина Алексеевнан ыштыме сӧрал арверласе чинче-влак торашке волгалтыныт да калыкын чонжым сымыстареныт.
Эн ончылно кугу курчак-влак моторланен шогылтыныт. Эсогыл марий ешым келыштарен, йомак гычат персонаж-влакым ыштыме. Тыгак кугыеҥ-влаклан ямдылыме марий тувырлан верым ойырымо ыле. Тудыжо коллекцийыштыже иктаж 15 тӱрлӧ уло манын палемдыш. Ты вургемым ятыр мероприятийыш чияш пуэда. Теве тӱрлеман шовычшо-влак дене ансамбльласе ӱдыр-влак шке мастарлыкыштым ончыктат.
Марий тӱр
Эн ончыч Нина кокай тӱрлымӧ пашалан шӱмаҥмыж нерген ойлыш. 12 ияш ӱдыр кӱпчыкшӱргым уло кумылын тӱрлен. Тидлан мотор марий лӱман Сӱамбика коваже туныктен. «Могай тиде марий ӱдыр лиеш, тӱрлен огеш мошто гын» шомакше дене кумылаҥден кертын. Коважын ача-аваже сӱаныш каеныт улмаш, да аза ты кечын шочын, сандене тыгай лӱмым пуэныт.
Тӱрлӧ кундемыште эртаралтше мероприятийыш ӱжаш тӱҥалмеке, Нина Алексеевна радына-влакым коштыкташ йӧндымылыкым шижын. Сандене кок ий ончыч курчак-влаклан сылне вургемым чикташ пижын.
Кидпашам ышташ шочшыжо-влакат полшат. Екатеринбург олаште илыше Марина ӱдыржат, шешкыжат тӱрым тӱрлат. Эргыже-влак чоҥымо пашаште профессионал улыт, амалкалче семын тыршат. Аваштын кумыж гыч иктаж арверым ышташ темлымекыже, тӱрлӧ кугытан курчакым, моло арверым келыштараш тӱҥалыныт. Мо оҥайже: ава шке эргыже-влакымат, эрге уныкаже-шамычымат тӱрлаш туныктен.
Ешыже – эҥертыш
Ныл эрге гыч кумытшылан сурт-оралтым шке чоҥен шынденыт. Кызыт Кимаевмыт шочмо ялыштышт эше ик пӧртым нӧлтат.
65 ияш кова марий койышым ончыктымо шотышто тыгерак каласыш:
– Мый шкеже ны мурен, ны куштен ом мошто. А уныкам верч куанем, тудо марла кутыра, кушта-мура.
Нина Кимаева ӱмыржӧ мучко верысе озанлыкыште презым ончышылан ыштен. Эрдене эрак пашаш лектын каяш кӱлын. Пелашыж дене ныл эргым да ик ӱдырым ончен куштеныт. Изишт годым йочасадыш монь коштын огытыл, сандене чыла сомыллан туныкташ шкаланжак логалын.
Йошкар-Олашке Нина Алексеевна пелашыже, шешкыже да уныкаж дене кок машина дене толыныт ыле. Ондак пелашыже озанлыкыштак тыршен, кызыт Йӱдвелыш, Якутийыш, кудалыштеш.
Тӱрлӧ сынан паша
Кимаевмытын сурт-печышт торашке волгалтеш. 120 квадратный метр кумдыкан пӧрткӧргыжым озавате моткоч моторын сӧрастарен. Еҥ-влак тушко логалмеке, тоштер манын йывыртен колтат. Марий тӱран кӱпчыкшым гына икмынярым ямдылен пыштыме!
Икана кидмастар Пошкырт кундемыш йолташ ватыж деке унала миен да пушкыдо поролон гыч ыштыме чевер чуриян курчакым ужын. Ыштен ончен. Икымше пашаже шкаланже келшен огылат, угыч сылнештараш толашен. Тыгерак икте почеш весе шочыныт.
Ончерыште улшо пашан акшым каласен мошташат ок лий. Мыняре шуко жапым да чытышым нуно йодыныт, кидмастар шке гына пала. Курчакше-влак ынде кушто гына огыт «иле»?! Шочмо Урал кундемысе марийлан, ӱдырамаш ден пӧръеҥланат, тувырым гына огыл, вургемым костюм семынак ямдылен. Кӱпчыкшӱргым гладь, ырес да бисер денат сылнештарен. Солыкшо-влакат тӱрлӧ тӱсан пеледыш да узор дене волгалтыт. Ӱстембалшовычат, тӱрлымӧ радынажат ойыртемалтыт.
Икманаш, чылажат сӧрал да кумылым нӧлтышӧ! Озаватын пашаче улмыжлан да тӱрлӧ сомыллан кумылаҥден моштымыжлан кӧра ты марий ешын чапшат кӱшкӧ нӧлталтеш.
Эльвира Терентьева.
Авторын фотожо-влак.