Шешке – шем кишке

Ешыште Ведат межнеч лийын, иза-ака шеҥгелне кушкын. Ача-ава тудым поснак чаманеныт, пашамат шагал ыштыктеныт. Но жап эрта…

Ынде шочшо-влак чылан гаяк ешан, икшыван улыт. Ведат гына алят ӱдырым огеш нал. Пӧръеҥ кеч-кунам ешаҥын кертеш маныт гынат, ийгот покта. Ведат ынде кумло ийымат тема. Элексе коча ден Марпа кова шешкым, уныка-влакым вучат. Кугурак шочшышт чылан еш пыжашым оптеныт, шаланен пытеныт. Сандене чыла сурт сомылкам илалше ача-авалан ышташ логалеш.

Чылан гаяк Ведатлан иктым тӱеныт: «Кунам ӱдырым налат? Ынде тыгак шкет кодат! Сита качымарий семын кошташ». А пӧръеҥлан тыгай илыш келшен: шона – колым кучаш кая але, машинаш шинчын, клубыш кудалеш.

Тыге ик шыже кечын Ведат ача-аважлан, а вара иза-акажлан ӱдырым налаш шонымыж нерген каласа. Чылан йывыртат! «Ведатна кӱын шуын» манын, куанен вашла ойлат. Но куанаш нимолан улмаш. Тидым жап эртымеке веле умылат.

Тылзе гыч Ведат пошкудо район гыч Проскам марлан кондыш. Качымарий сӱанжымат ынеж ыште ыле. Иза-акаже виешак ыштыктышт. А Проска костюм ден галстукым от чий гын, марланжат ом мий манын. Тидак икымше шижтарымаш лийын, но нигӧ тогдаен моштен огыл. Оръеҥымат умылаш тыршеныт. Тудат самырык огыл, ик гана марлан кая. Ош тувыр, костюм, галстук, фата – чыла лийшаш манын шоненыт.

Каче суртыш тарваныме годым ӱдыр деке кокаже лишемын да «Мый кертам, мый моштем манын ойло» манаш кӱштен. Калык коклаште улшо ик еҥ тидым колын шуктен улмаш. Но тиде сӱан йӱла манын шоналтен да шотыш налын огыл. (Кокымшо шижтарымаш.)

Сӱан качын мӧҥгыштыжӧ гӱжла. Родо-тукым ӱдыр-качым ешым чумырымышт дене саламла. Ынде чыланат шӱлалтен кертыт: ача-аван полышкалыше уло, а шольын – пелаш. Но ӱяк-мӱяк йомакыште веле лиеш, а илышыште чылажат вес семын.

Кок тылзе гыч Проска эмлымверыш логалеш, икшывыжым йомдара. Шешке уке, эрге пашаште, а уремыште поран ӱштеш. Эргыжын пашаж гыч толмыжлан сомылжо шагалрак лийже манын, Ведатын аваже, Марпа кова, лумым куаш лектеш. Паша гыч пӧртылмыж годым кугурак эргыже тидым ужеш да аважлан полшаш шогалеш. Шукат огеш лий, Ведат паша гыч толеш. Ны аваж дене шогалын огеш мутлане, молан лумым куаш лекмымат огеш йод, ны изажлан огеш таушто. «Мыйым пелашем вуча» манешат, машинаш шинчеш. Тунам иза-шольо коклаште икымше гана умылыдымаш лектын.

Тылеч ончыч Ведат ночко презе семын эре ава пелен лийын. Кочкаш шинчын гынат, аважым пеленже шинчаш йодын. Йӱдым кушко миен коштмыж нерген каласкален. Изаж деч эре ой-каҥашым, полышым йодын. Кеч-кунамат изаже полыш кидым шуялтен. А кызыт пуйто айдемым вашталтеныт.

Проска, эмлымвер гыч пӧртылмеке, чот вашталте. Пелашыже уке годым ача-авам пагалыдымыжым чотак ончыкташ тырша. А Ведат толмеке, пеш порын коеш. Коча-кова деке уныка-шамыч унала толыныт гын, Ведат вате сырен шинчен. А икана «Йоча-влакым чытен ом керт!» манын кычкыралын. Тылеч вара уныка-влак шуэн толаш тӱҥалыныт. Иза-шольо коклаште келшымаш койын шулен. Ача-ават тидым шижыныт, но нимом ыштен кертын огытыл.

Икана коваж пелен изи уныкаже кечыгут шоген. Модшыжла, ю мутан тетрадьым муын луктын, коважлан ончыктен. Тыгодым Ведат вате шке кыдежше гыч куржын лектын да ты лаштыкым тыманмеш руалтен налын. Тунам веле эргыж дене мо лиймым ава умылен: ю полшен улмаш. Ондак тудо йорга койышан, шке гыч шонен моштышо лийын гын, кызыт ик мутшат уке. Мом ватыже ойла, чыла ышта. Пуйто йылмыжым нелын. А пелашыж нерген иктаж-мом ойлет гын, тыяк веле орадыш лектат. Кӱлеш гын, оренат шогалеш.

Ик ий эрта. Ведат вате утыр ажгына…
Умбакыже 16 октябрьыште лаштыкыште лудын кертыда. Тыгак сайтысе кевытыштат ты номерым налаш лиеш.