Сочи – Российын кечывалвел ужашыштыже Шем теҥыз воктене верланыше ола. Тудо чапле курорт улмыжо, 2014 ийыште эртаралтше Олимпийский модмашыже, ойыртемалтше пӱртӱсшӧ дене шукылан палыме. Тыште калыклан илаш чыла йӧн уло. Шернур район гыч Ольга Звягова (Купсольцева) Сочиш 2021 ийыште илаш куснен. Тусо илыш, пӱртӱс да моло нерген туддеч пален нална.
Илыме вер шулдо огыл
Ольга Шернур район Кукнур селаште шочын-кушкын. Москваште «Мисис» национальный исследовательский технологический университетыште магистратурышто шинчымашым погымыж годым икымше гана Шем теҥызым ужын, тусо шокшо игече, яндар юж келшеныт, сандене теҥыз воктене илаш шонымашыже лектын. Тыге ик ӱдыр дене 2021 ий августышто кум тылзылан Сочиш каеныт.
– Мый Моско гыч Сочиш самолёт дене чоҥештенам, йолташем Йошкар-Ола гыч миен. Тыге аэропортышто вашлийынна, ик йӱдым хостелыште эртаренна. Вара илаш верым кычалынна. Ме Сочиш курорт жапыште толынна, сандене пачерым кычал муаш моткоч неле ыле, молан манаш гын илыме верым айлаш шерге, пачержат шагал. Ик пачерлан тылзеш 40-50 тӱжем теҥгем тӱлыман. Тыгак сай оралтым ойырен налаш куштылго огыл. Шекланенна: у пачер-влак сайжак огытыл, у пӧрт лифт деч посна лийын кертеш, тыгак йолташ-влаклан айлен илаш пешыжак огыт пу, сандене мыланна икана акак-шӱжарак улына манын ойлашат логалын.
Ме ондак уна пӧртыштӧ иленна, вара эше кок пачерым вашталтенна. Мый Москошто ик ювелир кевытыште тӱҥ ужалышылан пашам ыштенам, Сочиш ты паша денак кусненам гын, йолташ ӱдырем чонлан келшыше пашам жап эртымеке веле муын.
Ты кундем когыляннат келшен, сандене тыштак кодынна. Мый Сочиште пелашемым вашлийынам, тудо электромонтажниклан тырша, кызыт ик ияш икшывынам ончен куштена. Йолташ ӱдыремынат чыла сай, – манеш О.Звягова.
Тыштак Ольга Йошкар-Ола гыч толшо эше икмыняр ӱдыр дене палыме лийын. Марий ӱдыр-шамыч пырля каненыт, икте-весылан полышкаленыт да кызытат кылым кучат.
Мотор пӱртӱс, яндар юж
Яра жапыште О.Звягова ешыж дене у кундемым шымлен. Тыге эн йӧратыме верышт лектын, у йолташ-влакым вашлийыныт.
– Сочи мыланем моткоч келша. Тыште мардеж уке, манаш лиеш, теле леве, а кеҥежым чот шокшо огыл. Мартыште чыла ужарга, пеледаш тӱҥалеш. Кунам кумыл вола, теҥыз дек миен толам, вӱд толкыным ончем, кайык йӱкым колыштам, да чонем лыплана. Тышке илаш толмек, чурийыште чӱнча йомын, тидыже моткоч куандара.
Каныш кече годым ме Сочисе дендрарийыште, Ривьера паркыште, Тисо-самшитовый отышто тӱрлӧ ойыртематлше кушкыл-влак коклаште каналташ йӧратена. Тыгак Ахун курыкыш да «Белые скалы» каньоныш коштына. Тушто куштылгырак маршрутым эртет, тыгодым чодыра ден вӱдшуҥгалтышым шекланет, курыкысо эҥерыште йӱштылат. 2014 ийыште эртаралтше Олимпийский модмашым шарналтынет гын, Олимпийский паркыш але Красный Поляныш каяш темлем. Тушто «Ратушам» (кугу шагатан зданий «Роза Хутор курортын символжо»), тисте аллей коклаште кошташ, мурышо фонтаным ужаш лиеш, – палдара Ольга.
Кажнын – шке сомылжо
Йошкар-Ола дене таҥастарымаште Сочиште тӱрлӧ сату, кочкыш кум пачаш шергырак. Мутлан, ик сукыр кинде Йошкар-Олаште 50 теҥге шога гын, Сочиште – 150 теҥге.
– Тыште пашам ышташ тӱҥалмек, калыклан чот ӧрынам ыле, молан манаш гын мый пашам писын ыштен тунемынам, а тысе пашаеҥ-влак нигушко огыт вашке, эркын шогылтыт.
Пашадарым сезоным ончен тӱлат. Май гыч сентябрь марте Шем теҥыз воктен каналташ шуко калык толеш, сандене лектышат шукырак. А моло тылзын изиш йӧсырак.
Тӱҥ шотышто тыште еҥ-влак кусараш лийдыме погым, ужалыме (кевыт, салон) да малыме верым пуымо (унагудо, уна пачер) пашам шуктат. Тыгак обслуживающий персоналла паша вакансий шуко гын, специалист-влаклан паша вер уке, манашат лиеш, – ойла О.Звягова.
Медицине, транспорт
– Сочиште лучо, черланаш огыл. Тыште медицине нелылык шижалтеш. Икана черланенам, вашкеполыш кум шагат гыч веле толын шуын. Специалист дек тергалташ кайынет гын, шуко жапым черетыште эртарыман, врач дек логалаш талук ончыч возалтман. Страховой полисет уке гын, огытат приниматле. Сандене, оксам тӱлен, частный поликлиникылашке кошташ логалеш.
Транспорт шотыштат куштылгыжак огыл. Мыйын илыме районышто уло маршрутлан 3-4 автобус гына кудалыштеш. Тудын толмыжым раш пален шукташ огеш лий. Но Сочи мучко да ола воктене верланыше илемыш кудалыштше муниципал автобус-влак дене пайдаланаш лиеш. Адакшым пробкышто шуко ынет шого гын, электричке дене миен шуаш писынрак лиеш, – манеш Ольга.
Пашам ыштымыж годым О.Звягова шочмо кундемышкыже лишыл еҥже-влак дек ийлан ик гана коштыне. Кызыт йоча дене декрет отпускышто шинча, сандене аваже полышкалаш миен. Тудланат ты кундем келшен, ынде пел ий наре Сочиште ила, ик санаторийыште пашам ышта.
Кеч-могай у вер чолга да пеҥгыде лияш туныкта, но мыняр тудо куаным конда, мыняр у йӧным почеш… Сандене кӱлеш жапым ида вучо, шонен пыштенда гын, шонымашдам мучаш марте шуктыза.
О.Звягован альбомжо гыч налме фото-влак.