21 мартыште Шӱдымарий школышто краеведческий конференций эртаралтын. Тушто кажне класс деч ик тунемше выступатлен.
Тӱҥ шотышто тунемше-влак ешым, тукымвожым, вершӧрым шымлат. Кодшо ийын школ тоштерыште улшо экспонат-влак нерген материалым погеныт.
Тидын нерген историйым 25 утла ий туныктышо Светлана Анатольевна Амосова каласкалыш:
– Ме кажне ийын иктаж лу идалык Кужэҥер кундемыште велопоход дене лияш тыршена. 2022 ийыште йоча-шамыч дене лачак смолам лукмо заводыш миен коштынна ыле. Завод лийме верым ужынна. Памашъял карьер верыштат лийынна. Районысо памаш-влакым онченна. Тунемшына-шамыч Йогорин памашым, Йырмарий кӱсотым шымленыт ыле. Чыла тидыже варажым йоча-влаклан оҥай шымлымашым ышташ полша.
Тыгак 5-8-ше класс марте чыла тунемше тыгай шымлымаш пашам воза. Тӱрлӧ предметым да темым ойырен налеш. Моло йоча-шамыч шке проектыштым кажне ийын майыште аралат. А 9-ше классыште тунемше-влак эксперт семын колыштын шинчат, йодышым пуэдат, темлымашым ойлат.
Темым пуымеке, йоча-шамыч класс вуйлатыше дене пырля кӧмыт тыгай теме дене мом возен кертмым каҥашат. Вара ик тунемшым ойырен налыт.
А тений туныктышо-шамыч тукымвож да этнографий темым ойырен налаш темленыт. Каласыме теме дене школышто проект пашам ныл еҥ возен. 8-ше классыште тунемше Даниил Гориновын пашаже ойыртемалтше лийын. Тудо Смола заводым шымлен. Тушко кочажын каласкалымыжымат пуртен.
– Кочам Леонид Прокопьевич 65 ияш. Тудо ятыр жап охранниклан пашам ышта. Тудын ачаже Прокопий Факеевич саде Йырмарий ялна деч кандаш меҥге тораште верланыше Смола заводышто пашам ыштен. Кочамже 10 ияш годымак саде заводышко пеленже коштын. Завод 1965-ше ийла гыч пашам ыштен. Смолам лукмо паша шкешотан да оҥай лийын. Тушко кушеч пашаш коштмым пален налынам.
Икманаш, тунемше-влак ондакысе илышым шкеак шымлен кушкыт. Чын ойлат: ожнысым палыде, ончыко от кай.
Эльвира Терентьева.