Йошкар-Ола гыч Максим Чирков изинек усталык шӱлышан кушкын. Рвезе Национальный президентский школ-интернатыште фортепиано направлений дене тунемын. Вара И.Палантай лӱмеш тӱвыра да сымыктыш колледжым тунем пытарен. Кӱшыл шинчымашым Озаҥ оласе Н.Г.Жиганов лӱмеш кугыжаныш консерваторийыште налын. Эше училищыште тунеммыж годымак рвезе Э.Сапаев лӱмеш опер да балет театрыште пашам ышташ тӱҥалын. А ӱмаште М.Чирков кидышкыже семӱзгар олмеш саргуралым налын – контрактым подписатлен да СВО-ш каен.
– Илышыште тиде ошкылым ышташ амал лийын: школ-интернатыште пырля тунемме кок йолташем кечым коден ӱмаште СВО-што колен. Ме кумытын изинек пырля кушкынна, изак-шоляк гаяк лийынна. Садлан мый ӧрдыжеш кодын кертын омыл. Мутат уке, тиде ошкылым ыштыме деч ончыч шуко шонкаленам, вискаленам. Пелашем кок икшыве дене кузе лиеш, тургыжланенам. Тыге ӱмаште августышто доброволец семын контрактым подписатленам да специальный военный операцийыш порысем шукташ каенам, – палдара М.Чирков.
Максимын ачаже – военный, кугурак офицер. Эргыжын контрактым подписатлымыж нерген пален налмеке, тудынат чонжо вургыжын. Но эн чот Максимын Диана пелашыже тургыжланен. Вет тудо кок йоча дене кодын, Лёва эргыштлан кок тылзе гына лийын.
– Мом шонен пыштем, нимом ончыде, шонымашкем шуам. Диана тидым пала, умыла. Тидланак мый пелашемлан тауштем, – манеш пӧръеҥ.
Икте-весе деч посна илен огыт керт
Максим ден Диана студент годсекак ваш паленыт. Диана – Озаҥ ола гыч. Максимын училищыште тунеммыж годым конкурслаште пырля участвоватленыт, Диана шке тунемме тӧнежын чапшым арален. Но ӱдыр ден рвезе, лӱм ден ачалӱмым ваш паленыт гынат, ны саламлалтын, ны кутырен огытыл – таҥасымаш шӱлыш тидлан амалым ыштен, очыни. Жап эртымеке, нуно ик курсышто тунемаш тӱҥалыныт, коктынат Озаҥ оласе кугыжаныш консерваторийын студентше лийыныт. Тунамат Максим ден Диана кутырен огытыл. А келшаш тӱҥалыныт Марий Элыште, Э.Сапаев лӱмеш опер да балет театрыш пашаш пурымекышт. Максим симфонический оркестрыште фагот дене шоктен, Диана – гобой дене.
– Койышан, шкем утыждене йӧратыше гай койынат манын мыйын нерген Диана келшаш тӱҥалмекына. А кызыт икте-весе деч посна илен огына керт. Ик коллективыште пашам ыштена, садлан икте-весынам мут деч посна умылена манын кертам. Ик шомакым коктынат иканаште ойлена – тыгай чӱчкыдын лиеш. Кок уста еҥлан ешыште куштылго огыл, мый вашке сырем да тунамак лыпланем. Диана тидым пала да умыла, тудо эн сай пелаш, – манеш пӧръеҥ.
М.Чирковын палемдымыж почеш, оркестрыште семӱзгар дене шоктышо еҥ шинча веле да жапын-жапын семым луктеш манын шоналташ лиеш докан. Но тиде моткоч кугу тыршымаш: математикым сайын палыман, коллеге-влакым тӱткын колыштман, вуйуш пӱсӧ лийшаш, семӱзгар дене жапыштыже шокташ тӱҥалман да чарныман, чын шӱлыман да эше шуко мом шотыш налман.
Максим ятыр семӱзгарым шокта: изи да кугу тӱмыр, фагот, гобой, кларнет, фортепиано, синтезатор да молат. Но эн йӧратымыже – виолончель. Чирковмытын Милана ӱдырыштат ача-аважын корныжым тошка – Национальный сымыктыш школ-интернатыште кокымшо классыште тунемеш, скрипкам шокта.
«Тый вес айдеме лийын пӧртылынат»
– Ятыр ий семӱзгарым шоктымеке, кидышке саргуралым кучаш нелыжак лийын огыл. Ачамын службыж нерген каласкалымыж гыч военныйын илышыж нерген паленам, шкежат срочный службым эртыме годым шукылан тунемынам. Кушко да молан каем, раш паленам. Садлан, СВО-ш логалмеке, икымше кечынак мо-кузем акленам, лекше йодышым рашемденам. Мый тушко разведчик-корректировщик семын каенам. Миномёт ден автоматический гранатомёт-влак, моло артиллерийский орудий дене пашам ыштенам, координатым пуэдылынам, – каласкала пӧръеҥ.
Эн неле лийын ешыж дене ойырлаш. Южгунам тылзе наре йыҥгырташ йӧн лийын огыл. Тыгай годым Диана пелашыжын ушыштыжо, чоныштыжо мо ышталтын – шоналташат неле.
– СВО-што шке порысым шуктен толмеке вашталтынам але уке, каласаш неле. Мо-гынат вич тылзым тушто эртарыме ушышто да чонышто садак кышам коден. Тый вес айдеме лийын пӧртылынат манын, пелашем ойлен ыле. Ты ошкылым ыштымемлан ӧкынаш амал лийын огыл, мый вет тидым шке кумылын, шонен да вискален ыштенам. Тӱҥжӧ – шке обязанностьым шукташ да кеч-могай ситуацийыште чын айдеме лияш да оккӱл койышым ӧрдыжеш кодаш, – манеш М.Чирков.
Боевой задачым шуктымо годым лӱддымылыкым да патырлыкым ончыктымыжлан М.Чирковым «За боевые отличия» медаль дене палемденыт.
Максим Чирковын контрактше СВО мучашлалтмеш шуйна. Кызытеш пӧръеҥ – ешыж пелен. Милана ӱдыржылан англичан да грек йылмылам туныкта. Марий йылме нергенат ок мондо.
– Сайын кутыраш ок тӱҥал гынат, кеч йылмым умылыжо, вет ачам – марий, – ойла тудо. – Шке жапыштыже кугезе кочамлан шочмо марий йылмыже икымше тӱнямбал сар годым плен гыч утлаш полшен – марла мутланаш тӱҥалын, да тудо Россий гыч огыл, вес элын гражданинже манын шоненыт да колтеныт.
Театрышкат миен толеш. Нимом шылташ: йӧратыме пашаш уста еҥым чонжо шупшеш. Ӱшанена, вашке Максим Чирков кидышкыже саргуралым огыл, семӱзгарым налеш. Тыныс жапым чылан вучена.
М.Чирковын альбомжо гыч налме фото.