– ойла ече да йолын коштмо дене таҥасымашлаште Российын чемпионжо лӱмым 29 гана сулышо Ксения Мубаракшина.
Шукерте огыл Москошто спортивный туризм дене Российысе таҥасымаш лийын. Ӱдырамаш-влак коклаште 5-ше классан дистанцийыште кундемна гыч Ксения Мубаракшина 1-ше верым налын. Связке дене таҥасымаште К.Мубаракшина ден Е.Николаева сеҥеныт.
Спортыштат, тунеммаштат тале
Ксения Йошкар-Олаште вич шочшан ешыште кушкын. Ача-ава икшывышт дене жапым пайдалын эртараш тыршеныт. Каныш кечылаште чÿчкыдын, ечым чиен, ятыр меҥгым тошкеныт. Пӱртӱсыштӧ лийме тат ты ешыште кугун аклалтеш, нуно поснак чодыраште жапым эртараш йӧратат. Садлан Ксения изинек спортлан, тӱҥ шотышто ечылан, шӱман кушкын. Школын чапшымат арален. Ӱдыр тыгак волейболла, пионерболла сайын модеш. Икмыняр жап бассейныш коштын, физкультур дене оласе олимпиадыште шке вийжым терген. 2011 ийыште Ксениян шочмо шӱжарже спортивный ориентирований дене заниматлаш тӱҥалын. Тудо акажлан ты спорт нерген каласкален да тушко ӱжын. Ксения 2013 ийыште спортивный туризмыш толын да тачысе кече мартеаттуштак.
– Ты рӱдерыш толмекем, туризмлан да ориентированийлан жапым утларак ойыренам. Икмыняр тат гыч таҥасымашлашке ушнаш тӱҥалынам. Изирак сеҥымаш-влак чонем куандареныт. Икымше кугу стартем Москошто лийын. Тушто юниор-влак коклаште сеҥенам. Тунам ты радамыш ушненам веле ыле. Мыланем кугурак, опытан спортсмен-влак дене таҥасаш логалын. Тыштыже мыланем спортивный ориентирований дене заниматлыме опытем полшен манын шонем. Содыки кугу стартыште шкем кугу кӱкшытыштӧ ончыкташ куштылгыжак огыл. Тылеч вара утларак, сайынрак ямдылалташ да куржталаш тӱҥалынам. 2015 ийыште Российын чемпионатыштыже спорт мастерыш кандидатлан нормативым шуктенам, да 2016 ийыште мыланем кандидат лӱмым пуэныт, – палдарыш Ксения.
Ӱдыр Йошкар-Оласе 29-ше номеран школышто тунемын. Тылеч вара Волгатехысе прикладной информатике дене экономистлан шинчымашым налын. Школымат, вузымат «отлично» тунем пытарен. Магистратурышто туныктышо специальностьым налын.
29 гана чемпионко
Ксениян палдарымыж почеш. спортивный туризмыште ече дене да йолын коштмо, курыкыш кӱзымӧ, имне дене кудалыштме, вӱдыштӧ ийме йыжыҥ-влак улыт. Ӱдыр ече дене да йолын коштмо йыжыҥыштыже шуаралтеш. Тачысе кечылан Ксения Российын чемпионкыжо лӱмым 29 гана сулен, 2022 ийыште тӱнямбал чемпионко лийын, спортивный туризм дене спорт мастер. Кызыт кугурак ийготан спортсмен-влак коклаште таҥаса. Спортышто тудо ынде шагал огыл шуаралтеш.
«Ийгот ешаралтме дене кугу таҥасымашке лекташ нелырак але уке?» – йодым тудын деч.
– Мутат уке, личный илышлан, ешлан, пашалан жапым ойырыман. Самырыкрак годым утларак тӱткыш содыки спортлан лиеш. Кызыт мый пашам ыштем, тренировкылан жап чӱдырак гынат, кажне кечын ечым чияш тыршем, – мане Ксения.
Тренерлан ыштен
2018 ийыште туныктымо да тренироватлыме «Корта» базе пелен ече дене куржталаш йӧратыше-влаклан ешартыш шинчымашым пуышо «Азимут» рӱдер почылтын. Тудын материально-технический базыже поян. Тыгак тыште спортсмен-влаклан заниматлалташышт полигоным лӱмын келыштарыме. Икманаш, шуаралташ сай йӧным ыштыме. Сезон-влак коклаште Ксения спортын тӱрлӧ видыштыже шкенжым шуараш тырша, тидланже фитнес рӱдерыш коштеш. Кугурак старт-влаклан ямдылалтме годым техникылан, куржмылан утларак тӱткыш ойыралтеш манын каласыш.
Ксения тыгак тренерлан вич ий тыршен. Изи ньога-влакым ече дене куржталаш туныктен. Кызыт «Азимут» рӱдерыштак директорын туныктымо да воспитатлыме паша шотышто алмаштышыжлан ышта.
Ончылно – Российын чемпионатше
Кызыт Ксения Российын чемпионатшын тӱҥ йыжыҥжылан кыртмен ямдылалтеш. Тудо 20-27 мартыште Петрозаводск олаште лиеш.
– Эртыше стартыште моло регионласе спортсмен-влакын ямде улмыштым ужаш йӧн лийын. Тидыже мыланна эшеат сайынрак ямдылалташ, улшо экшык-влакым тӧрлаш полшышаш, – шонымашыж дене палдарыш чемпионко.
«Тыглай да профессиональный спортсмен-влакын ямдылалтмыштат ойыртемалтеш?» – йодым тудын деч.
– Чын. Профессионально заниматлыше спортсмен-влаклан план ышталтеш. Тудын почеш нуно нормативым шуктышаш, иктаж кӱкшытыш шуаш тыршышаш улыт. Сай результатыш шуаш шонымаш уло гын, спортсмен тидлан чыла ышта. Сандене вуйышто тидым ончылгоч программироватлыман.
– Спортсменын илышыже тӱрыснек тренировко дене кылдалтын. Иктаж гана кечыгут канышаш ыле манме шонымаш лийын мо?
– Чыным каласаш гын, тиде мыйын эн кугу шонымашем. Юниор, кугурак-влак коклаште эреак сай результатым ончыктенам. Очыни, шкемын гай спортсменым вучем, садлан алят кугу стартлашке лектам да виемым тергем. Адакшым мыланем тиде куштылгын пуалтеш, мый шканем ӱшанем. Спорт ушлан, капкыллан пайдале, сандене тудын дене кылым кучыман, а каналташ але шуына.
Ончыкыжым Ксения спортын ты видыштыже икшыве-влакым шуараш шона. Профессионал спортсмен-влак мом кочмым да йӱмым эреак эскерат манын палемдыш. Сай качестван, витаминлан поян кочкышым кочкаш тыршат мане. Ӱдырын ойлымыж почеш, айдемын илышыже – шкенжын кидыштыже. Сандене могай тудо лийшашым, шкеже ойыра.