Эстраде аланыште у мурызо-влак койын ешаралтыт. Кажныже ойыртемалтше, сылне йӱкан, талантан. Таче тендам Юрино район Йӱркӹнӓ посёлкын ӱдыржӧ Ида Топорова дене палымым ыштена. Кызыт тудо Марий Эл мучко турым эртара.
Икымше ошкыл
Йӱркӹнӓ кыдалаш школышто 1-ше классым тунем пытарымек, Ида аваж дене Йошкар-Олаш илаш кусненыт, да ӱдыр 10-шо номеран школышто шинчымашым поген.
– Ял илышым ола илышлан вашталташ да тыште тунемаш мыланем моткоч нелын чучын. Лач муро аланыште шуаралтмаш чонем лыпландарен. Авамын каласкалымыж почеш кутыраш тунеммем годымак мураш тӱҥалынам. Тудак мыланем Палантай лӱмеш тӱвыра да сымыктыш колледж пеленысе йоча сымыктыш школыш тунемаш пураш темлен. Ты школышто мурым чот йӧратен шынденам. Туныктышем Людмила Владимировна Микушкина мыйым тӱрлӧ конкурсыш ямдылен да шкежат пырля икымше гана конкурслаш лекташ тӱҥалын.
Ик эн волгыдо шарнымаш – тиде «Рождественская звёздочка» конкурс. Тунам мый 12 ияш лийынам. Икымше кечын выступатленна, а эрлашыжым сеҥыше-шамычлан пӧлекым кучыктеныт. Тунам чыла участникым суапландареныт, лач мый шкетын пӧлек деч посна шогенам, шинчавӱдемат толын, чыла деч удан муренам манын шоненам. Но арам шортынам – мыланем Гран-прим пуэныт да кнопкан телефоным кучыктеныт.
Шарнем, икана репетиций годым Людмила Владимировнан туныктышыжо мыйым ончаш толын да каласен: «Сцене тыйым йӧрата, тыят тудым йӧраташ тырше». Тиде ойым ӱмырешлан шарнен кодынам, – ойла Ида.
Ӱдыр, 14 ийым темымекыже, каныш кече годым выпускнойлаште мурен, 16 ияшыж годым тӱрлӧ кафеште да рестораныште выступатлаш тӱҥалын. Тыге пашадарымат ыштен налын, опытымат поген.
Йоча сымыктыш школым йошкар диплом дене тунем пытарен. Вара Озаҥысе кугыжаныш тӱвыра институтысо вокальный отделенийыш бюджетный верыш, а тушто кок вер гына лийын, тунемаш пурен. Вес кундемыште тудлан йӧсын чучын, сандене Марий Элыш пӧртылын.
– Тыште Стас келшыме рвезем дене ешым чумыренна. Тудо предприниматель, тыгак муро аланыштат тырша. Икымше йоча шочмек, МарГУ-со Калыкле тӱвыра да тӱвыра кокласе коммуникаций институтышто тунемынам. Пелашемын командировкыш чӱчкыдын кудалыштмыжлан, вес вере илаш куснымыланна кӧра университетым кодаш логалын
Студент годым «Универвидение» калык муро проектыш ушненам. Тыште палыме еҥ-влак жюриште лийыныт, тӱрлӧ кундем гыч участник-влак толыныт. Сеҥышыш лектам манын, ӱшаненам, сандене тургыжланен омыл. Тыгак тӱнямбал, Российысе ятыр мероприятий ден конкурсышто, «Новая звезда» Российысе телевизионный конкурсышто участвоватленам., – палемда мурызо.
Мурылан мутым воза
Ида икымше почеламут корно-влакым эше школ деч ончычак возаш тӱҥалын. Келшыме шомак-влак вуйышкыжо толыныт гын, нуным вигак кагазыш серен коден.
– 12 ияшем годым авам синтезаторым налын пуэн, йолташ ӱдырем-шамыч дене пырля концертым чӱчкыдын ончыктенна. Ик ӱдыр синтезаторым шоктен, весе – гитарым, а мый муренам. Ме шоненна, пуйто кумдан палыме мурызо-влак улына.
Кугурак лиймек, муро дене кылдалтше видео-влакым соцкылыш лукташ тӱҥалынам, тыге мыйым диджей-влак шекланеныт. Тунам мутым коден, сем ден йӱкым вашталтен мурымо моткоч вияҥын ыле, тыге ик диджей дене кылем пеҥгыдемын. Мый тудлан полшенам, а тудо мыйын муремлан аранжировкым ыштен. Тыге 24 ияш улмем годым икымше мурем лектын. Тӱҥалтыш жапыште муро-влак илышем дене кылдалтын огытыл ыле. Вара еш темылан пӧлеклалтше муро-влак шочаш тӱҥалыныт. Мира ӱдыремланат «Песня дочке» мурым «шочыктенам» да тудым, утларак еҥ колыштшо манын, соцкылыште вераҥденам, – каласкала ӱдыр.
Ида «Песня дочке» мурылан клипымат ыштен, тушто Марий Эл гыч 33 ава ден икшывыже сниматлалтыныт. Тыгак Стас пелашыж дене пырля Марат эргыштлан «Послание сыну» мурым «шочыктеныт».
– Палем, мыйым колыштшо-влаклан еш нерген теме утларак лишыл. Сандене авамлан мурым пӧлеклаш шоненам ыле. Изиэм годым ача ден авам ойырленыт, ачам дене шагал кутыренна. Лач тиде шонымаш вуйыштем тунам пӧрдын да ача нерген муро шочын. Возымеке, авамлан ончыктенам, тудо чот йывыртен, вет тиде муро гоч мый теве мом каласынем: «Кеч-могай амаллан кӧра лишыл еҥ дене сыренда гын, тудын дене вигак сӧрасаш тыршыза, уке гын вара йӧнжат огеш лий». Ачам муремым колыштын, мокталтен, кызыт пеҥгыде кылым кучена, – ойла мурызо.
Ида еҥ-влакланат мурым воза. Тылзылан кандаш мурым серен кертеш. Ӱдырын чылажге 13 мурыжо уло да 50-60 наре мурым йодмо почеш возен. Тудын деч Йошкар-Ола, Шупашкар, Озаҥ, Моско, Санкт-Петербург, Краснодар олала, эсогыл Хорватий да Германий гычат ямде текстым йодыт.
И.Топорован мурыжым палыме еҥ-влакын страницыштат колышташ лиеш ыле: Артур Пирожковын, Полина Гагаринан, Анна Хилькевичын, Оксана Самойлован.
Марий Эл мучко тур
Ида ден Стас пелашыже Йошкар-Олаште илат да Марий Эл мучко турым эртарат,19 населённый пунктышто выступатлаш палемденыт.
– Стасын у шонымаш эре лектеш, а мый нуным илышыш шыҥдарем. Эн ончыч тур шотышто шуко мутланенна, куштызо-влакым кычалынна. Программына 18 муро гыч шога. Мый шке муремым йоҥгалтарем, тыгак ончыч конкурслаште кучылтмо мурымат ешаренам. Советскийыште, Шернурышто, Кужэҥерыште, Звениговышто, Юриныште, Козьмодемьянскыште лийынна. Тиде тур мыланем моткоч шуко вийым пуа, ончыкшымат эше чотрак тыршаш да у йӧным кучылташ кумыл лектеш, – каласкала мурызо.
Ида умбакыжымат мураш да мастарлыкым нӧлташ шона. Йӱкшӧ тудын моткоч сылне. Сандене ончылно сеҥымашла шуко лийыт манын ӱшанена.