Рӱдолаште эртыше Пеледыш пайремыш тӱрлӧ кундем гыч тале кидмастар-влак погыненыт ыле. Икте тӱрла, весе корзиҥгам пидеш, кумшо куэ кумыж дене тӱрлӧ арверым ыштылеш. Кажныжын сатужо ойыртемалтше. Медведево район Кыдал Озакъял гыч уста тӱрлызӧ Лидия Вениаминовна Кудрявцева солыкым, нершовычым, марий тувырым, сӧрастарышым, марий курчакым ышта.
Ты кидмастарын пашажым эртен каяшат огеш лий. Садлан сатужо йыр пӧрдшӧ, налаш шонышо-влак ятырын улыт ыле. Поснак изи марий курчакше-влак кумылым налыныт, моткоч моторын койыныт. Тудым кидмастар ынде кокымшо ий ыштылеш. Изи ӱдыр-влаклан шер дене погымо тӱрлӧ резинкыже куандарен.
Лидия Вениаминовна – У Торъял кундемын ӱдыржӧ. Еш пиалым тудо Медведево районышто верештын. Йошкар-Оласе ик заводышто пашам ыштен, ынде ятыр ий Республикысе кутырымо патологий да нейрореабилитаций рӱдерыште санитаркылан тырша.
Яра жапшым кидпашалан ойыра. Тудо изинек тӱрлаш кумылан кушкын. Вынер дене марий тувырым ямдыла. Марий орнаментан закладке-влакымат ыштылеш. Кидмастар кажне тӱрым шот да рат дене кучылт мошта, кажныжын значенийжым пала.
– Мыйын ковам, авам тӱрлызӧ лийыныт. Ты мастарлык ава шӧр денак куснен, шонем. Изиэм годым уло ялге, ик пӧртыш погынен, чон канен, тӱрлат, мурен шинчат ыле. Тидым ужын кушкынам. Кызыт мыланем ты паша келша. Кидпашам ыштен, чонлан моткоч ласка.
Мый ожнысо семынак «левосторонний» вышивкым кучылтам. Тувырлан материалым шкеак налам да чыла кид дене тӱрлем. Ик тувырым тӱрлаш пел ий кӱлеш. Пеш кужун шинчылтман, тыгодым йодшо-влакат шукын улыт.
Тӱр тӱрлӧ уло. Шукыж годым кечым ончыктышо тӱрым кучылтам. Тудо поро илышым, поро кумылым почын пуа. Ӱдырын, марлан лекше ӱдырамашын, шоҥгыеҥын тувырышт икгай огытыл, нунылан посна тӱрым кучылтман. Рвезе-влакланат посна узорым пуртыман.
Кугу марий курчак-влакым ятыр ий ыштем. Иктаж 100 нарым ямдыленам. Тудым налше-влак эре улыт. Кызыт курчакшым муаш пеш йӧсӧ. Вашке пугомыля гыч ышташ тӱҥалаш веле кодеш, – мане Л.Кудрявцева.
Лидия Вениаминовна тыгак марий сӧрастарышым, шӱшерым да молымат ыштылеш. 2017 ийыште шер дене резинкым ышташ тӱҥалын. Кажне шержым шотлен, имышке тушкен, тудо тӱрлӧ мотор резинкым ямдыла. Иктым ышташ ик шагат жап кая. Кызыт шерлан ак шергештын. Сандене тудо утларакшым марий тӱр дене шинчылтеш.
Уста еҥын ӱдыржӧ-влакат авашт гай мастар кидан улыт. Ӱп оҥго-влакым, шер гыч тӱрлӧ арверым ыштат.
Лидия Вениаминовнан пашаже-влакым тӱрлӧ конкурсышто аклыме. 2012 ийыште «Марий вургем пайрем унала ӱжеш» фестиваль-конкурсышто «За сохранение национальной традиции» номинацийыште посна приз дене палемдалтын. 2015 ийыште тиде фестивальыштак «Реконструкция этнографических костюмов и традиционных технологий изготовления» номинацийыште ойыртемалтын.
Ӱмаште «Творцы и хранители» регион-влак кокласе фестивальыште тудо 1-ше верым налын. Йошкар-Олаште эртыше «Оглянись на предков наших» фестивальыште тудо 1-ше верыш лектын. Да шуко районысо, республикысе конкурслаште шкем терген.
Марий тӱвыра рӱдер дене кылже моткоч пеҥгыде. Ӱжмышт почеш тӱрлӧ пайремыш ушна.
Лидия Вениаминовнан марий тувыржым кундемыштына веле огыл, Москоштат йодыт. Ончыкылан нунылан марий тувырым ышташ ямдылалтеш.
