Марий Эл Республикын рӱдолаже Российысе исторический ола радамыш пурталтын. Тиде сылне вершӧр Изи Какшан эҥер сер воктене верланен. Айста тудын дене палыме лийына.
Историйна
Чарла маналтше оланан шочмыжо XVI курымышто марий калыкын Руш кугыжанышыш ушнымыж дене кылдалтын. 1584 ийыште Руш кугыжа Фёдор Иоановичын кӱштымыж почеш Изи Какшан эҥер серыште, сип чодыра коклаште, орым чоҥеныт. Тиде орлан Царёв город на Кокшаге лӱмым пуэныт. Тудо эн ондак пу пырдыжан тыглай военный авыртыш гына лийын. Жап эртыме семын военный сомылжым шуктымым чарнен, кидпаша да ужалыме рӱдерыш савырнен. Кужу жап тиде верыште ик кӱ пӧртат лийын огыл. 1696 ийыште шучко пожар пу дене ыштыме шуко оралтым пытарен, но ола угыч чоҥалтын. Тыште илыше-влак утларакшым сонарыш коштыныт, колым кученыт, мланде пашам ыштеныт.
У сынан
Пытартыш коло ий жапыште рӱдолана архитектур шотышто кугун вашталтын. Сандене кундемыштына шочын-кушшо да лач тынар ий утла тыште лийдыме еҥже ожнысо Йошкар-Ола дене таҥастара да пален налашат йӧсӧ манеш.
Йошкар-Олаште император жапысе лӱмлӧ еҥ ден писатель-шамычлан, тыгак пырыслан да моло тӱрлӧ памятникат улыт.
Изи Какшан эҥер серын моторлыкшо, ола уремласе сылне фонтан-влак тыште илыше-влакым гына огыл, уна-шамычымат куандарат. Тыгак оланам Москосо Кремль гаяк шкенан Чарла кремльна, Брюгге ден Амстердам семынак Европысо стильлан келыштарыме набережный-шамыч, Диснейлендысе замок але Нойванштайн замок семын койшо Курчак театр, Патриарший площадьыште чоҥымо «12 апостол» манме комплекс да моло полатат сылнештарат.
Курчак театр ваштарешак «Йошкар-Ола» манын возен шындыме да марий орнамент дене сӧрастарыме архитектур объектым шукертак огыл вераҥдыме. Тудын воктене кажне еҥ фотокартычкым ышташ тырша.
Йошкар-Ола – республикнан экономике, тӱвыра да шанче рӱдерже. Тыште ятыр мотор пӧрт ден у микрорайон-влак чоҥалтыт. Тошто черке-влакым уэмдыме, умат нӧлтымӧ. Шуко спорт объект, сквер ден парк ышталтыныт. Вашке калыклан у жаплан келыштарыме «Марий паркна» лиеш. Кызыт тудо марий тӱран капкаж дене торашке волгалтеш.
Памятник
Брюгге ден Амстердам набережныйла дене ошкылшыла, Благовещенский ден Воскресенский соборлам, Троицкий ден Елисавета Фёдоровна лӱмеш часамлам, Гогольлан, Пушкинлан да тудын Онегин геройжылан, славян азбукым ыштыше Кирилл ден Мефодийлан памятник-шамычым ужына. А Чарла кремль воктене олам негызлыше кугыжа Фёдор Иоановичлан памятникым вераҥдыме.
Рӱдӧ парк покшелне 2008 ий годсек марий калык дене кылдалтше «Илыш пушеҥге» композиций моторлана. Тушто марий вургеман самырык, кокла ийготан да шоҥго пӧръеҥ-влакын марий семӱзгарым (кӱслем, тӱмырым да шиялтышым) шоктымыштым ончыктымо.
Парк деч тораштак огыл Национальный художественный галерей, «Царь-пушка» исторический памятник, М.Шкетан лӱмеш Марий драмтеатр, Э.Сапаев лӱмеш опер да балет театр, олан символжо семын ончыкталтше «Йошкин пырыс» памятник, С.Г.Чавайн лӱмеш книгагудо улыт.
А чумыр Йошкар-Олам ончалаш шонеда гын, Рӱдӧ паркыште верланыше «Колесо обозрения» аттракцион дене пайдаланаш темлена. Вет 40 метр кӱкшыт гыч вершӧр эше моторын да вестӱрлын коеш.
Олан 9-ше микрорайоныштыжо, П.П.Глезденёв лӱмеш саклымверыште, марий тӱран вес арт-объект уло. Тудым Марий Элын 100 ияш лӱмгечыжлан пӧлеклыме. Арт-объектыште республикын 14 район да 3 олан лӱмыштым возымо. Тидыже Йыван Кырла уремыште верланен.