Йоча йыр улшо тӱням шке семынже ужеш, шижеш да умыла, маныт. Ты амал денак, очыни, кызыт тӱнямбалне кумдан палыме изобретений-влак шочыныт, нуным лачак йоча-влак шонен луктыныт.
- XVIII курым тӱҥалтыште 11 ияш Бенджамин Франклин ластым шонен луктын. Рвезе ийын моштен огыл улмаш, сандене кидышкыже да йолышкыжо пу дене ыштыме настам пижыктен. Кугурак лиймекыже, тудо молниеотводым, одометрым, бифокальный шинчалыкым, янда гармоникым да лӱҥгалтше креслом шонен луктын.
- Кум ияшыж годым сокыр лийше Луи Брайль кучылтын пален налаш лийме (тактильный) военный код-влакым (тыгай код дене сӧй пасушто пычкемыш годым кредалмаш годым пайдаланат) шымлаш йӧратен. Тиде шинчымаш рвезым 15 ияшыж годым парня дене шижын лудаш лийме шрифтым шонен лукташ таратен. Кызыт тыгайым Брайльын шрифтше маныт.
- 14 ияш Дмитрий Резников космонавт-влаклан пӱйым мушмо щёткым шонен луктын. Щётко шкеак пастым изин-изин «пуа» да мушкылтыш лавырам мӧҥгеш шкеак поген налеш. Сандене пӱйым мушмо годым вӱд ок кӱл.
- 1930 ийыште 16 ияш гимнаст Джордж Ниссен батутым шонен луктын. Тудо юж гимнаст-влакым эскерен, купол йымалан шупшын шындыме аралыше сетьым ужын. Вашке шкеак пеҥгыде кӱртньӧ конструкциеш армийысе тентым шупшын шынден
- 15 ияш Жозеф-Арман Бомбардье издерыш шке ыштыме пропейлеран моторым пижыктен, тыге снегоход ден мотонарт-влак «шочыныт»
- 15 ияш Альберт Садакка электросатум ужалыше ача-аважлан кевытым сӧрастараш темлен: волгалтше наста-влакым черет дене пижыкташ да сакаш. Кызыт тыгайым ме гирлянде манына.
- Икана 6 ияш Роберт Пэтч ачаж деч модыш машинам налын пуаш йодын. Ача эргыжым кевытыш намиен, но икшывылан тушто нимо келшен огыл. Тунам ача эргыжлан келшыше машинам сӱретлен ончыкташ темлен. Тыге 1936 ийыште кевытлаште модыш самосвалым ужалаш тӱҥалыныт.
- Францийыште илыше Шарль Сориа химийым йӧратен. Икана тудо пу пашкарым горючий вартышыш чыкен луктын, коштен да фосфорым йыгыман пырдыжеш удыралын. Шырпым ыштышылан Фридрих Камерерым шотлат гынат, тиде фактым мондыман огыл.
- Куд ияш Амелия вентиляторан вилкым шонен луктын. Тыге кочкышым йӱкшыктараш манын, пуымо ок кӱл – вилке тидым шке ышта.