Шукерте огыл Грозный оласе «Крепость Грозная» автодромышто кольцевой гонкын иктешлыше йыжыҥже, Российын чемпионатше ден элнан кубокшо верч таҥасымаш-влак эртеныт.
Тушто Марий Эл гыч Николай Калинин вийжым терген. Спортсмен Российын кубокшын ший призёржо лийын (кум тӱрлӧ дистанцийыште сеҥен). Тудын моштымашыжым аклен, «LADA Sport» компанийым вуйлатыше В.М.Незванкин Николайлан у LADA Granta Sport автомашина деч сравочым кучыктен.
Икымше гана – куд ияш
– Мый изинек автоспортлан шӱман кушкынам. Ачамат ты спортлан кумылан, садлан тудын дене пырля чӱчкыдын автогонко-влакым ончаш кугу олалашке коштынна, тыгак квадроцикл, мотоцикл да моло транспорт дене кудалыштынна.
Куд ияшак икымше гана спортивный автомашинаш шинчынам. Но тынар ияш икшывым таҥасымашлашке эше пуртен огытыл. Регионысо таҥасымашлашке шым ий гыч ушнаш лийын. Садлан идалык гыч шкенан кундемыштына Медведево район Имэҥерыште (Крутой Овраг) икымше гана кудалыштынам. Тунам «Ока» автомашина дене таҥасенам, – мутланымашым тӱҥале Н.Калинин.
«Изи йочалан спортивный автомашинаште шкет шинчаш лӱдыкшӧ лийын огыл мо?» – йодым тудын деч. Вашмут тыгерак йоҥгыш:
– Тушто нимогай лӱдыкшӧ лийын огеш керт. Кабине кӧргыштӧ чыла петырыме, спортсменым тӱрлӧ ремень дене пижыктыме, адакшым гонкылан келыштаралтше вургемым чийыме.
Н.Калинин тунам шкеж деч кок-кум пачаш кугурак рвезе-шамыч дене таҥасен. Садлан сеҥаш тӧчымӧ нерген ушыштат лийын огыл, манеш. Тӱҥжӧ – Николай шкенжым ты спортышто терген ончен. Тыге автогонкым эшеат йӧратен шынден. Ончыкыжым сай результатыш шуаш манын, шуаралташ, тунемаш, литературым лудаш тӱҥалын. Сеҥымаш индеш ийым темымекыже толын. А 11 ияш улмыж годым Марий Элын чемпионжо лӱмым сулен. Тылеч вара рвезын карьерже кӱшкӧ веле нӧлталтын: ятыр медаль да кубок-влак дене пойдаралтын. Кушмо семын «Ока» автомашинам «Калиналан» вашталтен. Николай автогонкысо тӱрлӧ дистанцийыште вийжым терген. Тудым кызытат универсальный спортсменлан шотлаш лиеш. Рвезе ралли-кросс, картинг, авто-кросс, ледовый да кольцевой гонкылаште таҥаса.
Ачаже – пример
2018-2019 ийласе тургымышто Николайын ачаже – Владимир Михайлович Калинин Российын спорт мастержылан нормативым шуктен. Марий Элыште тудо ты спортышто тыгай лӱмым сулышо икымше еҥ. Тылеч ончыч СССР-ын спорт мастерже-влак веле лийыныт. Владимир Михайловичым ты спортыш школ годсо йолташыже конден, а Николайым – ачаже. Садлан пилот тудым эреак пример шотеш шында.
Кажне ий лектышан
2019 ийыште Н.Калинин Российын кубокшо верч таҥасымаште ралли-кросс дисциплиныште вийжым терген. Тушто тудо эн изи участник (12-13 ияш) лийын. Идалык гыч тыгаяк таҥасымашыште вице-чемпион лӱмым налеш, 2021 ийыште адакат тыгаяк статус ешаралтеш. 2022 ийыште Российын чемпионатыштыже вес дисциплиныште таҥаса. Спортсменын ойлымыж почеш, тудыжо картинг дене ӱчашымаште ик эн топовыйлан шотлалтеш. Тыгодымак ралли-кросс дисциплиныште Российысе автомобильный федерацийын кубокшо верч кудалеш. Тушто тудо чылам ончылта да чемпион лиеш.
Тылеч вара рвезе юниор-влак гыч кугурак-шамыч коклаште таҥасаш тӱҥалеш. Икымше гана телымсе гонкылаште вийжым терга. 2024 ий спортсменын карьерыштыже эшеат лектышан лиеш. Рвезе ледовый гонко дене Российын чемпионжо, Российын кубокшо верч таҥасымаште автомобильный гонко дене вице-чемпион лӱмым налеш. Ик таҥасымаш, весе, кумшо… Рвезе, чынжымак, нунын дене ила. Тений кеҥежым Н.Калинин спорт мастерлан нормативым шуктен. А мыняр тидлан чытыш, ӱнар, вий кӱлыт?!
Ямде лийман
Марий Элыште пилот-шамычлан тренироватлалташышт утыжым шуко йӧным келыштарыме огыл. Садлан Николай пошкудо Татарстан кундемыш, Сочи да моло кугу олалашке кудалыштеш. Тренерже – Дмитрий Александрович Брагин.
– Спортсмен улат гын, шкендым физически да морально шуарышаш улат. Автоспортышто тӱҥжӧ – сайын да чын шӱлыман. Мутлан, 40 минут кудалат, ты жапыште автомашинан салонжо моторлан да моло шапаш-влаклан кӧра 70 градус марте ыра, а кудалме годым окнам почаш огеш лий. Эше уремыште 30-35 градус шокшо лийже, тыгодым, пилотын организмжылан кугу нагрузко ышталтеш, кап-кылыште вӱд шуко пуча. Садлан сайын шӱлаш тунеммылан кугу тӱткышым ойырыман. Кроссым куржталман, скакалке дене тӧрштылман, шкем кучен мошташ тунемман, литературым лудман, – каласкалыш рвезе.
Механик – эн ӱшанле еҥ
Таҥасымашлашке пилотым эреак механик ужата. Вет тудо транспортлан тӱрыснек мутым куча. А гонкышто чылажат лийын кертеш: болт лектын возеш, мотор чагына, орава рончалтеш…
– Кажне кудалыштмаш деч вара машинам тергена. Вет эреак иктаж-мом да чоткыдемдыман, пӱтырыман, ачалыман. Мый механик Иван Петрович Гордеев дене пырля индеш ий пашам ыштена. Ты сферыште тудо кундемнан ик эн тале мастаржылан шотлалтеш. Тудын пелен шкемым лӱддымын, ӱшанлын кучем. Кудалме годымат ласкалыкым шижам. Кидшат тудын шӧртньӧ, чылажымат писын шотыш конда. Иван Петрович деч шкежат шукылан тунемынам. Садлан илышыштем тыгай еҥын улмыжо мыланем моткоч шерге, – ойла Николай.
Кызыт пилот Йошкар-Оласе аграрный колледжыште автомеханиклан тунемеш. Тыгак еҥ-влакын йодмышт почеш тӱрлӧ олашке тренироватлалш коштеш. Пытартыш гонкышто сеҥен налме автомашинаже Тольяттиште шога. Тушко тудо лӱмын тренировкыш кудалыштеш. Ончыкылыклан спортсменын ятыр шонымашыже уло, ик эн кугужо – кӱшыл профессионал шинчымашым налаш. А спорт тудын илышыштыже эреак лиеш, мане. Садлан кӧ тудын илышыжым эскера, автоспортлан шӱман гын, чылажымат соцкылыште рвезын лаштыклаштыже эскерен кертеш манын палдарыш. Самырык тукымланат шке тыланымашыжым ойлыш:
– Спортым йӧратыше, шонымашке шуаш тыршыше, йолымбалне пеҥгыдын шогышо лийза. Чонлан келшыше пашам ыштыза, иктаж-мо лектын огыл, нигунам пел корнешо чарнен ида шогал. Шарныза – чылажат ончылно. Айдемын лектышыже тыршымаш гыч шога.
Рвезын альбомжо гыч налме фото-влак.