Марий Эл Республикысе Калык усталык да тӱвыра ден каныме паша шотышто шанче-методике рӱдерын калыкле тӱвыра-влак пӧлкажым чолга рвезе Максим Алгайкин вуйлата. Тыгак тудо проектный офисыште полышкала. Рвезын шуктымо пашаж нерген пален налаш манын, самырык специалист дене вашлийын мутланышна.
У вашталтыш
Проект офисын командыж дене ятыр пайдале проектым возат, яллаш семинарым эртараш коштыт, у сынан пайрем ден конкурсым «шочыктат». Ты проект офислан кӧра «Российын кечыже», «Калык вургем пайрем унала ӱжеш» мероприятийлаш калык уло кумылын ушна.
– Ме кугыжаныш программе, Калык усталык рӱдерын планже почеш пашам ыштена, тыгак район-влаклан методике могырым полышым пуаш тыршена. 2025 ийлан могай мероприятийлам эртараш планым ямдыленна.
2025 ийыште Сеҥымаш кечылан пӧлеклалтше «Салют Победы» кугу пайрем лиеш. Январь гыч апрель марте районла гыч коллектив-влак Йошкар-Олаште Сеҥымашын ХХХ идалыкше лӱмеш тӱвыра полатыште изирак концерт программе дене выступатлат, а 7 майыште, чыла номерым иктыш чумырен, кугу да чапле концертым ончыктена. Кажне районын кураторжо уло. Тудо коллектив-влак дене пашам ышта, кӱлеш полышым пуа. Мый, мутлан, Юрино да Курыкмарий районла дене кылым ыштем, – палдара М.Алгайкин.
Тыгак тудлан Российысе финн-угор калык-влак ассоциацийын самырык-влак ушемжым вуйлаташ ӱшаненыт.
– 2025 ий августышто икымше гына Самырык-влаклан форумым эртарена. Тушко тӱрлӧ кундем гыч самырык еҥ-влакым чумырена, тургыжландарыше йодыш шотышто мутланаш йӧн лиеш, – мане рвезе.
Максим шке марий калыкшым моткоч йӧрата да пагала. Тидлан самырык-влакымат шӱмаҥда. Иктаж мероприятийыш ушна гын, пеленже чолга ӱдыр-рвезе-шамычымат эре налеш.
– 4-5 июльышто Мордовий Республикын рӱдолаштыже, Саранскыште, Лидерствын национальный школжо эртен. Тушко каяш марий делегацийым погенам. Ты школышто калык-влак кокласе кылым арален кодымылан, пеҥгыдемдымылан, шочмо йылмын вержылан, тӱвырам вияҥдаш IT-технологийым кучылтмылан кугу тӱткыш ойыралтын. Чыла тиде самырык тукымлан моткоч пайдале лийын. Тыгак ме шуко мурен-куштенна, моло участник-влаклан шке марий койышнам ончыктенна.
Тылеч посна уста ӱдыр-рвезе-шамыч дене Красный Стекловар интернат-пӧртыш миен коштынна, тушто илыше-влаклан изирак концертым ончыктенна.
Марий тӱвырам да йӱлам арален кодаш лиеш тунам, кунам самырык тукым дене пашам ыштет. А тидым шке пример гоч ончыктыман, – мане рвезе.
Калык дене пырля
М.Алгайкин шочмо кундемжымат огеш мондо. Кажне каныш кечылан мӧҥгыжӧ миен толаш тырша. Тудо Морко район Красный Стекловар посёлкышто шочын-кушкын. Ты самырык еҥым кажныже тушто пала да пагала, поснак йоча-влак Максимын толмыжым вучат, вет рвезе-влаклан тӱрлӧ модышым эртара, ече дене чодыраш пырля миен кошташ жапым муэш.
– Шукерте огыл Красный Стекловарыште Кужер школышто тӱзатыме краеведческий тоштерым пайремлын почынна. Тоштер тӱрлӧ тематический зонылан шеледалтын, кажныштыже посёлкым вияҥдыме йыжыҥ—влак нерген каласкалалтеш. Тыгак тысе янда промышленность дене кылдалтше материал-влак тоштерыште посна верым налыт. Тӱҥалтыште ты пашам тарваташ моткоч неле ыле, шуко еҥ умылен огыл, а лектышым ужмеке, шонымашыштым вашталтеныт, полшаш кумылышт лектын.
Морко район администрацийын, туныктымо пӧлкан полшымышт дене школ стадионым уэмденна. «Верысе инициативе» программе почеш шӱгарлам тӱзатенна, Кугу Ачамланде сарлан пӧлеклалтше памятникым ыштенна, воктенысе кумдыкым паркыш савыренна. Икманаш, тӱшка вий дене шочмо посёлкынам сӧрастарена, – ойла Максим.
Ӱшан дене ила
Самырык еҥ Юмылан чот ӱшана. Индеш ияш гычак книгагудышто эртаралтше эр да кас пелештымашке ушнен.
– Ондак еҥ-влак верысе черкыш коштыныт, тудын йӱлымекыже, яра вер веле кодын. Ял калык ден администрацийын часамлам ышташ шонымаш лектын. Тыге ял калыкым тарватен, ты пашалан пижынна. Кызыт часамлаште кугу пайрем годым юмылташ погынена.
Тений посёлкыштына икымше гана Крестный ходым вашлийынна. Ончыч тудо мемнан деке пурен огыл, сандене тиде вашталтыш кугу куаным конден, – мане М.Алгайкин.
Ты рвезе чыла шотыштат тале. Тек шочмо калык верч тыршаш кумылжо эре лиеш, а чонышто поро шонымаш эреак ылыж шогыжо.
Декабрь тӱҥалтыште Олык Ипай лӱмеш Кугыжаныш молодёжный премийым сулен налше-влакын лӱмышт пале лийын. Социально-кӱлешан да мер паша виктемыште Максим Алгайкин палемдалтын. Тудо ты сеҥымашлан моткоч куанен да умбакыжат ты шӧрыныштӧ тыршаш ямде.