Районласе пазарлаште изирак капан, тыматле койышан, еҥ-влак дене порын, шыргыжалын мутланыше, шемалге пӧръеҥын малыме арверым (постельное бельё) ужален шогымыжым, очыни, ятыр лудшына ужын, пала. Тудын лӱмжӧ – Антон Гаврилов.
Еш пашам вораҥдара
Антон ешыж дене Советский районысо Михайловкышто ила, шочынжо пошкудо Козьмодемьянск ялыште. Михайловко гыч Йошкар-Ола марте улыжат 44 меҥге лиеш, а райрӱдыш Советский посёлкыш 21 меҥгым шотлат. Ялыште илыше ятыр самырык еҥ Йошкар-Олашке, «Акашево» чыве фабрикыш пашаш кудалыштеш. Гавриловмыт гын, еш пашам вораҥдарат: кӱпчыкшӱргым, одеал ӱмбалым, матрас ӱмбалым, шӱргышовычым да молымат шке урген, пазарлашке ужалаш лектыт. Ургашлан куэмым Антон Иваново олашке наледаш коштеш. Бязь, поплин, перкаль, сатин гыч ямдылыме малыме арвер-влак сай качестван улыт, ургышыштат заводышто ыштен лукмо гай. Тидлан лӱмын ургымо изирак цехым келыштареныт. Тушто ик ургызо пашам ышта. Куэмым Антон шкеак кузе кӱлеш пӱчкеден, ургызылан ямдыла.
– Тыге паша писынрак да куштылгынрак ышталтеш, – мане тудо. «Пазар илыш кызыт могайрак?» – йодым тудын деч. – Ончычсо дене таҥастарымаште кызыт пазарыш шагал еҥ коштеш. Но тидлан ӧпкелыман огыл. Илыш ончыко кая, интернет тидлан сай йӧным ышта. Шке пашам дене «Вконтакте» лаштыкыштем палдарем. Тушто ятыр йодмаш пура. Йодмаш почеш кушко кӱлеш, тушко наҥгаен пуэм, – палдарыш Гаврилов. Интернет гоч сатум кызыт ятыр еҥ наледа. Тыге жап аныклалтеш. А сатун качествыжым палыше еҥ-влаклан, тидыже эшеат сайрак. Антонын сатужо ынде шукыштлан палыме. Ты сомыллан самырык ешым ача-авашт кумылаҥденыт. Нунымак ончен, Антон шукылан тунемын, вара Светлана пелашыжымат тидлан кумылаҥден. Куэм дене нигунам пашам ыштыдыме ӱдырамаш тыгак ты пашаште шолын, пелашыж пелен йӱдшӧ-кечыже манме гаяк тыршен.
Туныкта
Светлана – туныктышо. Михайловкысо школышто тӱҥалтыш класслам туныкта. Тений тунемшыже-влак кумшо классыш вонченыт. Марий пединститут деч вара верысе йочасадыште воспитательлан идалык наре ыштен. Вара школышко куснен.
– Йоча-влак дене пашам ышташ моткоч келша. Туныктымо шотышто тӱрлӧ нелылык дене тӱкнаш логалеш гынат, нунын дене ик ойыш шуаш куштылгырак. Нуно туныктышын мутшым колыштыт, тунемаш тыршат, конкурслашке кумылын ушнат. Южгунамже, туныктышылан ача-ава-влак дене ик ойыш шуаш нелыракла чучеш. Кызытсе илышыште тидыже туныктышылан пеш кугу проблемым луктеш манын каласен кертам, – каласкалыш тудо.
Шке пӧрт сайрак
Такшым яллаште школ, клуб, йочасад уло гын, илаш лиеш. Михайловкышто тидын шотышто кызытеш чыла сай. Света ден Антон тыглай самырык еш, икте – туныктышылан тырша, весе – еш пашам вораҥдара. Нунын Ксюша ден Глеб икшывышт кушкеш. Ксюша – шымше классыш вончен, Глеб – йочасадыш коштеш. Гавриловмыт еш шочмо кундемыштак илаш шона, пӧртымат чоҥеныт. Лишыл жапыште у пӧртыш илаш куснат.
– Шке пӧртан, мончан, пакчан лияш, очыни, ятыр еҥ кумылан. Мемнанат тидыже эн кугу шонымашна лийын, – палдарыш озавате. – Тений кеҥеж мучко паша чылалан ситен. Чоҥымо, ремонт сомыл пеш ятыр вийым да жапым налеш. Пакчагӧргыштат кӱлынак тыршенна: шкенан киярым, помидорым, шере пурысым, шоганым паренгым кочкына.
Мыйын шонымаште, кызытсе самырык-влак шукынжо оласе илышлан кумылаҥше улыт гынат, ялыште паша вер лиеш гын, илаш тӱҥалыт. Адакшым кажне еҥын шке койыш-шоктышыжо. Пашам йӧратыше еҥ, шканже келшыше сомылым кеч-куштат шуктен кертеш. Тидлан ола але ял чаракым огеш ыште. Кеч-могай лектыш, сеҥымаш айдемын кидышкыже яра толын ок воч. Тыште ятыр пӱжвӱдым йоктарыман, йӱд омым кодыман, южгунамже, кочдеат пашам ыштыман.
Такшым Светланан шонымашыже дене келшыдежат огеш лий. Илаш шонышо еҥ кеч-куштат йӧным муын кертеш. Мутлан, налаш нунын ешымак. А яллам тыгай еш-влак чынже денак сӧрастарат: иктажшым – илаш толаш кумылаҥдат, весыштым – ялыш толын каяш таратат.