20-26 октябрь – Пакчасаскам да фруктым кочкаш кӱлмӧ нерген палдарыме арня
Пакчасаскан да фруктын пайдашт нерген Калыкын тазалыкше да медицине профилактике рӱдерым вуйлатышын алмаштышыже Наталья Блошенко палдара.
Пакчасаска да фрукт витамин (А, С, Е, К, В), углевод, органический кислота да минеральный вещества-влаклан (кальций, магний, кӱртньӧ, цинк) поян улыт, садлан, организм сайын пашам ыштыже манын, нуным кажне кечын кочман. Тыгодым свежа веле огыл, кылмыктыме саскат пайдале.
Фрукт ден пакчасаска организмым клетчатке дене пойдарат. Тудыжо пагар ден шолын пашаштым саемда, коя алмашталтмым шотыш конда, организм гыч холестериным луктеш. Клетчатке пагарыште да шолышто огеш шуло гынат, шолын микрофлорыжлан чот пайдале.
Витамин да минеральный вещества-влак деч посна фрукт ден пакчасаскаште фитонутриент уло. Тудо организмым тӱрлӧ чер, ультрафиолет да йырвелысе моло уда деч арала. Фитонутриент тӱрлӧ фруктышто, пакчасаскаште, емыжыште тӱрлӧ лиеш, садлан кажне кечын тӱрлӧ тӱсан саскам кочман, тыге организмыш тӱрлӧ питательный вещества логалеш.
Пакчасаска ден фруктын пайдашт нерген тӱсыштым ончен каласаш лиеш.
Нарынче тӱсан саска каротиноидлан поян, тудо айдемын шӱм-вӱргоно системыжым пеҥгыдемда. Тиде – нарынче олма, абрикос, персик, дыне, банан, ананас, цветной ковышта, кукурузо.
Оранжевый тӱсан пакчасаска ден фруктышто бета-каротин – виян антиоксидант – уло. Тудо рак ваштареш кучедалеш. Садлан кешырым, мангом, кавуным, облепихым кочман.
Йошкар саскаште флавоноид шуко, тудо организмым йырвелысе уда деч арала, кужурак жап самырык кодаш полша. Йошкар саска тыгак шондыгорнышто пуалмым кораҥдаш полша да рак лийын кертме деч арала.
Ужар пакчасаскаште да фруктышто хлорофилл, магний, калий да кальций улыт. Нуно кочкышым сайын шулыктараш полшат, нервым пеҥгыдемдат. Тыгай пакчасаска да фрукт А, В, С витамин-влаклан поян улыт. Тиде южо олма, киви, авокадо, кияр, ковышта, пурса, шпинат, сельдерей, салат.
Кандалге тӱсан саска – модо, шордымодо, шемэҥыж, виноград, сливе, баклажан – антитоксидантлан поян улыт. Тудо организм шоҥгеммым чара, микробым пытара.
Пакчасаска ден фруктын эше ик пайдашт – шагал калориян улмышт. Тидлан кӧра нуно уто нелыт деч утлаш шонышо еҥ-влаклан поснак пайдале улыт. Шагал калориян улмыжлан кӧра тудым шуко кочкаш лиеш.
Кажне кечын кас кочкышлан кеч ик пакчасаскам рационыш пуртыза, а печеньым иктаж фрукт дене алмаштыза. Тыге эркын дене вий ешаралтмым, куштылгылыкым шижыда. Талингадам волгыдыракым ыштыза – илышдат волгыдырак лиеш.
Пакчасаска ден фруктым ситышын (эсогыл шукыракат сай) кочмын пайдаже кугу:
- ӱмырым шуяш полша,
- ӧрдымӧ деч арала,
- шӱм таза лиеш,
- шолын пашажым саемда,
- иммунитетым пеҥгыдемда,
- йоча-влаклан сайын кушкашышт да вияҥашышт полша,
- онкологий деч арала.
ВОЗ-ын пытартыш темлымашыж почеш кечыште 400 грамм деч шагал огыл пакчасаска ден фруктым кочман.