Ял-влакым тӱзатыме шотышто республикыштына «Социальное развитие села до 2013 года» целевой программе 2013 ий марте пашам ыштен. 2014 ийыште тудым «Устойчивое развитие сельских территорий на 2014-2017 годы и на период до 2020 года» лӱмдымӧ.
2019 ий 19 декабрьыште Марий Эл Республикысе Правительстве «Комплексное развитие сельских территорий на 2020-2025 годы» кугыжаныш программым пеҥгыдемден. Тудым илышыш шыҥдараш ялозанлык министерствым палемдыме.
Тиде программын тӱҥ задачыже-влак – ялыште илаш сай условийым, келшыше инфраструктурым ышташ, еҥ-влакым мер пашалан кумылаҥдаш, самырык специалист-влакым ялыште пашам ышташ кодаш, ялозанлыклан полышым пуаш.
Илыме верым саемдаш манын, тиде программыш пурымо шотышто йодышым кумданрак лончылена.
Субсидий кӧлан пуалтеш?
Ял шотан кумдыкышто илыше-влаклан.
Ялозанлыкыште, тыгак социальный сферыште паша договор почеш тыршыше але амалкалче сомылым шуктышо, ялозанлык вольыкым эмлыше еҥ-влаклан.
Документым пуымо жапыште ик верыштак идалык деч шагал огыл пашам ыштыше-влаклан.
Субсидийым налаш шонышо-влакын пӧртым чоҥаш але налаш чумыр акын 30 процентше шке окса але заёмный средства (ава капитал) лийшаш.
Оксам молан кучылташ лиеш?
- Пӧртым чоҥаш але илаш келыштарыме пристройым ышташ. Тыгак пӧртым чоҥен пытараш.
- Ял шотан илемыште пӧртым (пачерым) пай дене чоҥымаште участвоватлаш.
- Ял шотан илемыште пӧртым налаш.
Чоҥымо але налме пӧртыштӧ электротул, вӱдпуч, канализаций, шокшым пуымо системе лийшаш, газификаций уло гын, газпуч пурышаш.
Пӧрт кумдык ик айдемылан илаш йӧрышӧ нормо деч шагал огыл лийшаш.
1 еҥлан – 33 кв.м, 2 еҥлан – 42 кв.м, 3 да утларак еҥлан 18 кв.м дене кажныжлан.
Илыме условийым саемдаш шонышо еҥ, программыш пураш манын, тыгай документ-влакым ямдылышаш:
- йодын толшын да ешыжын личностьым ончыктышо документын (паспорт, шочмо кагаз) копийже.
- йодмашыште ончыктымо еҥ-влакын родо-тукым улмыштым пеҥгыдемдыме документын копийже.
- гражданинын да ешыжын регистрацийым ончыктымо документын копийже.
- йодын толшын але ешыштыже улшо вес еҥын чоҥаш кӱлмӧ окса кугытын 30 процентше але заемный средстве (ава капитал) улмым пеҥгыдемдыме документ.
- илыме верым саемдаш кӱлмӧ нерген пеҥгыдемдыме документ;
- пӧртым чоҥаш шонымо але тӱҥалме шотышто документ але налаш шонымо пӧртын ак кугытшым пеҥгыдемдыме документ.
КАЛАСЫМАН: илыме верым саемдаш кӱлмӧ нерген пеҥгыдемдыме документым верысе администраций гына пуэн кертеш. Собственностьыштыда улшо пӧртын але пачерын кугытшым шотыш налын, тудым ешыштыда кажне еҥлан пайлат. Ик еҥлан илаш кӱлмӧ квадрат метр шагал гын, тыланда тыгай справкым пуышаш улыт.
Вара чыла документым иктеш поген, тудым районысо администрацийыш намийыман. Тиде программе дене тушто утларакшым ик айдеме пашам ышта, вес семынже тудым куратор маныт.
Пӧртым чоҥен пытарымеке але налмеке, ешыштыда улшо кажне еҥлан дольым возыктышаш улыда. Свидетельствым кучылташ пуэмо жап эртымеке, тидым пел ийыште ыштен шуктыман.
Социальный выплатын ик эн тӱҥ условийже уло. Субсидийым налше еҥ пӧртым чоҥымо ял шотан кумдыкышто вич ий деч шагал огыл пашам ыштышаш. Тиде условийым пудырта гын, окса полышым пӧртылтыман.
«Комплексное развитие сельских территорий» Российысе кугыжаныш программе почеш, Марий Эл Республикысе ялозанлык министерстве 2022 ийлан да 2023-2024 ийласе плановый жаплан окса полыш шотышто йодмашым пога:
- ял шотан илемым тӱзаташ (5-16 апрельыште);
- ял шотан илемыште илыше еҥ-влакын илаш условийыштым саемдаш (12-16 апрельыште).
- илыме пӧртым айлыме шотышто договор почеш илыме верым чоҥаш.
Документ-влакым ялозанлык министерствыш 210 кабинетыш намиен пуаш лиеш.
Сергей Кельдыбай, Советский район Изи Ашламаш ял:
– Тиде программыш ме 2015 ийыште логалынна. Мыланна 600 утларак тӱжем теҥгем пуэныт.
Ялыште илыше-влаклан тиде окса, мутат уке – пеш кугу полыш. Поснак –пӧртым чоҥаш тӱҥалме годым. Оксам налмеке, ме фундаментым ыштенна, тудо ийынак пӧртым нӧлтенна, леведынна. Вес ийын окнам, омсам шындыктенна.
Кок пачашан, 96 квадратный метран пӧртым теплоблок дене чоҥенна. Тудым мыланна Чебоксар ола гыч конден пуэныт. Чоҥымо пашам эшеат пытарен шуктен огынал. Лишыл жапыште пырдыж-влакым шпаклеватлаш тӱҥалына.
Ялыштына газ уке, сандене пӧртым ме пу дене ырыктена. Тений теле йӱштӧ лийын, шӱйымат налаш логале. 2023 ийыште газым пурташ ойлат. Ӱшанен кодына, Изи Ашламашышкат канде тул толын шуэш.