Марий Элысе И.С.Палантай лӱмеш тӱвыра да сымыктыш колледжын Калыкле сымыктыш гимназийже (1960 ийлаште талантан йоча-влаклан музыкально-художественный школ-интернат семын почылтын) шке йырже ожнысек талантан ӱдыр-рвезе-влакым пога. Тыште тале музыкантым, уста сӱретчым, виян композиторым веле огыл, тыгак Марий театрлан ончыкылык артист-влакым ямдылат. 2018 ийыште Шкетан лӱмеш Марий драмтеатрын режиссёржо Василий Пектеевын темлымыж дене гимназийыште у театральный классым почмо.
16 икшыве тунемеш
Ончыкылык артист-влакым ямдылымаште йоча-влакын мастарлыкыштым изинекак нӧлтен толман. Ты шонымаш дене 5-ше классышке йоча-влакым посна конкурс дене погымо. Тунемше-влак руш йылме, математике, марий йылме дене шинчымашыштым тергеныт, тыгак марла почеламутым лудыныт, артист койышым ончыктеныт. Комиссий 20 икшывым ойырен налын. Тачысе кечылан 8-ше классыште 16 икшыве тунемеш. Нуно Морко, Советский, Параньга, Шернур, Оршанке, У Торъял, Марий Турек районла, Йошкар-Ола да Пошкырт вел Мишкан район гыч улыт. Йоча-влак тыглай урок-влак деч посна актёр мастарлык, сценыште кутырымаш, куштымаш, вокал предмет-влакым тунемыт. Ик ий тыгак нуно семӱзгар дене шоктымо мастарлыкым налыныт. Театр гыч толшо артист-влак ӱдыр-рвезе-влакым туныктат.
Школышто 24 ий тырша
Театральный классым марий йылмым туныктышо Эльвира Владимировна Петрова вуйлата. Тыште тудо 24 ий марий йылмым туныкта.
– Школнан историйыштыже икымше тыгай класс. Тудым почмо нерген шонымаш эше шукертак лийын. Школын ончычсо директоржо Лидия Геннадьевна Иксанован мутшо почеш, Юрий Русановын театрыште директорлан пашам ыштымыж годымак тыгай классым почмо шотышто мутланымаш лийын, вет марий театрлан ончыкылык артист-влакым ямдылыман.
Класс вуйлатыше да марий йылмым туныктышо семын шке тунемшем-влакым тӱрлын шуараш тыршем: театрлаш, выставкылаш, оҥай верлаш чӱчкыдын лектын коштына, Йошкар-Ола, Республик кӱкшытан конкурслаш, конференцийлаш, акцийлаш ушнена. Тунемше-влак сеҥыше радамышкат логалыт. Чӱчкыдын писатель, журналист, артист-влак дене вашлиймашым эртарена. Йочана-влак марий чонан, марий шӱлышан лийышт манын, чылажымат шочмо йылме дене эртарена. Марий йылме да литератур уроклаште чын да чаткан марла кутыраш тунемына.
Ик ий гыч йоча-влак школнам тунем лектыт. Илышыштым чылан артист паша дене кылдаш огыт шоно. Кок-кум тунемше тиде корным ойырен налеш гынат, пеш сай лиеш ыле! Но мыланем тӱҥжӧ – марий кумылан, поро айдеме лийын кодышт, «Мый марий улам» манын, ойлен кугешнышт.
Морко посёлко гыч Дарья Юрьева (фотошто – шола гыч кандашымше) актрисе лияш манын, тышке тунемаш толын. Тудо мураш мастар. Посёлкысо 2-шо №-ан школышто тунеммыж годым «Музыкальная шкатулка» мурымо ансамбльышке коштын. Тыштат ӱдыр чолгалыкым ончыкта.
– Авам тыгай класс почылтмо нерген ойлен ыле, тышке тольым. Ныл ийыште шуко пален налынам. Мыланем эн чот актёр мастарлык ден «сцена речи» манме предмет-влак келшат. Вес еҥын койышыжым сценыште ончыкташ, геройын илышыжым илен лекташ моткоч оҥай.
Мый тӱрлӧ мероприятийыш ушнаш тыршем. Колумб лудмашке чӱчкыдын ушнем.
Илышем театр паша дене кылдынем. Шкетан лӱмеш Марий драмтеатрыш пашам ышташ каяш шонем. Тений кеҥежым Москошко киношто сниматлалташ манын, кастингым эрташ кумылем уло.
Полина Бирюкова:
– У Торъял район Кузнеч ялеш шочын-кушкынам. Сылнымутлан шӱман улам. Шуко йомакым возкаленам, «Ямде лий» газетыште изинек савыкталтынам. Йошкар-Олаште юнкор кружокышто лиймем годым «Ямде лий» газетын ончычсо редакторжо Лидия Семёнова тышке тунемаш толаш кумылаҥден. Изиэм годсек артист койышан, лӱддымӧ, вожылдымо улам.
Тыште мылам тунемаш келша, йолташ-влакым шуко муынам. «Югорно» спектакльыште шеҥгел планыште модын онченам. Тыгак Денис Шаблийын «Не Иван или как приручить Богатыря» фильмыште кокымшо планыште модынам.
Изиэм годсек журналист лияш шоненам. Сандене ончыкыжым могай профессий дене илышем кылдем – раш огыл. Тыште мый шкем тергем.
Виолетта Аблинова (пурла гыч икымше):
– Морко район Шордӱр ял гыч улам. Тышке мыйым акам тунемаш конден. Мый кушташ йӧратем, сандене тыгай занятийлашке кумылын коштам. Тыште ме чыланат икте-весе дене марла мутланена, келшен илена. Ялышке шуэн коштам, лач кужу канышлан гына миен толам.
Кажне тунемше ончыкылыкшо нерген тӱрлын шонкала, но кӧ пала, илен-толын, паша корно шукыштым ала театрышке конда. Вет чыланат талантан, мастар улыт. Майыште ты класс «Кум акак-шӱжар» спектакльым ончыкта. Сандене тидлан кызыт кажныже чот ямдылалтеш.