Ял: тӱвыралан поян, куатле виян, мыйын! Тыге йоҥгалтеш 11-ше самырык тукым слётын девизше. 2009 ий годсек кажне ийын Марий кундемын тӱрлӧ районлаштыже ты слёт эртаралтеш. Кодшо ийын Шернур район Марисолаште лийын гын, тений финн-угор культурын рӱдыштыжö – Унчышто.
Кӧлан гын тидыже жапым эртарымаш, а участник-влаклан – вий памаш. Ты слётыш миен толмеке, курыкым савырал сеҥышаш гай чучеш. Тӱрлӧ лекций, семинар, вашлиймаш, мастер-класс-влак – чылажат кушкаш да ончыко пеҥгыде ошкылым ышташ полшат.
Моло ийла дене таҥастарымаште тений икымше гана толшо-влак ятырын улыт. Шукынжо – школышто тунемше але шукерте огыл пытарыше-влак. Тугеже илыш корныш икымше ошкылым веле ыштыше-влакланат слёт оҥай, нунат кумылын тышке толыт. Мемнан ончыкылыкна – ӱшанле кидыште. Самырык-влак икымше кече гычак ваш келшен илат. Тидыжым слётым почаш ямдылалтме годым ужым. Кочкаш кайыме годымат чылан гармонь почеш мурен ошкыльыч. Тений тушко тӱвыра илышлан лишыл еҥ-влак погыненыт.
Слётын программыже поян да оҥай, но лектышыже могай – жап ончыкта.
Лариса Яковлева, Российысе марий калыкын автономийжым вуйлатыше:
– Шке жапыште мемнан ончылно самырык-влакым илышлан ямдылаш задаче шоген. Илен-толын, нуно шканышт профессийым ойырен налыт, кӧ гын амалкалче, кӧ гын депутат лиеш. А ме марий чоным помыжалташ шоненна. Таче слётыш Пермь, Свердловск, Киров, Одо кундемла гыч ÿдыр-рвезе-влак толыт, да эн тÿҥжö – марла кутырат. Тыгайжым ужын-колын, чонемлан моткоч ласкан чучеш. Ӱшанем: 11 ий ончыч слётым эртараш тÿҥалме арам лийын огыл.
Алёна Иванова, организатор:
– Латик ий жапыште слётым тӱрлӧ кундемлаште, яллаште эртаренна. Нигунамат посёлкышто але олаште лийын огыл. Участник-влакат тӱҥ шотышто ялла гыч улыт. Эртыше ийлаште слётым эртарыме теме тӱрлӧ лийын: брендинг, парламентаризм да молат. А тений финн-угор тӱнян рÿдерыштыже уста шӱлышан ÿдыр-рвезе-влакым чумыренна. Тӱвыралан лишыл улмышт икымше кечыла гычак палдырна. Слётыш толшо-влак мураш, кушташ тале улыт. Нунын коклаште – блогер, журналист, клуб вуйлатыше, артист да молат. Тунемме программын ик эн тӱҥ шонымашыже – проект пашалан шÿмаҥдаш. Тидын нерген шуко ойлена, но шагал еҥже мучаш марте тидым ыштен шукта.
Арня жапыште ÿдыр-рвезе-влак деч могай-гынат вашталтышым вучена. Нунын тыште шинчымашыштым «Дебаты» ӱчашымаште тергена.
Надежда Казанцева, торгово-технологический колледжын пашаеҥже. Слётышто тренинг ден мастер-класс-влакым эртара:
– Слётышто «Бизнес проектирование» тренингым эртарем. Таче бизнес паша самырык еҥ-влаклан кӱлешан. Президентат тидын нерген шуко ойла, ятыр окса ойыралтеш, сандене тидын нерген пален шогыман.
Тренинг годым бизнес нерген умылтаренам, а вара кажныже изирак проектым воза.
Мастер-классыште аралтыш курчакым ыштенна. Тидыже акрет годсо йӱла. Ожно кована-влак, шепка гыч изи йочам кидыш налмекышт, олмешыже курчакым пыштен коденыт. Меат курчакым ышташ тунемына, но изиш вестӱрлым.
Тыгай слётышто мый икымше гана тӱҥалтыш гыч мучаш марте пашам ыштем. Тыште лияш мылам кугу пиал! Самырык-влак дене марла мутланем, марла мурем. Нунын шинчаштышт мый кечым ужам. Участник-влак пеш чолга улыт, тиде мыйым куандара. Тек умбакыжат тыгаяк чолга, чулым, весела да шке йылмыштым, йӱлаштым аклышт, перегышт. Шуко йылмым палыше еҥ эн поян.
Лариса Ипулаева, лужавуй:
– Лужавуй семын кокымшо ий слётышто улам. Кодшо ийын кок лужавуй лийын, сандене куштылгырак ыле. Но тений лужавуй икте, сандене шижмашат весе. Лужавуй семын чыла йодышлан вашмутым пуышаш улам, ятыр организационный йодышым рашемдыман. Икманаш, мый нунылан вуйын шогем, сандене шольо-шӱжаремла чучыт.
Андрей Ильин, Пошкырт кундем, Янаул район, участник:
– Самырык тукым слётышто мый кокымшо гана улам. Тылеч ончыч Килемар районышто эртаралтше слётыш толынам ыле. Тышке каяш ачам кумылаҥден. Тудо школышто марий йылмым да литературым туныкта.
11-ше слётышто мыланем М.Шкетан лӱмеш драмтеатрын «Ачийжат-авийжат…» шындыме спектакль чот келшен. Тыште мый марий спектакльым икымше гана онченам, тылеч ончыч тыгай йӧн лийын огыл.
Лидия Захарова, Пошкырт кундем, Шаран район, участнице:
– Марий самырык тукым слётыш икымше гана толынам. Шӱжарем-влак слётыш коштыныт, мыйынат кумылем лийын, но толын кертын омыл.
Икымше кечын «Ачийжат-авийжат…» спектакльым онченна. Артист-влак мыйын кумылем савырышт. Тылеч ончыч Екатеринбург олаште «Ӱжында» спектакльым онченам ыле, но тушто йӧршын вес шижмаш лийын. А тыште чылажат шке чон гоч колтымыла чучеш. Пуйто мыят тушто, модшо-влак коклаште, лийынам.
Валентина Евсеева, Морко район, участнице:
– Ондак слётыш каяш кумылем лийын огыл. Но икымше кечынак шонымашем вашталтын. Тыште весела, оҥай, шуко ӱдыр-рвезе дене палыме лийынам. Нунын ойыртемалтше койышыштым ончен, шкеат пашам ышташ кумыланат. Мый кушташ, фотом ышташ йӧратем. Тиде сомылымат умбакыже ышташ шонем. Ме тыште ик еш семын илена. Чыла пашам рӱж ыштена. Вес ийын слётыш толаш шонем.