6-9 августышто Йошкар-Оласе Марий паркыште «Марий калыкын легендыже» Российысе икымше парково-скульптурный фестиваль-конкурс эртаралте.
Икымше конкурс
Фестиваль-конкурсын ик организаторжо – Курыкмарий районышто шочшо да Моско область Сергиев Посад олаште илыше да бензопила дене писын ыштыме скульптур шотышто 21 гана чемпион лӱмым сулышо Владимир Алманов. Тудо элнан чапшым тыгай конкурсышто лу утла гана арален.
Конкурсын икымше йыжыҥыштыже оргкомитет лу утла еҥын темлыме пашаж кокла гыч эн сай эскиз-влакым ойырен. Тышеч шым мастаржым конкурсышко ӱжмӧ.
Икымше таҥасымашыш Моско, Чебоксар, Ижевск, Пенза, Саранск да Марий Эл гыч шым мастар еҥ толын. Тышеч кумытынжо марий, коктын эрзя да коктын удмурт улыт.
Нуно кок тӱрлӧ конкурсышто участвоватленыт. Темлыме эскиз почеш пашам 6 августышто тӱҥалыныт. А 11 августышто мастар-влакын марий калык дене кылдалтше ямде пу скульптурыштым ужна.
Эн мастарже – Марий Элыште
Конкурсын жюриже ик эн ойыртемалтшылан Шернур район гыч Владимир Антроповын «Онар» скульптуржым шотлен да икымше вер дене палемден.
Кокымшо верыш Оршанке район гыч Сергей Тихонов «Ирга» скульптуржо дене лектын. Кумшышто – Чебоксар олаште илыше Евгений Акимов «Чодыра оза» пашаж дене.
В.М.Антропов Чылдемыр ял воктенысе латкум суртан Ондроп почиҥгаште ила. Ондакат тыгай конкурслашке ушнен, сандене пашаже Чувашийыште, Мордовийыште, Карелийыште да моло вереат улыт. А Марий кундемыште тудын пашажым эше Волжский район Корамасыште «Чоткар Патыр» скульптуржо дене аклен кертына.
Владимир Михайлович пашаж нерген тыгерак каласкалыш:
– Икымше кечын ме пырням шӱмлышна, варажым эркын дене скульптурым погаш тӱҥална. Ача ден ава кидыштышт Онар патырым кучат, а шеҥгелнышт кожлам ончыктенам.
Пум пӱчкедыме пашам ӱмыр мучко шуктем. Йошкар-Оласе 1-ше номеран школ-интернат деч вара «Резьба по дереву» направлений дене Моско областьысе Богородский училищыште тунемынам. Тунам классна гыч ныл рвезе пырля кайышна.
Мӧҥгыштӧ лу утла бензопила уло. А кунар дене пайдаланенам, шотлен омыл. «Онар» скульптур кужу жаплан калыкым куандарыже манын, лишыл жапыште пушеҥгым локтылалтме деч аралыше чия шотан ӱй дене чиялтена.
Нине кечылаште тудым пелашыже Зинаида Ильинична кумылаҥден, ака-шӱжарже, ӱдыржӧ шочшыж дене да йолташыже-влак толын каеныт. Тыгай годым поро кумыл да лишыл еҥын полышыжо моткочак кӱлыт.
Шордо – Йошкар-Олан символжо
11 августыштак 10 шагатлан участник-влак бензопила дене писын ышталтше фигур конкурсышто («Спидкарвинг» номинаций) шке мастарлыкыштым ончыкташ тӱҥальыч. Шагатат пеле жапыште ик метрат пеле пӱнчӧ пырня гыч пу скульптурым келыштаренат шындышт!
Ты таҥасымаште мастар кидан еҥ-шамыч тӱрлӧ фигурым ойырен налыныт. Тыгодым нунылан марий калыкын тотем янлык ден кайыквусо радамышкыже пурталтше янлык-влак темлалтыныт. Мастар-влак агытан, имне, шордо, маска, вӱдумдыр, тумна, курныж скульптур-влакым ыштеныт.
Йошкар-Олан символжым – Шордым – ончыктымылан Кужэҥер районышто шочшо да кызыт Москошто илыше Дмитрий Смородиновым икымше вер дене палемдыме. Тудым аклаш шуко родыжо да палымыже погыненыт ыле.
– Российысе тыгай конкурслаште участвоватлымек, Марий Элыште кунам тидыже лиеш манын вученам. Лишыл еҥем да родо-тукымем шке шинчашт денак пӱчкедымемым ужышт ыле манын шоненам. Тиде шукталтын, – каласыш Дима.
Тудо участник-влак коклаште эн самырык лийын. Шукерте огыл Богородский училищым тунем лектын. Марий рвезе Москошто тӱрлӧ вере бутафор-скульпторын сомылжым шукта, выставочный рӱдер ден тӱрлӧ мероприятийлан тӱрлыжым ямдыла.
Вич кече наре ыштыме тӱҥ пашаже – «Юмынӱдыр» скульптур.
– Ты пашам шукташ неле лийын огыл. Лачак изишак тӱрлӧ амаллан кӧра сомыл шуйналте. Йӱрат мешайыш, тыгак кок пилам веле конденам. А молышт ныл-вич тӱрлӧ пила дене шке образыштым келыштареныт. Самырык уламат, инструментемат шагалрак. Ынде эркын дене тудым погем да варажым скульптурым вашкенрак ышташ тӱҥалам. Эскизыште ик семынрак сӱретлет, но пушеҥге вет илыше, сандене кушко кидшым колтыман я вестӱрлӧ детальым кузерак ыштыман, шке ончыкта.
Икманаш, вашке «Онар», «Ирга», «Чодыра оза», «Онаеҥ», «Лудо» да кок «Юмынӱдыр» скульптур-влак Марий паркым сӧрастараш тӱҥалыт.
Эльвира Терентьева. Авторын фотожо-влак.
