Кызыт окса деч посна ны изи, ны кугыеҥлан нимом ышташ, нигуш лекташ огеш лий. Мероприятий, кочкыш-йӱыш, чием, ешартыш шинчымаш, спорт – чылажат оксам йодеш. Сандене подростко-влакын шке оксагалташт лийшаш але укем психолог Л.В.Каяткина дене лончылена.
– Любовь Вячеславовна, подросткын шке бюджетше лийшаш мо?
– Мыйын шонымаште, подростко веле огыл, изирак йочат бюджетым кучышаш. Тӱҥалтыш класслаште тунемше ӱдыр-рвезе-влакланат ача-авашт иктаж-мом налаш оксам пуат. Тыге нуно кевытыште кугыеҥ-влак деч посна тӱрлӧ сатум налаш, роскотым кучаш тунемыт. Икшыве оксан шотшым палыже манын, тудын шке оксагалтаже лийман. Тыге йоча оксам чын да кӱлешлан кучылташ тунемеш.
Кызыт школлаштат финансовая грамотность предметым туныктат. Южо вере тудым тӱҥалтыш классла гычак программыш пуртеныт. Тидыже ӱдыр-рвезе-влаклан окса шотышто шинчымашыштым пойдараш эшеат сай йӧн.
– Икшывылан ача-ава оксам пуат, тыге тудын бюджетше ешаралтеш. Йоча ты оксам вигак пытарышаш мо?
– Мутат уке, тӱрлӧ йоча уло. Икте пуымо окса дене вигак кевытыш куржеш гын, весе иктаж-могай кугу да шергакан арверым налаш пога. Тиде, очыни, икшывын оксам чын кучылташ лийме шотышто шинчымашыже да ача-аван воспитанийышт деч шога.
– Ача-ава икшывын бюджетшым да мом наледымыжым тергышаш?
– Йоча изирак годым тудын оксам молан да кушко пытарымыжым тергыманак. Но тидым чын ыштен моштыман. Йочан оксагалтажым вигак тергаш пижман огыл. Мутлан, тыгай йӧнлан эҥерташ лиеш: арня тӱҥалтыште икшывылан икмыняр теҥгем пуыза, а арня мучаште тудын дене ты жапыште мом наледымыже, оксам молан кучылтмыжо шотышто мутланыза. Тыге икшывым анализироватлаш туныктеда да йодыш-влак гоч тудын кушко да молан оксам пытарымыжым пален налын кертыда.
Тыге 10-12 ияш икшыве-шамычым тергаш келшен толеш, кугурак йоча дене тидым ышташ нелырак. Кызыт вет ятыр подростко ушан, чулым, шке праважым палыше да илыш дене тӧр кайыше кушкеш. Садлан йочам оксам чын кучылташ туныктынеда гын, бюджетым изи улмыж годымак вӱдаш тӱҥалман. Вара подростко годым кушко тудын оксам пытарымыжым тергашат огеш кӱл. Те тудлан ӱшанен кертыда.
Чынжымак, ыштен от ончо гын, тунемын от керт. Окса шотыштат тыгак. Садлан икшыве тудым чын кучылташ тунемже манын, ача-ава-влаклан йочан бюджетым вӱдымыж деч лӱдман огыл.
Л.Каяткинан альбомжо гыч налме фото.