Сеҥымаш кече
(Чоткаровец-влакын мурышт)
Толыда те сылне шошо годым,
Лыве лийын, мемнан дек уэш.
Кеч чонда кугу сарешак кодын,
Курымлан лÿмдаже шарналтеш.
Сар тулеш когаргыше ий-влакше
Мемнан деч эре умбак торлат.
Она мондо ме Совет салтакым –
Тÿня мучко чыланат шарнат.
Огына пу ылыжташ шем сарым,
Сай тунемын шуаралтына.
Кучена да кукшо пычалтарым,
Осал вийын вожшым куклена.
Мыланна огеш кÿл еҥын мланде,
Огеш кÿл йот еҥын курыкшат.
Улына тачат йÿд-кече ямде
Тыныс верч шогаш курымешат!
Берлин уремыште
(Танкист-фронтовикын ойлымыж негызеш)
Йоҥгалте пытартыш лÿйымаш,
Да кидшым нöлтале фашист.
Лиеш ынде тудо лапаш,
Но танкшым шогалтыш танкист.
Люк почылто, лекте салтак,
Каласыш, пÿжвÿдым ÿштмек:
«Ит чытыре, немыч-шапшак,
Вÿрйÿшö ом лий тый гает.
Ом тошко капетым тышан,
Кеч тый пуштынат йолташем.
Кÿлат тый эше ешетлан,
Вучат тыйым – тидым палем.
Тый умыло ÿмырешет:
Мыланна илышда огеш кÿл.
Саркуралым ит нал кидышкет.
Нигунам она лий тылат кул».
Муналмаш Вачи.
Морко район, Кокласола.
Сар гыч серыш
Толам, йолташ, пӧрткайык семын!
Толам мый, вучо, шӱм пелаш!
Луктам тылат эн сылне семым…
Тӱҥале угыч йӱр велаш…
Колтем уверым мардеж дене,
Я лыве дене чоҥешта…
Ит ӧр, кунам лупсан эрдене
Мардеж йӱкем ден пелешта.
Шарнет, кӱза эрдене кече –
Йырваш каваште ал деч ал.
Илем тӱняште эргыч верчын.
Ачаж лӱм ден шарнен шупшал…
Андрей Николаев.
Йошкар-Ола.
Ок кӱл война
Ты илыш корным пеҥгыдын эрташ,
Чыла йоча ава пелен лийшаш.
– Ок кӱл тӱняште нигунам война! –
Тек чаҥ йӱкла шарла мемнан ойна.
Эн сай, ласка йӱд омыжым коден,
Изи йочам ава ончен куштен.
Но тудын эргым кӧ тыге карген?! –
Илен шудеак, ӱмыржӧ пытен…
Пеш шучко лие рвезын пӱрымаш.
Кӧ титакан? Пеш йӧсӧ дыр палаш.
Авайын ойгым от керт паремден?
Огеш керт эргым вес еҥ алмаштен.
А тыныс кече кӱшычын пелта,
Ава чурийым шинчавӱд нӧрта.
Ида пу шучко сарлан тӱҥалаш!
Ида пу эргым мландышке пышташ!
Ачамлан
Шокшо шӱмыштемже ик лукеш
Курымешлан ачаем кодеш.
Йӧсӧ годым вийымат пуа,
Ойгым мый дечем умбак шуа.
Ыльыч тый моткоч ушан-шотан,
Ял пашаште пеш мастар кидан.
Шым шочшан ача кеч лийынат,
Но книга ден кылым кученат.
Чон шокшетым эрге-ӱдырлан
Тӧр пайлашак тые тыршенат.
Лийышт манын нуно пиалан
Тунемаш колташак шоненат.
Ыльыч тые пиалан ача,
Чон куаныш – лийынат коча!
Сурт-печетым ыштышыч – кышкар,
Вийым кушто муынат тынар?
А эше тый лийынат салтак,
Шочмо вер гыч кайышыч умбак.
Май пайремын кечыжым вучен,
Эркын сеҥымашым лишемден.
Чот араленат Москвам, элнам.
Мый тачат йӱкет шарнем, колам:
– Йӱштӧ-шокшым пернышыс чыташ,
Шучко сарын пушым ӱпшынчаш…
Ынже лий тӱняштына война,
Лийже тыныслык, яндар кава.
Тек пиалын корныжо шуйна,
Шочшым куанен вуча Ава!
Ольга Эльтемерова.
Советский район, Кодам села.
Фронтовик-влакын икшывышт лӱмеш
Икшыве лийыныт нуно сар годым,
Ужатеныт ачаштым сар тул коклаш.
Ужыныт: авашт йоктара шинчавӱдым,
Изи чонышт коштен, шоненыт полшаш.
Изинекак кычкалтыныт нуно пашашке,
Фермыш, чодырашке, пасум куралаш.
Вученыт: ачашт толеш сар тул кокла гыч.
Пелешта: «Ӱдырем, мыят толынам!»
Шӱкшӧ йыдалым йолышко пидын,
Бурлакышке коштыныт кугурак ака-влак.
Налыныт сар гычын кочо уверым:
«Геройла пыштыш вуйым тендан ачадат…»
Елена Григорьева.
Морко район, Шӱргыял
Кайыш, ыш тол
Эҥер сер воктене ломбо
Ош парчажым шаралта.
Тидын годым ӱдыр таче
Таҥжым армийыш ужата.
Кайыш армийыш рвезе таче
Ялым ӧрдыжеш коден.
Чон коржтен ава ужатыш
Эргыжым шинчавӱд ден…
Ӱдыръеҥ эҥер воктене
Кажне кечын коштеден.
Вучыш тудо таҥже дечын
Серыш-влакым, чон йӱлен.
Но ыш тол вучалме серыш –
Рвезе нелын сусырген,
Кугу Юл вӱд сер воктене,
Капшым шем вӱр авалтен.
Нигӧ тудым ужын огыл,
Кертын огыл арален.
Йӱштӧ Юлын кугу толкын
Капшым мушкын наҥгаен.
Эҥер сер воктене ломбо
Ош парчажым шаралта.
Шоҥго кува рвезе таҥжым
Шинчавӱд дене шарналта.
Раисия Басалова.
Советский район, Роҥго села
Лийже канде кава
Таче кече оҥай
Кумылемже могай!
Йырваш илыш шолеш,
Чон пашалан модеш.
Каважат пылаҥеш,
Мардежшат пуалеш,
Кечыйол шымата,
Чон чӱчка, муралта.
Кӱшыч кече пелта,
Лыҥ саскам шочыкта.
Муралта турийжат,
Шӱшкалта шӱшпыкшат.
Шочмо вер – Ловеҥер,
Лий поян да чевер.
Лийже тыныс кава,
Воктенетше – ава.
Теле, шошо, кеҥеж –
Кумылемже модеш.
Лийже канде кава,
Кечыйолын – йолва.
Тек мемнан суксына
Арала илышнам.
Лийже тыныс мландем,
Шочмо-кушмо кундем.
Ирина Милютина.
Шернур район, Чылдемыр ял.
А.Яковлева ямдылен.
Сӱрет-влакым Советский район Ӧрша школын архивше гыч налме.