Республикыштына улшо ял-влак икте-весышт деч кугыт, верланымышт да историйышт дене ойыртемалтыт. Ял калык шке шочмо-вержым моткоч йӧрата да пагала, сандене тудым ала-кузеат тӱзаташ тырша, ял пайремым эртара. Тыгай пайремым эртарымаш кугыеҥ-влаклан йоча годсо жапыштым шарналташ, кушкын толшо тукымлан шочмо кундемым йӧраташ туныкта. Лач тыгай шонымаш дене шукерте огыл Советский район Никольский почиҥган 100 ияш лӱмгечыжым пайремленыт!
Никольский почиҥга Михайловка деч йӱдвелышкыла 6 меҥге ӧрдыжтӧ верланен.
Кок Николай лӱмеш
Официальный документлаште ты ялын лӱмжӧ Большеникольский черке лӱмеш пуалтын манын палемдыме. Но ты шотышто ял калыкын вес шонымашыже уло.
– 2-3-шо класслаште тунеммына годым ял нерген сочиненийым возаш пуат ыле, сандене ме шоҥгыеҥ-шамыч дене мутланенна, ял-влак нерген йодыштынна. Нуно каласкаленыт, пуйто тиде мландыш Николай лӱман изак-шоляк толыныт. Кугурак Николайже ик верыште чодырам куклен, пӧртым нӧлтен, изиракше – воктеныже. Тыге кок ял шочын: Большеникольск (Николай почиҥга) да Малоникольск. Жап эртен, пӧрт-влак чоҥалтыныт, ял кушкын, – ойла ты ялыште илыше Лидия Бахвалова.
Никольский почиҥга нерген 1924 ийыште пале лийын. 1932 ийыште тушто 115 еҥ илен. Нунын кокла гыч 33 руш да 82 марий лийыныт. Ял калык «Заря» колхозышто тыршен (вара тудым «Заветы Ильича» лӱмлан вашталтеныт). Никольский почиҥгаште икмыняр тӧнеж пашам ыштен: кандашияш школ, клуб, книгагудо, кевыт, фельдшерско-акушерский пункт (ФАП), почто.
– 2000-ше ийлаште ялыште кугу пожар лийын, 9 пӧрт да ФАП йӱленыт. Тидлан кӧра ял мучаште шым кермыч пӧрт да у ФАП чоҥалтыныт. Вара ял калык ты пашам шкевуя вияҥдаш тӱҥалын, – мане Л.Бахвалова.
Кеҥежлан – пакчасаскам шындаш
Кызыт чыла гаяк пӧрт профнастил дене леведме, шукыштын окнаштым тӱрлеман наличник дене сӧрастарыме. Чевер да ойыртемалтше палисадник коклаште тӱрлӧ пеледыш тамле пушым шара. Ялыште кажне суртышто таве уло, но газым шупшмо огыл, воктенак пӱя верланен. Ондак тушко тӱрлӧ кундем гыч ятыр колызо колым кучаш погыненыт, кызыт шуэнрак толыт. Ялыште кевыт уке. Кушкыжмо да кугарня еда Советский посёлко гыч автолавке толеш. Шукерте огыл Михайловка-Никольский почиҥга корным ачаленыт.
Самырык еҥ-влак лишне верланыше яллаш пашаш кудалыштыт, шоҥгыеҥ-шамыч пакчаште шогылтыт.
Никольский почиҥга кок уреман. Ик уремжылан Полевой лӱмым пуэныт, весыжлан – Береговой. Полевой уремыште 15 сурт уло, Береговойышто – 19. Полевой уремыште теле гоч 13 суртышто илат, а Береговойышто – нылытыште. Шукышт пакчасаскам кушташ кеҥежым гына толыт. Нунын кокла гыч ик тыгай ешыже – вате-марий Зиновьевмыт. Михаил Иванович военный лийын, Людмила Васильевна ветеринар сомылым шуктен, столовыйыштат ыштен ончен. Кызыт коктынат сулен налме канышыште улыт.
– Ме ты ялыште 12 ий иленна, вара –18 ий Солнечный посёлкышто, а кызыт Йошкар-Олаш илаш кусненна. Кеҥежлан Никольский почиҥгаш пелашемын ача-аважын пӧртышкышт толына. Тыште пакчасаскам шындена, бройлер чывым, казам ашнена. Телым казам ончаш пошкудо-влакым йодына. Шудым шке ыштена, Михаил бензокоса дене сола, йоча-шамыч поген налаш полшат. Ме кок икшывым ончен куштенна, кызыт ныл уныкана уло. Кеҥежлан коклан нунат тышке толын каят, – ойла Л.Зиновьева.
Ял пайремлан вуйын шоген
Лидия Герасимовна ты ялыштак шочын-кушкын. Вечын аграрный колледжыште штукатур-малярлан тунем лектын. Вара шочмо ялыштыже кевытыште ыштен. Никольский почиҥгаште верланыше кевытыш Малоникольск, Семёновка, Спасский, Отар, Покровск, Чевернур, Озамбай ялла гыч коштыныт. Ты кевыт петыралтмеке, Лидия Герасимовна Михайловка ялыште кевытчылан ыштен, 2018 ийыште сулен лекме канышыш лектын. Кызыт пакчасаскам кушта, ушкалым, шорыкым ашна.
– Пелашем дене кок икшывым ончен куштенна, вич уныкана уло. Нуно кеҥеж гоч ялыште лияш йӧратат. 3 августышто чылан пырля Никольский почиҥган 100 ияш лӱмгечыжым пайремлышна. Пытартыш гана тыгай пайрем куд ий ончыч лийын.
Пайрем пеш веселан эртен. Поро йӱла почеш ялыште эн самырыкым да эн кугу ийготаным саламленыт, тыгак ура чонан ялысе калыклан таумут серышым кучыктеныт, тӱрлӧ ансамбль кумылым нӧлтен.
– Эн тӱҥжӧ – СВО-што улшо салтак-влаклан тӱшка вий дене 31 тӱжем теҥгем поген колтымо, – ойла Лидия Герасимовна.
Никольский почиҥга ял калык ура чонан, пашаче. Пайрем годымат элнан геройжо-влаклан полшаш тырша. Тыгай еҥ-шамыч дене кугешнаш гына кодеш. Ты ялын илышыже шуко ий пелед шогыжо!
