Медведево район Светлый посёлкышто верланыше 7-ше номеран ӱдырамаш колонийыште икмыняр гана лияш логалын. Тачысе геройна денат вашлийынам, мутланенам ыле. Моторлык конкурсыштат вийжым тергымыж годым газетыште тудын нерген возенна.
Марина 38 ияш. Москосо ик школышто шинчымашым поген. Умбакыже техникумыш тунемаш пурен улмаш. Но самырык пагытыште чылажымат ыштен ончымо, пален налме шуэш, сандене Марина ондак «уда» тӱшкаш логалын. Вара нунын дене пырля йоҥылыш «корныш» шогалын. Тыге 17 ияшак тамакым шупшаш, аракам йӱаш, наркотикым приниматлаш тӱҥалын. Ик жап гыч рвезе дене палыме лийын. Тудлан кӧра чыла уда привычкым монден да марлан лектын, йочам ыштен. Но еш шаланен.
– Тунам мый шкемым пиалдымылан шотленам, нигӧлан оккӱл улмем шижынам. Чыла тидым мондаш манын, адак аракалан да наркотиклан эҥертенам. Тыге «эмлалташ» шоненам, но йоҥылыш лийынам, – каласкалыш Марина.
Кызыт ӱдырамаш кокымшо гана тюрьмаште шинча. Икымше гана тудо колонийыш шолыштмыжлан кӧра логалын. Шкешотан аярлан оксаже лийын огыл, да кевытлаште шолыштын. Маринам кученыт да кок ийлан шынденыт. Срокым шуктымо жапыште тыгай корныш тетла ом шогал, сайын илаш тӱҥалам манын шонен.
– Лекмеке, ончычсо йолташ-влак дене вашлийынам да ик жап гыч уэш колонийыш логалынам. Вашке 40 ияш лиям. Илышем шырпын шаланымыла чучеш. Мый тиде илышыште нимом кӱлешаным да сайым ыштен омыл. Эргымлан 20 ият шуын. Тудым авам ончен куштен. Мыланем йочам огеш ӱшане, вашкылна начар. Колонийыште кум ий улам, эше ик ий кодын. Тиде пагытыште мемнан дене психолог пашам ышта. Ынде умбакыже кузе тиде корныш шогалаш огыл, тышеч лекмеке, кузе у семын илаш тӱҥалаш кӱлмым умылем, – палдарыш ӱдырамаш.
Марина кокымшо гана колонийыш логалмыж деч ончычсо ик историйым каласкалыш. Тиде приговор деч ик тылзе ондак лийын улмаш. Тунам аяр дене модмым уэш чарнаш тыршен. Наркологический диспансерыш полышым йодын миен. Ӱдырамашым эмлымверыш пыштеныт. Кок арня тушто лийын. Анонимный наркоман-влакын вашлиймашкышт коштын. Тушко коштшо еҥ-влак Мариналан артистла чучыныт.
Икана черке пайрем годым шнуй вӱдлан каеныт. Ӱдыр-влак вӱдым налыныт, а Марина нуным вучен шоген. Тунам шке семынже Юмылан пелештен да наркотикым приниматлымым чарнаш полшаш йодын. Но эмлымвер гыч лекмеке, чыла монден да адак шке корныж дене каен.
– Тылзе гыч наркотикым приниматлымемлан участковый кучен. Тиде Шертне рушарня вашеш лийын. Мыйым адак тудо эмлымверышкак колтеныт. Тунам ВИЧ дене черланымем пален налынам. Тюрьмаш мыйым Кугече йӱдым конденыт. Тиде мыланем шкешотан шижтарымаш, пале гай лийын, – ӱшанен ойла срокым шуктышо еҥ.
Колонийыште ӱдырамаш ятыр вере пашам ыштен. Нылымше разрядан ургызо профессийже уло. Но наркотикым приниматлымыже тазалыклан эҥгекым ыштенак шога. Маринан трофический йора-влак почылтыныт, сандене вес цехыш куснен ыле. Сокращений лиймеке, верысе клубым вуйлатыше пелен пашам ышташ тӱҥалын.
– Модыш-влакым ургена, костюм-влакым ямдылена. Мӧҥгыштӧ мый тыгай паша-влакым ыштен омыл, а тыште шуко сомылым ышташ тунемынам. Тиде илышыштем мылам кӱлеш лиеш манын шонем. Тышеч лекмеке, у семын илаш тӱҥалаш ӱшан уло, – ойлыш Марина.
Кеч-могай осал пашам ыштымылан мутым кучаш логалеш. Тидым ме тачысе геройнан илышыж гычат ужына. Еш шаланыше, икшыве дене вашкыл начар, тазалык лунчыргышо. Уло илышлан шем тамга шындалтын – колонийыш кок гана логалын. Шарныза: чыла мемнан кидыште. Илышнан могай лийшашыжым ме шке ойырена.