28 июньышто Морко район Мызэҥер ялыште Колумб лудмаш сылнымут-сылнысем пайрем конкурс лийын. Молгунамсе семынак тушко ятыр икшыве толын. Тений элыштына увертарыме Еш идалыкым шотыш налын, конкурсыш кок еш ушнаш кумылаҥын. нунын кокла гыч иктыже — У Торъял посёлкышто шочшо да ПГТУ-што француз йылмым туныктышо Татьяна Смирнова-Коте эргыже-влак дене. Ава В.Колумбын «Мыйын лу илышем лиеш ыле гын…» почеламутшым финла йоҥгалтарен, марла сӧралын муралтен, а Францийыште шочшо да кызыт У Торъял школышто тунемше Артур ден Митя эргыже-влак В.Колумбын да М.Казаковын почеламутыштым марла шергылтареныт. Кузе нунын дене от кугешне!
Тений тудо чапланыше поэтнан шочмо Мызэҥер ялыштыже лийын да кок кугу датылан – Морко районлан 100 ий, тыгак Мызэҥер яллан 250 ий темме лӱмеш – пӧлеклалтын. Сылнымутым йӧратыше-влак кундемнан тӱрлӧ луклаж гыч погыненыт, тыгак Татарстан кундем Арск район гыч участник-влак ушненыт.
Мероприятий годым тӱрлӧ тӱвыра пӧрт-влак мастер-классым эртареныт, модыш дене модыктеныт, концертым ончыктеныт. Мутлан, Эҥерсола тӱвыра пӧртын пашаеҥже-влак И.В.Кутузова ден Э.А.Семёнова Эчейкин Пётр Павловичын ыштен кодымо семӱзгарже дене шоктыктеныт. Клуб вуйлатыше Ирина Валерьяновна тыгерак палдарыш:
– Пётр Павловичын семӱзгарже-шамычым тачысе кечынат пашаштына кучылтына. Мемнан клубыштына «Изи шӱдыр» инструментальный ансамбль уло. Тушко 12 йоча коштеш. Тӱмырым кажне йоча перкалаш тунемын шуын гын, кок икшыве шӱвырым сайын шокта. Тыгак шиялтыш, олымшӱвыр да моло инструментым шымлат. Тачысе пайремыште ме икшыве-влаклан семӱзгар дене палдарыше мастер-классым эртарена. Кумылан-шамыч нуным шоктен ончен, кидышт дене кучен ончен, перкален кертыт.
Лӱмгече, у номинаций
Морко кундем уста, талантан кажне шочшыж дене кугешна. Валентин Колумб ты кундемын ик тыгай еҥже. Сандене кажне ийын тудлан пӧлеклалтше пайрем кугу мероприятий семынак эрта. Тенийысе пайремлан кузе ямдылалтме, могай ойыртемым пуртымо да моло нергенат Морко районысо рӱдӧ клуб системе вуйлатышын алмаштышыже Любовь Кириллова тыге мане:
– Колумб лудмаш ончыч кузе эртен, тугак эрташ тӱҥалеш. Лач мероприятийысе положенийыште Морко районлан шӱдӧ ий темме лӱмгечым ончыктымо. Тыгак у номинацийым ешарыме: кундемыштына шочын-кушшо поэт, писатель-шамычын мутыштлан келыштарыме, тӱрлӧ произведенийышт гыч ужашым лудын але мурен ончыкташ. Валентин Христофоровичын почеламутшо-шамычым тӱрлӧ ийготан участник-влак молгунамсе семынак кеч-могай йылме дене каласкален кертыт. Тений йочасадыш коштшо ӱдыр-рвезе-шамычым посна номинаций дене аклаш тӱҥалына. Лудмаш конкурсыш унаш шымле утла йодмаш пурен. Эн илалше участник 60 ийым эрталтыше гын, эн изиже вич ияш.
Кызыт кундемыштына Морко районын лӱмгечыжлан пӧлеклалтше ятыр мероприятий-влак эртат. Кажне каныш кечын манме гаяк тӱвыра пашаеҥ-шамыч лым лийде тыршат. Нуно тӱрлӧ сынан, тӱрлӧ йодмашан улыт гынат, Колумб лудмашлан эреак ончылгоч ямдылалтына. Тудо регион кӱкшытан, районыштына йӱлаш пурышо пайремлан шотлалтеш. Кажне ийын пайремым кундемнан тӱрлӧ ялыштыже эртарена. Мутлан, ӱмаште ты пайрем Чавайнурышто лие. Тудым Сергей Григорьевичын лӱмгечыж дене кылдыме ыле. Вес ийын Валентин Христофоровичын шочмыжлан 90 ий лиеш. А тудын тыгай датыжым эреак Пумыр ялыште палемдена. Тений теве шочмо Мызэҥер ялыштыже улына. Таче тысе-шамыч тыгак ял пайремым эртарат. Тидыже нунылан кок пачаш куанле, очыни. Конешне, ӱмашсе дене таҥастарымаште тений площадке-влак шагалрак улыт, но участник-шамыч шукынак улыт.
Учста, чолга, сылнымутлан шӱман
Конкурсант-влакым, мутат уке, сылнымутым йӧратымаш ты конкурсыш ушнаш таратен. Теве, Елена Васильевна Кириллова Зеленогорск школышто тӱҥалтыш класслам туныкта. Лудмаш конкурсыш тудо Надежда Иванова ден Софья Игнатьевам конден. Туныктышо тыгерак мане:
– Ӱдыр-влак тӱрлӧ вере чолгалыкышт дене ойыртемалтыт. Нуно кажне гаяк конкурслашке кумылын ушнат. Книгагудо пашаеҥ Раисия Фёдровна дене посна шуаралтыт. Тидыже мыланем туныктышо семын нуным вияҥдымаште сай надырым пуа. Тунеммаштат вараш огыт, сай лектышым ончыктат. Сандене нунын дене тӱрлӧ вере лектын кошташ мыланем моткоч куанле.
Надежда ден Софья Валентин Колумбын «Шояк Павыл» да «Йоча ден кече» почеламутшым тунемыныт. Нуно тидлан ответственно ямдылалтыныт. А Йошкар-Оласе 3-шо номеран школын 8 «Б» классыштыже тунемше Равиль Игнатьев «Йошкар вуй» почеламут дене толын. Рвезе тыгак сайын мура. Тудо руш, марий да суас йылмыла дене мурым шкеак воза.
– Мый тӱрлӧ мероприятийыште такшым мурем. Таче тыште почеламутым лудам, эрла, мутлан, Йошкар-Олаште Самырык-влаклан пӧлеклалтше пайремыште шке мурем йоҥгалтараш тӱҥалам. Ик арня гыч федеральный Сабантуйышто выступатлем. Икманаш, тӱвыра илыш чонемлан лишыл. Садлан кажне вере шуаш тыршем.
Ончыч Йошкар-Олаште Татар-шамычын тӱвыра рӱдерыштышт вокал дене заниматленам. Кызыт мый кадетский классыште тунеман. Туштат тӱрлӧ вере шуаш тыршем: спорт мероприятий, кадет-влакын движенийышт…Садлан жапым ситараш огеш лий. Тачысе кечылан репертуарыштем куд муро уло: визытше руш йылме дене, иктыже – суас. Мурылан мутым да семым шкеак келыштарем. Туныктышем – тӱҥ полышкалышем. Тудлан кӧра, очыни, мый чыла вере шуам, – каласкалыш Игнатьев.
Чон йодмо почеш
Нина Гавриловна Щербакова У Торъял кундем гыч лӱмынак толынам мане. Тудо 19 ияш деч кугурак ийготан-влак колаште таҥасен.
– Мый икымше гана Колумб лудмашке ушненам. Таче шке возымо «Марла ойлаш» почеламутемым лудам. Тушто марий йылмым йӧратыме, тудым умылымо нерген шке шижмашем серенам. Такшым ты конкурсышто шкем терген ончаш шукертак шоненам, но тӱрлӧ амал-влак тидлан чаракым ыштеныт. Тений йӧн лектын, У Торъял район Кугу Шӱвылак клуб лӱм дене кумытын толынна, – мутламышке ушныш Нина Гавриловна.
Советский район Шнаран села гыч толшо Яналовмыт еш дене Нина Гавриловна республикысе «Келшымаш кӱвар» ансамбль гоч палыме лийыныт. Нуно ынде икмыняр ий келшен илат, тӱрлӧ марий пайремыште вашлийыт. Сылнымут конкурсат черетан вашлиймашлан лияш йӧным ыштен.
– Таче ме пелашем Ираида Дмитриевна дене «Йӧратем, марий калыкем» да «Ломбо пеледыш» мурым мурена. Тудо верысе клубым вуйлата. Клуб дене кундемнан тӱрлӧ районыштыжо выступатленна, кум вере веле лийме огыл.
Марий шӱлышан мероприятийлашке ушнаш кумыл эреак уло, чон йодеш. Тидыже у йолташ-влакым муаш, вес коллектив дене палыме лияш, нунын мастарлыкыштым ужын йывырташ кумылым луктеш. Пытартыш жапыште пелашем дене дуэт дене мурена. Шканна лӱмымат шоненна – «Йӱксӧ мужыр». Мый пӱртӱсым йӧратем, пелашемлан йӱксӧ кайык пеш келша. Садлан тыгай лӱмым шканна ойыренна. Тачысе мероприятийыште моткоч шуко икшыве-влак улыт. Изи улыт гынат, сценыште шкеныштым уста артист гаяк ончыктат. Моткоч куанле нуным ончаш. Тыгак усталык коллектив-влак тыште улыт, нунат пайремлан шкешотан ойыртемым пуртат, – мане Геннадий Яналов.
Тенийысе сылнымут конкурсышто кажне участникым диплом дене палемденыт. Но кажне ийын ты конкурсышто кумылым савырен моштышо-влак эреак лийыныт. Тугеже, Валентин Колумбын произведенийже-шамыч эше ятыр ӱдыр-рвезе-влакын мастарлыкыштым почын пуаш йӧным ыштат. А поэтын лӱмжӧ эше ятыр ий йоҥгалташ тӱҥалеш!
И.Речкинын фотожо-влак.