«Шочмо кундемем — чон пӱрымашем» конкурсыш
Конкурс нерген тичмашынрак — тыште
Кызыт самырык-влак ялозанлык пашашке кумылын огыт кай, вет тушто паша пеш неле да шуко жапым налеш. А мыйын ковам Антонина Михайловна Иванова 40 ийым колхозлан пӧлеклен да ик ганат ӧкынен огыл. Тудо Марий Турек район «Хлебниковское» ООО-што тӱҥ зоотехник.
Йоча жап эн сылне
Ковам ийготшо нерген ойлаш огеш йӧрате. 57 ияш гынат, чонжо дене эре самырык. Вет воктенже ме: Йыван кочам, Оксана кокам, Алексей веҥыже, Миша чӱчӱ, Ваня ачам, шешкыже-влак, Светлана авам да Татьяна, уныкаже-шамыч – улына, а эше йӧратыме пашаже чонжым вӱчка.
Антонина Иванова 1965 ий 14 февральыште Лӱсэҥер ялыште шочын.
– Ача-авам уло ӱмырыштым ялозанлыклан пӧлекленыт: ачам – тракторист, а авам туна-влакым ончен. Мый авамлан фермыш полшаш куржталынам. Вич ияшем годымак ушкалым лӱшташ тунемынам. Изинек суртвольыкым йӧратенам, – ойла тудо.
Тоня ковам Арбор школышто тунемын. Педагогике пашан ветеранже, руш йылмым да литературым туныктышо Мария Васильевна Семенова кокамлан тыге каласен:
– Тоня сайын тунемын, пеш тыршыше, ответственный лийын. Художественный самодеятельностьыш чолган ушнен. Изинек организатор мастарлыкше дене ойыртемалтын. Чыла вере ончылно лийын: ломыжым, куэ да пӱнчӧ кичкым, металлоломым, макулатурым погымаште. Тӱрлӧ мероприятийым эртаренна: тимуровский пашам шуктенна, «Зарница» дене модынна, колхозышто пареҥгым погенна, концертым ончыктенна. Кеҥежым ялыште сводный отряд-влак пашам ыштеныт, Тоня эре командир лийын. Школын активыштыже шоген.
Профессийыш корно
Лӱсэҥерысе йолташ ӱдыржӧ-влакын ой-каҥашышт почеш А.Иванова Арбор кандашияш школ деч вара Иваново олаш куышылан тунемаш каен. Ик ий гыч свидетельствым налын да Ивановысо куымо фабрикыште кок ий тыршен.
Вара илышыжым кенета вашталтен. Шочмо ялышкыже пӧртылын. Нартас ялозанлык техникумыш зоотехний отделенийыш тунемаш пурен. Тыштак ончыкылык пелашыже Иван Иванов дене палыме лийын, тудо агрономический отделенийыште шинчымашым поген.
Антонина техникум деч вара Киров лӱмеш совхозышто тыршаш тӱҥалын. Техник-осеменаторлан шым ий ыштен, вара тӱҥ зоотехник лийын.
Таҥже дене сӱаным тарватеныт. Пелашыжын Ӱлыл Мосара ялыштыже пӧртым чоҥеныт, ик ӱдырым да кок эргым ончен куштеныт.
пашаштыже
эн сай
Зоотехник деч посна вольыкым ончымо пашаште нигузе ок лий. Шӧр фермыште шӧрын нугыдылыкшо, шопылыкшо, вольыкым шыллан ончымо годым чапле шыл нерген шонышаш. Зоотехник уло коллективын пашажым виктарен шога.
Ӱлыл Мосарасе молочно-товарный фермын коллектившым Антонина Михайловна Иванова, озанлыкын тӱҥ зоотехникше, вуйлата. Тыге кок пашам шуктымыжо сай лектышым пуа. Тудо мо ышталтмым чыла пала.
Мый ковам дене пырля пашашкыже чӱчкыдын коштам. Эн ончычак шинчалан йырваш яндар улмо перна: кеч йошкар лук, кеч шӧр блок, производственный помещений але фермын кудывечыже. Ушкал-влак яндар улыт, нуным чӱчкыдын тӱжваке луктыт. Вольыкым кучымо да пукшымо шотышто зооветеринарный нормым чот эскерат.
Кажне ийын озанлыкыште тӱкан шолдыра вольык шукемеш. Ушкал-влак племенной улыт, кажныже «Селэкс» учётно-аналитический программе почеш тергалтеш.
Колхозышто животновод-влаклан канашыштат чыла йӧным ыштыме. Йошкар лукым чаплын сӧрастарыме, паша вургемым вашталтен чияш да кошташ бытовой пӧлем уло. Кажне тылзын животновод-влакын пашаштым иктешлат, тидыже йӱлашке пурен. Ты пашалан тӱҥ зоотехник Антонина Иванова вуйын шога.
«Хлебниковское» ООО-н директоржо Г.Н.Михайлов ковам нерген сай мутым гына ойла. Ий гыч ийыш А.И.Иванова ялозанлык продукцийым ыштымаште сай лектышыш шуэш. Шке опытшым самырык специалист-влаклан пуа, нуным пашам йӧраташ, чылажымат шот дене да чаткан ышташ туныкта.
А.М.Иванова ик гана веле огыл грамот да шергакан пӧлек-влак дене палемдалтын. Нунын коклаште – район администрацийын, Марий Эл Республикысе Ялозанлык министерствын чапкагазышт. «Пашан ветеранже» медаль дене суапландаралтын.
Ковам шкенжым пашалан пӱтынек пӧлекла. «Хлебниковское» ООО-што тудым пагалат, самырык специалист-влаклан примерым ончыкта. Тӱҥ девизше: «Нигунам вуйым ит саке!» Неле лийын гынат, шеҥгек чакнен огыл, эре ончыко кая. Мыскарамат ышта, кова семын йодын моштышо, уныка-влакым порылан туныкта. Тудо эше оҥай, чолга айдеме. Йокрокланен шинчен ок мошто. Воктенже улшо-влакымат сескемже дене ылыжтара.
Теве тыгай мыйын ковам. Тудын дене кугешнем, ковам нерген молат палышт манын шонем.
Екатерина Иванова.
Марий Турек район, Хлебниково школ.
Н.Багаеван фотожо.